Bir yaşam alanında yer alan farklı türdeki canlı sayısının fazlalığına biyoçeşitlilik denir.

Bir canlı türünün doğal olarak yaşadığı, beslendiği, ürediği ortama habitat denir.

Biyoçeşitliliğin Önemi

• Tarım, hayvancılık, mobilyacılık ve eczacılık gibi alanların ham madde ihtiyacını karşılar.
• Çevre kirliliklerinde azalma sağlar.
• Ülke ekonomisine katkı sağlar.
• Sera etkisini azaltarak küresel ısınmayı yavaşlatır.
• Toprağın yapısının korunmasını sağlar.

Endemik

• Bir canlı türünün sadece belirli bir coğrafi bölgede doğal olarak bulunması ve başka bir yerde doğal ortamda yaşayamamasıdır.
• Endemik türler yaşadıkları bölgenin iklimi, coğrafi özellikleri ve ekolojik koşullarıyla uyum sağlamışlardır.
• Denizli horozu, Ters lale, Ankara keçisi, Ankara tavşanı, Van Gölü inci kefali, Sivas kangalı, Anadolu semenderi Türkiye’de yaşayan bazı endemik türlerdir.

Biyoçeşitliliği Tehdit Eden Faktörler

• Ormansızlaşma
• Kontrolsüz kentleşme
• Orman yangınları
• Aşırı nüfus artışı
• Aşırı kaynak kullanımı
• Aşırı avlanma
• Kontrolsüz turizm
• Doğal alanların bozulması
• Küresel ısınma

Biyoçeşitliliğin Korunması İçin Alınması Gereken Önlemler

• Tarım arazileri ve ormanlar şehirleşmeye açılmamalıdır.
• Millî parklar ve deniz koruma alanları arttırılmalıdır.
• Yenilenebilir enerji kaynaklarına ilgi arttırılmalıdır.
• Atık yönetimi projeleri geliştirilmelidir.
• Aşırı ve kontrolsüz avlanma engellenmelidir.

Nesli Tükenmiş Canlılar

• Nesli tükenen canlılar, doğada artık yaşamayan ve varlıkları sadece fosiller veya tarihsel belgelerle bilinen canlılardır.
• Dünyada nesli tükenmiş bazı canlılar aşağıda verilmiştir.

• Asya fili, Hazar kaplanı, Kafkas bizonu, Asya çıtası, orman horozu, kunduz ise Türkiye’de nesli tükenen bazı canlılardır.
• Panda, kutup ayısı, Sumatra gergedanı, Amur kaplanı, Baobab ağaçları, altın kurbağa, komodo ejderi ise Dünya’da nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan canlılardır.
• Kolaynak, telli turna, akdeniz foku, çizgili sırtlan, Anadolu leoparı, mersin balığı, Kardelen ve salep orkidesi ise Türkiye’de nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan bazı canlılardır.

Çözümlü Test Soruları

Soru 1 Aşağıdakilerden hangisi biyoçeşitliliği doğrudan tehdit eden faktörlerden biri değildir?

A) Ormansızlaşma B) Aşırı Avlanma C) Doğal Alanların Bozulması D) Toprağın Yapısının Korunması

Doğru Cevap: D

Çözüm: Biyoçeşitliliği tehdit eden temel faktörler; ormansızlaşma, aşırı avlanma ve doğal alanların bozulması gibi insan kaynaklı eylemlerdir (A, B ve C). Toprağın yapısının korunması ise biyoçeşitliliğin önemleri arasında yer alır, tehdit eden bir faktör değildir.

---

Soru 2 Bir canlı türünün sadece belirli bir coğrafi bölgede doğal olarak bulunması ve başka bir yerde doğal ortamda yaşayamaması durumu hangi kavramla ifade edilir?

A) Habitat B) Biyoçeşitlilik C) Endemik D) Populasyon

Doğru Cevap: C

Çözüm: Tanımı yapılan kavram endemiktir. Endemik türler, bulundukları bölgenin iklim ve coğrafi koşullarına adapte olmuş, özel türlerdir. Habitat, canlının yaşam alanıdır.

---

Soru 3 Aşağıdaki canlılardan hangisi, nesli tükenmiş canlılara örnek olarak verilmiştir?

A) Panda B) Mamut C) Anadolu Leoparı D) Akdeniz Foku

Doğru Cevap: B

Çözüm: Nesli tükenmiş canlılar, günümüzde doğada yaşamayan ve varlığı fosillerle bilinen canlılardır. Mamut bu tanıma uyar. Panda, Anadolu leoparı ve Akdeniz foku ise nesli tükenme tehlikesi altında olan canlılardır.

---

Soru 4 Biyoçeşitliliğin korunması için alınması gereken önlemlerden biri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Millî parklar ve deniz koruma alanları arttırılmalıdır. B) Tarım arazileri şehirleşmeye açılmalıdır. C) Aşırı kaynak kullanımı teşvik edilmelidir. D) Kontrolsüz turizme izin verilmelidir.

Doğru Cevap: A

Çözüm: Biyoçeşitliliği korumak için doğal yaşam alanlarını koruma altına almak gerekir. Bu nedenle Millî parklar ve deniz koruma alanları arttırılmalıdır. Diğer seçenekler (B, C, D) biyoçeşitliliği tehdit eden veya korumaya aykırı eylemlerdir.

---

Soru 5 Aşağıdakilerden hangisi biyoçeşitliliğin insanlar ve çevre için sağladığı faydalardan biridir?

A) Küresel ısınmayı hızlandırır. B) Aşırı nüfus artışına neden olur. C) Tarım ve eczacılık gibi alanların ham madde ihtiyacını karşılar. D) Kontrolsüz kentleşmeyi destekler.

Doğru Cevap: C

Çözüm: Biyoçeşitlilik, bitki ve hayvan türleri aracılığıyla tarım, hayvancılık ve eczacılık gibi alanların ham madde ihtiyacını karşılar. Diğer seçenekler (A, B, D) ise biyoçeşitliliğe zarar veren, tehdit unsuru olan durumlardır.

---

Soru 6 Bir canlının doğal olarak yaşadığı, beslendiği ve ürediği yere ne ad verilir?

A) Habitat B) Biyoçeşitlilik C) Endemik D) Populasyon

Doğru Cevap: A

Çözüm: Canlının tüm yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştirdiği doğal ortamına habitat denir. Biyoçeşitlilik, tür çeşitliliği; Endemik, sadece o bölgede yaşayan türdür.

---

Soru 7 Aşağıda verilen canlılardan hangisi Türkiye’ye özgü endemik türler arasında yer alır?

A) Komodo Ejderi B) Denizli Horozu C) Dodo Kuşu D) Mersin Balığı

Doğru Cevap: B

Çözüm: Metinde de belirtildiği gibi, Denizli horozu Türkiye’ye özgü endemik türlerdendir. Komodo ejderi Endonezya’da, Dodo kuşu ise Mauritius’ta yaşamıştır.