Topraklama, elektrik akımının neden olduğu tehlikeleri önlemek için hayati öneme sahip bir güvenlik önlemidir. Bir cihazın veya elektrik tesisatının iletken parçalarını, toprağa gömülü bir çubuk veya levha aracılığıyla yeryüzüyle doğrudan bağlama işlemidir. Topraklamanın temel amacı, bir elektrik kaçağı (örneğin, bir canlı kablonun cihazın metal gövdesine temas etmesi) durumunda, kaçağın neden olduğu akıma, insan vücudu yerine toprağa doğru akması için daha kolay ve düşük dirençli bir yol sunmaktır. Bu kaçak akım toprağa akarken, devredeki sigorta veya kaçak akım rölesi (devre kesici) anında devreye girerek elektriği keser. Böylece, cihaza dokunan kişi elektrik çarpması riskinden korunmuş olur. Kısacası topraklama, elektrikli cihazları güvenle kullanabilmemizi sağlayan ve can güvenliğimizi garanti altına alan pasif ama son derece etkili bir sistemdir.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Topraklamanın birincil amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Elektrik faturalarını düşürmek.
B) Cihazların daha hızlı çalışmasını sağlamak.
C) Elektrik kaçağı durumunda insanları elektrik çarpmasından korumak.
D) Voltajı sabit tutmak.
E) Devredeki akımı artırmak.

Çözüm:
Topraklama, bir elektrik kaçağı anında akımın insan vücudu yerine toprağa iletilmesini sağlayarak can güvenliğini korur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 2:

Bir elektrikli cihazın gövdesinde elektrik kaçağı olduğunda, topraklama sistemi bu kaçağı nasıl önler?

A) Cihazın çalışmasını durdurur.
B) Kaçak akımı toprağa iletir ve sigortayı attırır.
C) Cihazın gövdesini yalıtkan hale getirir.
D) Akımı havaya salar.
E) Devredeki direnci artırır.

Çözüm:
Topraklama, kaçak akımı gövdeden alıp toprağa iletir. Toprak hattının direnci çok düşük olduğu için akım bu yolu tercih eder. Yüksek kaçak akım, devredeki sigortanın atmasına neden olarak elektriği keser.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 3:

Aşağıdaki priz türlerinden hangisinde topraklama bağlantısı bulunur?

A) İki delikli eski tip prizler.
B) Sadece iki delikli olan prizler.
C) İki delik ve bir metal çıkıntıya sahip olan prizler.
D) Sadece üç delikli olan prizler.
E) Tüm prizler.

Çözüm:
Türkiye ve birçok Avrupa ülkesinde kullanılan standart prizlerde, iki delik (faz ve nötr) ve bir metal çıkıntı (toprak hattı) bulunur. Bu çıkıntı, topraklama bağlantısını sağlar.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 4:

Topraklama ile ilgili “akım her zaman en az dirençli yolu izler” ilkesi hangi anlama gelir?

A) İnsan vücudundan geçen akım her zaman azdır.
B) Akım, direnci en yüksek olan yolu tercih eder.
C) Elektrik kaçağı durumunda, akım insan vücudu yerine düşük dirençli toprak hattını tercih eder.
D) Akım, devreye bağlı olmayan yoldan akar.
E) Akım her zaman sıfırdır.

Çözüm:
Toprak hattı, insan vücudunun direncine göre çok daha düşük bir dirence sahiptir. Bu nedenle kaçak akım, “en az dirençli yol” ilkesine göre insan üzerinden akmak yerine, topraklama hattından akarak güvenli bir şekilde deşarj olur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 5:

Topraklama yapılmadığında, elektrik kaçağı olan bir cihaza dokunmanın en büyük riski nedir?

A) Cihazın yanması.
B) Cihazın durması.
C) Cihazın performansının düşmesi.
D) Elektrik çarpması ve can kaybı.
E) Cihazın sigortasının atması.

Çözüm:
Topraklama olmadığında, kaçak akım cihaza dokunan kişinin vücudu üzerinden toprağa ulaşmaya çalışır. Bu da elektrik çarpmasına ve ölümcül sonuçlara yol açabilir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 6:

Hangi tür elektrikli cihazlarda topraklama bağlantısı zorunludur?

A) Sadece pille çalışan cihazlarda.
B) Sadece düşük voltajlı cihazlarda.
C) Metal dış yüzeye sahip olan ve yüksek gerilimle çalışan cihazlarda.
D) Sadece televizyonlarda.
E) Sadece lamba gibi küçük cihazlarda.

Çözüm:
Genellikle, gövdesi metalden yapılmış olan ve olası bir arıza durumunda gövdeye kaçak akım geçme riski taşıyan buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın gibi büyük ev aletlerinde ve sanayi cihazlarında topraklama zorunludur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 7:

Topraklama sembolü olarak kullanılan işaret aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bir “V” harfi.
B) Bir “A” harfi.
C) Birbirine paralel, azalan uzunlukta çizgiler.
D) Bir çember.
E) Bir “!” işareti.

