KARIŞIM AYIRMA TEKNİKLERİ
Mıknatıslık Etkisi
Demir (Fe), kobalt (Co), nikel (Ni) gibi metaller mıknatıs tarafından çekilir. Bu metallere manyetik metaller denir. Karışımdaki bu metaller mıknatıslık etkisiyle karışımdan ayrılır.
Örneğin; Fe – S (demir-kükürt) karışımından demir, mıknatıslık etkisiyle karışımdan ayrılır. Mıknatıslık etkisiyle ayırma atıklardan konserve, kola kutusu, demir parçaları, çivi gibi kullanılmış demir parçaları ayrılır. Mıknatıslık etkisiyle ayrılan metallerin ayrılması bu ortamlarda yaşayan insanların sağlığı açısından çok önemli yöntemdir.
Tanecik Boyutuna Göre Ayırma
Eleme
Tanecik boyutu farkıyla ayırmada taneciklerin boyutu önemlidir. İnşaatlarda kullanılan kum, kum – çakıl karışımından eleme yoluyla ayrılır.
Süzme
Karışımdaki sıvı fazdan katı fazın ayrılması için uygulanan bir yöntemdir. Kirli havadan temiz havayı ayıran ve arabalarda kullanılan hava filtreleri, makarna suyunu süzen kevgir, demlenmiş çaydan posayı ayıran süzgeç bu işlemde kullanılan araç gereçtir.
Diyaliz
Bu yöntemde kandaki küçük moleküller büyük moleküllerden ayrılır.
Yoğunluk Farkına Göre Ayırma
Ayırma Hunisi
Yoğunlukları farklı sıvı – sıvı heterojen karışımlar, ayırma hunisi yardımıyla bileşenlerine ayrılır. Zeytinyağı – su karışımı ayırma hunisiyle bileşenlerine ayrılır.
Yüzdürme (flotasyon) Yöntemi
Katı – katı heterojen karışımları ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Kum – talaş karışımı ikisinin de çözünmediği suya karıştırılır. Su yüzeyinde kalan talaş yüzdürme yöntemiyle kumdan ayrılır.
Kaynama Noktasına Göre Ayırma
Ayrımsal Damıtma ile Ayırma
Alkol – su gibi homojen karışımların ayrılmasında kullanılır. Bu yöntemde alkol ve suyun kaynama noktaları farkından yararlanılır. Ham petrol de rafinelerde bu yöntemle bileşenlerine ayrılır.
Basit Damıtma ile Ayırma
Sıvı – katı karışımında basit damıtma yöntemi uygulanır. Örneğin; tuzlu sudan tuz bu yöntemle ayrılır.
Çözünürlük Farkıyla Ayırma
Homojen ve heterojen karışımlar için farklı ayırma yöntemleri uygulanır.
Ayrımsal Kristallendirme Yöntemi
Homojen katı – katı karışımları kristallendirme yöntemi (çözünürlük farkıyla) bileşenlerine ayrılır. Örneğin; tuz – şeker karışımı ayrımsal kristallendirmeyle bileşenlerine ayrılır.
Kristallendirme Yöntemi
Şeker – su karışımından şeker, kristallendirmeyle ayrılır.
Özütleme (ekstraksiyon)
Katı veya sıvı karışımının ilave edilen çözücü yardımıyla karışmış olduğu diğer katı veya sıvıdan ayrılması yöntemidir. Örneğin; çayın demlenmesi.
Erime Noktası Farkına Göre Ayırma
Bir karışımı oluşturan katıların erime noktalarının birbirinden farklı olması gerekir. Ayrıca ısıtılan bu karışımda ilk eriyen madde son eriyen maddeyi çözmemelidir. Örneğin; demir – nikelden oluşan alaşım ısıtıldığında erime noktası düşük olan madde sıvılaşır, yüksek olan katı karışımdan ayrılarak bileşenlerine ayrıştırılır.
