Gerçek Sayılarda Tanımlı Karekök Fonksiyonlar ve Nitel Özellikleri 10. Sınıf Matematik
Karekök fonksiyonları, bir sayının karekökünün alınması prensibine dayanır. Bu fonksiyonların en önemli özelliği, tanım kümesini belirleyen kısıtlamalardır.
Bir karekök fonksiyonunun genel formu f(x) = kök içinde g(x) şeklindedir.
- Tanım Kümesi (Domain): Gerçek sayılarda karekök alma işlemi, kök içindeki ifadenin negatif olmaması şartına bağlıdır. Bu nedenle, bir karekök fonksiyonunun tanımlı olabilmesi için, kökün içerisindeki ifade sıfırdan büyük veya sıfıra eşit olmalıdır.
- Kural: g(x) sıfırdan büyük veya eşit olmalı.
- Değer Kümesi (Görüntü Kümesi): Bir karekök fonksiyonunun değeri, tanım gereği negatif olamaz. Bu nedenle, f(x) = kök içinde g(x) fonksiyonunun alabileceği değerler her zaman pozitif veya sıfıra eşittir.
- Kural: f(x) sıfırdan büyük veya eşit olmalı.
- Artan Fonksiyon Özelliği: Temel karekök fonksiyonu f(x) = kök içinde x artan bir fonksiyondur. x değeri büyüdükçe fonksiyonun değeri de büyür.
- Grafik: Karekök fonksiyonlarının grafiği, bir noktadan başlayıp sağa ve yukarı doğru eğrisel bir şekilde devam eden bir eğri oluşturur.
Çözümlü Test Soruları
Soru 1: f(x) = kök içinde x – 4 fonksiyonunun tanım kümesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) x 4’ten büyük veya eşit B) x 4’ten küçük veya eşit C) x 4’ten büyük D) x 4’ten küçük E) Tüm reel sayılar
Çözüm: Kök içindeki ifade negatif olamaz. Bu nedenle, x – 4 sıfırdan büyük veya eşit olmalıdır. Bu eşitsizliği çözdüğümüzde, x 4’ten büyük veya eşit elde ederiz. Doğru Cevap: A
Soru 2: f(x) = kök içinde 10 – 2x fonksiyonunun tanım kümesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) x 5’ten büyük veya eşit B) x 5’ten küçük veya eşit C) x -5’ten büyük veya eşit D) x -5’ten küçük veya eşit E) Tüm reel sayılar
Çözüm: 10 – 2x sıfırdan büyük veya eşit olmalıdır. 10 2x’ten büyük veya eşit 5 x’ten büyük veya eşit veya x 5’ten küçük veya eşit Doğru Cevap: B
Soru 3: f(x) = kök içinde x – 1 + 2 fonksiyonunun değer kümesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) y 0’dan büyük veya eşit B) y 1’den büyük veya eşit C) y 2’den büyük veya eşit D) y 2’den küçük veya eşit E) Tüm reel sayılar
Çözüm: Karekök ifadesi kök içinde x – 1 her zaman 0’a eşit veya 0’dan büyüktür. Yani, kök içinde x – 1 sıfırdan büyük veya eşit. Eşitsizliğin her iki tarafına 2 eklersek: kök içinde x – 1 + 2 sıfır artı 2’den büyük veya eşit. f(x) 2’den büyük veya eşit, yani y 2’den büyük veya eşit Doğru Cevap: C
Soru 4: f(x) = kök içinde 2x + 6 fonksiyonunun x eksenini kestiği noktanın koordinatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) (-3, 0) B) (3, 0) C) (0, 6) D) (0, 0) E) (-2, 0)
Çözüm: Bir fonksiyonun x eksenini kestiği noktayı bulmak için f(x)’i 0’a eşitleriz. kök içinde 2x + 6 = 0 2x + 6 = 0 2x = -6 x = -3 Fonksiyon x eksenini (-3, 0) noktasında keser. Doğru Cevap: A
Soru 5: f(x) = kök içinde x kare – 4 fonksiyonunun tanım kümesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) [-2, 2] B) (-sonsuz, -2] C) [2, sonsuz) D) (-2, 2) E) (-sonsuz, -2] birleşim [2, sonsuz)
Çözüm: x kare – 4 sıfırdan büyük veya eşit eşitsizliğini çözmeliyiz. x kare – 4 = 0 denkleminin kökleri x = 2 ve x = -2’dir. x kare’nin katsayısı pozitif olduğu için, çözüm kümesi köklerin dışıdır. (-sonsuz, -2] birleşim [2, sonsuz) aralığında eşitsizlik sağlanır. Doğru Cevap: E
Soru 6: f(x) = 5 – kök içinde x + 1 fonksiyonunun alabileceği en büyük değer kaçtır?
A) -1 B) 0 C) 1 D) 5 E) Sonsuz
Çözüm: Karekök ifadesi kök içinde x + 1 her zaman 0’a eşit veya 0’dan büyüktür. Yani, kök içinde x + 1 sıfırdan büyük veya eşit. 5’ten en küçük değeri çıkardığımızda, en büyük sonucu elde ederiz. Bu nedenle kök içinde x + 1 ifadesinin en küçük değeri olan 0’ı kullanırız. En büyük değer = 5 – 0 = 5’tir. Doğru Cevap: D