Çözüm:
Topraklama sembolü, dikey bir çizgi ve altında ona paralel olarak çizilmiş, giderek küçülen üç yatay çizgiden oluşur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 8:

Bir binadaki topraklama tesisatının doğru çalışıp çalışmadığı nasıl kontrol edilebilir?

A) Gözle kontrol ederek.
B) Bir test cihazı veya multimetre ile direnç ölçümü yaparak.
C) Sadece akım ölçerek.
D) Devredeki gerilimi artırarak.
E) Prize metal bir cisim sokarak.

Çözüm:
Bir topraklama tesisatının etkinliği, profesyonel bir test cihazı veya multimetre kullanılarak toprak direncinin ölçülmesiyle belirlenir. Topraklama direncinin belirli bir değerin altında olması gerekir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 9:

Topraklama sistemine bir bağlantı sağlamayan elektrikli cihazların prizleri kaç uçludur?

A) Bir
B) İki
C) Üç
D) Dört
E) Beş

Çözüm:
Topraklama bağlantısı olmayan cihazların fişleri ve prizleri sadece iki uçludur (faz ve nötr).
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 10:

Topraklamanın olmadığı bir devrede kısa devre oluşursa, sigorta neden hemen atmaz?

A) Akım çok düşük olduğu için.
B) Kısa devre olmadığı için.
C) Sigortalar sadece gerilim değişimine duyarlı olduğu için.
D) Kaçak akımın devreyi tamamlayacak bir yolu olmadığı için sigorta devreyi açamaz.
E) Sigortalar sadece topraklama sistemine bağlıyken çalışır.

Çözüm:
Sigortalar, üzerinden geçen akım çok yükseldiğinde atar. Topraklama olmayan bir devrede oluşan kaçak akım, devreyi tamamlayacak bir yolu bulamadığı için sigortayı çalıştıracak kadar yüksek bir akım oluşmaz.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 11:

Bir elektrik tesisatında topraklama hattının rengi genellikle hangi renktir?

A) Kırmızı
B) Siyah
C) Mavi
D) Sarı-yeşil
E) Kahverengi

Çözüm:
Uluslararası standartlara göre, topraklama hattı kabloları sarı ve yeşil renklerden oluşan bir kombinasyona sahiptir.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 12:

Bir evde kullanılan, iç yüzeyi metal olan fırın, mikrodalga veya buzdolabı gibi cihazlarda topraklama olmazsa ne olur?

A) Cihazlar daha verimli çalışır.
B) Cihazlar hiç çalışmaz.
C) Olası bir elektrik kaçağında cihazın dış gövdesi elektriklenir ve dokunan kişiyi çarpabilir.
D) Sadece sigorta atar.
E) Devredeki akım azalır.

Çözüm:
Bu tür cihazlarda olası bir iç arızada akım dış gövdeye sızabilir. Topraklama olmadığında, bu elektrik birikimi ciddi bir çarpılma riski oluşturur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisi topraklama sisteminin avantajlarından biri değildir?

A) Can ve mal güvenliğini artırır.
B) Devreye aşırı yüklenmelerde koruma sağlar.
C) Yıldırım düşmesi gibi durumlarda koruma sağlar.
D) Elektronik cihazların düzgün çalışmasına yardımcı olur.
E) Elektrik tüketimini düşürür.

Çözüm:
Topraklama bir güvenlik sistemidir ve enerji tasarrufu sağlamaz. Tüketim, cihazın gücüne ve çalışma süresine bağlıdır.
Doğru cevap E şıkkıdır.

---

Soru 14:

Evlerdeki topraklama sistemi genellikle ne ile sağlanır?

A) Sadece prizlerdeki delikler.
B) Binaların metal çatısı.
C) Toprağa gömülü topraklama çubuğu veya levhası.
D) Sadece anahtar paneli.
E) Sadece ana su boruları.

Çözüm:
Bir binanın topraklama sistemi, binanın temelinden veya dışından toprağa gömülen özel topraklama çubukları veya levhaları ile oluşturulur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 15:

Bir prizde topraklama hattı olduğunu nasıl anlarsınız?

A) Prizin rengine bakarak.
B) Prizde üç delik varsa.
C) Prizde metal bir çıkıntı varsa.
D) Prizin yan tarafında bir anahtar varsa.
E) Prizin üzerinde bir sembol varsa.

Çözüm:
Topraklı prizlerin faz ve nötr deliklerinin yanı sıra, fişin toprak ucuna temas eden metal bir çıkıntısı veya tırnağı bulunur.
Doğru cevap C şıkkıdır.