Modern Türkiye Devleti’nin kurulduğu topraklar dünyanın en eski kültür bölgelerinden biridir. Bu durum topraklarımızda, çeşitli medeniyetlerin kurulmasına beşiklik etmiştir. Anadolu’da medeniyetlerin tarihi günümüzden yaklaşık on iki bin yıl öncesine dayanır. Bu durumun nedenleri; bereketli toprakların varlığı, önemli yolların kavşağında bulunması, yer altı ve yer üstü kaynakları yönünde zengin olması, üç tarafının denizlerle çevrili olmasıdır.
Paleolitik Çağ‘da insanlar mağaralarda yaşamış, temel ekonomik etkinlik olarak avcılık ve toplayıcılık yapmıştır. Bu döneme ait kalıntılara Anadolu’nun güneyindeki mağaralarda (Beldibi, Belbaşı, Öküzini, Çarkini, Karain mağaraları) rastlanmaktadır. Mersin, Antakya, Adıyaman, Şanlıurfa yakınlarında da yine ilk yerleşmelerin izlerine rastlanır.
Neolitik Çağ‘da insanlar avcılık ve toplayıcılıktan tarım etkinliklerine geçmiş, mağara yerleşmeleri ise yerini ilk köylere bırakmıştır. Anadolu’da ilk köy tipi yerleşmelerin ortaya çıkışı günümüzden yaklaşık on bin yıl kadar önce başlamıştır. Bu yerleşmelerin çoğu Göller Yöresinde, Tuz Gölü ve Konya Ovası’ndaki göllerin kıyılarında ve akarsu çevrelerinde kurulmuştur. Göbeklitepe, Çayönü, Hacılar ve Çatalhöyük bu dönemin en önemli yerleşmeleridir. Neolitik Çağ’dan sonra Anadolu’daki yerleşmeler artmış ve Anadolu’nun geneline yayılmıştır.
Anadolu medeniyetlerinin bazılarına ilişkin özellikler şunlardır:
- Hititler, dönemin en düzenli tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı medeniyettir. Hititlerin başkenti olan Boğazköy (Hattuşaş), dönemin en ileri ve en gelişmiş kentlerinden birisidir.
- Urartular; Van Gölü çevresinde kurulmuş ve sulamalı tarımın kullanıldığı tarımsal sistemler geliştirmişlerdir.
- Frigyalılar, Lidyalılar ve İyonlar Batı Anadolu’da kurulmuş olan medeniyetlerdir. Lidyalılar, verimli topraklar üzerinde önemli yerleşmeler kurmuş ve yollar yapmış; İyonlar ise ticari şehirler kurmuşlar ve ziynet eşyasından seramiğe, dokumacılıktan maden işletmeciliğine kadar çeşitli alanlarda önemli ilerlemeler kaydetmişlerdir. Bu dönemde Efes, Millet, Didim gibi bazı İyon şehirlerinin nüfusu 2000’i aşmıştır.
- Alparslan’ın 1071 ‘deki Malazgirt Zaferi’yle birlikte Anadolu’nun kapısı Selçuklu Türklerine açılmış ve doğudan gelen Türk boyları Anadolu’ya yerleşmişlerdir.
- Selçuklulardan sonra Anadolu topraklarında Osmanlı Devleti kurulmuştur. İlk olarak Bursa ve Balıkesir çevresinde verimli ve su kaynaklarının olduğu alanlara yerleşmeler kurmuşlar, ardından Anadolu’nun büyük bir bölümüne hâkim olmuşlardır.
- Günümüzde Anadolu topraklarında Türkiye Cumhuriyeti yer almaktadır.
