• Ölçü sisteminin değiştirilmesine kadar, Türkiye’de arşın ve endaze gibi uzunluk birimleri kullanılıyordu. Çarşı arşını 68 cm, bina arşını 75 cm olarak hesaplanıyordu. Endaze, çarşı ve pazarlarda kumaş ve benzeri ürünlerin ölçümünde kullanılmıştır. 65 cm uzunluğunda demir ve çelikten üretilirdi. Bu uzunluklar belirli bir sisteme oturmamıştı ve bölgelere göre uzunlukları değişebiliyordu.
• Ölçü sistemindeki aksaklıkların giderilmesi amacıyla 26 Mart 1931’de TBMM’de “Ölçüler Kanunu” kabul edilerek metre temel uzunluk ölçüsü olarak kabul edilmiştir.
• Temel uzunluk ölçme birimi metredir. Kısaca “m” harfi ile gösterilir.

Görseldeki uzunluk ölçü birimlerinin basamaklı yapısı ve çevrim kuralları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Çevirme Kuralı:

• Yukarıdan aşağıya doğru inerken, her basamakta sayı 10 ile çarpılır ($\times 10$).
• Aşağıdan yukarıya doğru çıkarken, her basamakta sayı 10 ile bölünür ($÷10$).

Örnekler

Uzunluk Ölçü Birimleri Testi

Soru 1

$5,4\text{ kilometre}$ kaç metredir?

A) $540\text{ m}$ B) $5400\text{ m}$ C) $54000\text{ m}$ D) $540000\text{ m}$

Çözüm: Kilometreden metreye inerken 3 basamak inilir. Bu da $1000$ ile çarpmak demektir. $5,4\times 1000=\ast \ast 5400\text{ m}\ast \ast$ Doğru Cevap: B

Soru 2

$3000\text{ santimetre}$ kaç dekametredir?

A) $0,3\text{ dam}$ B) $3\text{ dam}$ C) $30\text{ dam}$ D) $300\text{ dam}$

Çözüm: Santimetreden dekametreye çıkarken 3 basamak çıkılır. Bu da $1000$ ile bölmek demektir. $3000÷1000=\ast \ast 3\text{ dam}\ast \ast$ Doğru Cevap: B

Soru 3

Aşağıdaki dönüşümlerden hangisi yanlıştır?

A) $1,2\text{ m}=120\text{ cm}$ B) $450\text{ mm}=4,5\text{ dm}$ C) $0,06\text{ km}=60\text{ m}$ D) $7500\text{ dm}=750\text{ hm}$

Çözüm: A) $1,2\text{ m}\times 100=120\text{ cm}$ (Doğru) B) $450\text{ mm}÷100=4,5\text{ dm}$ (Doğru) C) $0,06\text{ km}\times 1000=60\text{ m}$ (Doğru) D) Desimetreden hektometreye çıkarken 3 basamak çıkılır ($÷1000$): $7500÷1000=7,5\text{ hm}$. Verilen $750\text{ hm}$ değeri yanlıştır. Doğru Cevap: D

Soru 4

$0,009\text{ hektometre}+150\text{ santimetre}$ toplamı kaç metredir?

A) $2,4\text{ m}$ B) $15,09\text{ m}$ C) $9150\text{ m}$ D) $159\text{ m}$

Çözüm: Öncelikle birimleri metreye çevirelim: $0,009\text{ hm}\times 100=0,9\text{ m}$ $150\text{ cm}÷100=1,5\text{ m}$ Şimdi toplayalım: $0,9\text{ m}+1,5\text{ m}=\ast \ast 2,4\text{ m}\ast \ast$ Doğru Cevap: A

Soru 5

Bir telin uzunluğu $720\text{ milimetredir}$. Bu telin 41​‘ü kesilirse geriye kalan telin uzunluğu kaç desimetredir?

A) $1,8\text{ dm}$ B) $3,6\text{ dm}$ C) $5,4\text{ dm}$ D) $7,2\text{ dm}$

Çözüm: Telin kesilen kısmı: 720×41​=180 mm Geriye kalan kısım: $720\text{ mm}-180\text{ mm}=540\text{ mm}$ Geriye kalan uzunluğu desimetreye çevirelim (2 basamak yukarı $÷100$): $540÷100=\ast \ast 5,4\text{ dm}\ast \ast$ Doğru Cevap: C

Soru 6

Günde $0,25\text{ dekametre}$ yürüyen bir kişi, $1\text{ ayda (30 gu¨nde)}$ toplam kaç kilometre yürümüş olur?

A) $0,075\text{ km}$ B) $0,75\text{ km}$ C) $7,5\text{ km}$ D) $75\text{ km}$

Çözüm: Öncelikle 30 günde yürünen toplam mesafeyi dekametre cinsinden bulalım: $0,25\text{ dam/gu¨n}\times 30\text{ gu¨n}=7,5\text{ dam}$ Şimdi bu mesafeyi kilometreye çevirelim (dekametreden kilometreye 2 basamak yukarı $÷100$): $7,5÷100=\ast \ast 0,075\text{ km}\ast \ast$ Doğru Cevap: A

Soru 7

Bir tahta parçasının uzunluğu $1\text{ metre},3\text{ desimetre}$ ve $8\text{ santimetrenin}$ toplamına eşittir. Bu tahta parçasının toplam uzunluğu kaç milimetredir?

A) $138\text{ mm}$ B) $1380\text{ mm}$ C) $1038\text{ mm}$ D) $1308\text{ mm}$

Çözüm: Tüm birimleri milimetreye çevirip toplayalım: $1\text{ m}\times 1000=1000\text{ mm}$ $3\text{ dm}\times 100=300\text{ mm}$ $8\text{ cm}\times 10=80\text{ mm}$ Toplam uzunluk: $1000\text{ mm}+300\text{ mm}+80\text{ mm}=\ast \ast 1380\text{ mm}\ast \ast$ Doğru Cevap: B