Karışımlar 10. Sınıf Kimya

Tek tür taneciklerden oluşan maddelere saf madde, birden fazla tür tanecikten oluşan maddelere ise karışım adı verilir. Çevremizde gördüğümüz çeşme suyu, toprak ve hava gibi maddelerin büyük bir bölümü karışımdır. Bu karışımları oluşturan maddeler birbiri içinde değişik şekillerde dağılmış olabileceği gibi karışan maddelerin fiziksel hâlleri de farklı olabilir. Karışımlar maddelerin birbiri içinde dağılma durumlarına göre farklı şekillerde sınıflandırılır veya adlandırılırlar.

KARIŞIMLAR

Birden fazla türde maddenin kimlik özelliklerini kaybetmeden yani kimyasal tepkimeye girmeden bir araya gelerek oluşturdukları maddelere karışım denir. Karışımları oluşturan maddelerin her birine bileşen adı verilir. Karışımlar saf maddelerden farklı aşağıdaki özelliklere sahiptir.

• Karışımı oluşturan maddeler bir araya gelirken belirli oranlarda gelme zorunda değildir. Bu açıdan bileşiklerden farklıdır.
• Karışan maddeler kendi özelliklerini korurlar.
• Karışımların hâl değiştirme sıcaklıkları belirli değildir. Karışan maddelerin türüne ve karışma oranına göre değişir.
• Karışımların yoğunluğu maddelerin karışma oranına göre değişir. Bu nedenle yoğunluk ayırt edici özellik değildir.
• Karışımlar homojen olabileceği gibi heterojen de olabilir.

Karışımlarda içinde diğer maddelerin taneciklerini dağıtan maddeye dağıtıcı madde denir. Dağıtıcı madde içinde dağılan maddelere ise dağılan madde adı verilir. Karışımlar, karışan maddelerin birbiri içinde dağılma durumuna göre homojen ve heterojen olarak ikiye ayrılır.

Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başındaki kutucuğa "D", yanlış olanların başındaki kutucuğa "Y" yazınız.

1. Katı - sıvı karışımları her zaman süzülerek ayrılır.
2. Sıvı ~ sıvı heterojen karışımlarının ayrılmasında tanecik büyüklüğü farkından yararlanılır.
3. Dekantasyon, katı- sıvı ve sıvı- sıvı heterojen karışımlarının ayrılmasında kullanılabilir.
4. Tuzlu peynirin suya atılarak tuzunun azaltılması işlemi flotasyon olarak adlandırılır.
5. Ayrımsal damıtma, kaynama noktaları farklı sıvı karışımlarının ayrılmasında kullanılır.
6. Katı - katı karışımlarının ayrılmasında erime noktalarının farkından yararlanılabilir.
7. Özütleme, bir karışım içindeki maddelerden birini, onu çözebilecek bir madde ekleyerek ayırma İşlemidir.
8. Kristallendirme yöntemi, bir katı ve sıvıdan oluşan homojen karışımların ayrılmasında kullanılır.
9. Eleme, ayıklama ve süzme, homojen karışımları ayırmak için kullanılan yöntemlerdir.
10. Ayırma hunisi, tanecik büyüklükleri farkından yararlanılarak karışımları ayırmada kullanılan bir laboratuvar aletidir.

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri kutu içinde verilen kelimelerle tamamlayınız.

1. Tanecik büyüklükleri farklı olan katı ~ katı heterojen karışımları eleme ve ............................ yöntemleri ile ayrılabilir.
2. Emûlsiyon ve Süspansivonlar için ............................ ortak bir ayırma yöntemi olarak kullanılabilir.
3. Sıvı - sıvı çözeltilerinin kaynama noktası farkı kullanılarak ayrılmasında ............................ yöntemi kullanılır.
4. Ayrımsal damıtmada toplama kabında elde edilen en son ürün ............................ noktası en yüksek olan sıvıdır.
5. Bir maddenin farklı çözücülerdeki çözünürlüklerinin farklı olmasından yararlanılan ayırma yöntemi ............................ dir.
6. Böbrekleri çalışmayan hastaların kanlarındaki zararlı maddeler ............................ ile ayrılır.
7. Ayrımsal kristallendirme en az iki ............................ dan oluşan karışımların ayrılmasında kullanılır.