• Dünya üzerindeki cisimlerin çoğu gün içerisinde sürekli hareket halindedir. Bir cismin bulunduğu konuma göre yerinin değişmesine hareket denir.
• Hareketi anlamak için iki önemli kavram anlaşılmalıdır.
  1. Alınan yol
  2. Yer değiştirme
• Bir cismin hareket ederken üzerinden geçtiği toplam mesafeye alınan yol denir. Örneğin $400$ metrelik çevreye sahip bir parkın etrafında bir tam tur atan birey $400 \text{ m}$ yol almış olur.
• Bir cismin harekete başladığı nokta ile hareketi bitirdiği nokta arasındaki mesafeye yer değiştirme miktarı denir.
• Cismin hareketini tamamladığı nokta, başladığı nokta ile aynı ise yer değiştirme miktarı sıfır olur. Örneğin $400$ metrelik çevreye sahip bir parkın etrafında bir tam tur atıp başladığı noktaya geri dönen bireyin yer değiştirme miktarı sıfırdır.
• Bir cismin birim zamanda aldığı toplam yola sürat denir. Örneğin; $100$ metreyi $10$ saniyede koşan birinin sürati $10 \text{ m/s}$‘dir.

ALINAN YOL	Metre (m)	Kilometre (km)
ZAMAN	Saniye ($\text{s}$)	Saat ($\text{h}$)
SÜRAT	Metre / Saniye ($\text{m/s}$)	Kilometre / Saat ($\text{km/h}$)

• Aynı zaman diliminde daha çok yol alan bir cisim, daha süratlidir.
• Eşit zaman aralıklarında eşit miktarda yol alan bir cismin yaptığı harekete sabit süratli hareket denir. Sabit süratli hareket eden bir cismin hareketi boyunca sürati hiç değişmez.

ALINAN YOL (m)	0	50	100	150	200	250
ZAMAN ($\text{s}$)	0	5	10	15	20	25
SÜRAT ($\text{m/s}$)	0	10	10	10	10	10

• Bir cismin yer değiştirme miktarının zamana bölünmesiyle hız bulunur. Hız ve sürat kavramları birbirinden farklıdır.

SÜRAT	HIZ
Birim zamanda alınan yoldur.	Birim zamanda yapılan yer değiştirmedir.
Yönü yoktur.	Yönü vardır.
Sürat $=$ Alınan yol $/$ Zaman	Hız $=$ Yer değiştirme miktarı $/$ Zaman
Birimi $\text{m/s}, \text{km/h}$’dır.	Birimi $\text{m/s}, \text{km/h}$’dır.
Bir araba $100 \text{ km}$‘lik yolu gidip tekrar geri dönüyor. Ve hareketini $2$ saatte tamamlıyor. Bu durumda: Sürat $= 200 / 2 = 100 \text{ km/h}$	Bir araba $100 \text{ km}$‘lik yolu gidip tekrar geri dönüyor. Ve hareketini $2$ saatte tamamlıyor. Araba başladığı yere geri döndüğü için yer değiştirmesi sıfırdır. Bu yüzden hızı da sıfırdır.

Çözümlü Test Soruları 

Soru 1:

Bir hareketlinin $100$ metrelik yolu $20$ saniyede aldığı biliniyorsa, bu hareketlinin sürati kaç $\text{m/s}$‘dir?

A) $2 \text{ m/s}$

B) $5 \text{ m/s}$

C) $10 \text{ m/s}$

D) $20 \text{ m/s}$

Çözüm 1:

Sürat, alınan yolun zamana bölünmesiyle bulunur:

 

 

Doğru Cevap: B

---

Soru 2:

$K$ noktasından harekete başlayan bir kişi, bir parkın etrafında $400 \text{ m}$ yol alarak tekrar $K$ noktasına geri dönmüştür. Bu kişinin hareketi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Alınan yol $0 \text{ m}$’dir.

B) Yer değiştirme miktarı $400 \text{ m}$’dir.

C) Hızı, süratinden büyüktür.

D) Yer değiştirme miktarı $0 \text{ m}$’dir.

Çözüm 2:

Yer değiştirme, başlangıç noktası ile son nokta arasındaki en kısa mesafedir. Başladığı noktaya geri dönen cismin ilk ve son konumu aynı olduğu için yer değiştirme miktarı sıfırdır ($0 \text{ m}$).

Doğru Cevap: D

---

Soru 3:

Sürat ve hız kavramları arasındaki temel fark aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hızın birimi $\text{km/h}$ iken süratin birimi $\text{m/s}$’dir.

B) Sürat yönlü bir büyüklük iken, hızın yönü yoktur.

C) Sürat, alınan yolu kullanırken, hız yer değiştirmeyi kullanır.

D) Hız her zaman süratten büyüktür.

Çözüm 3:

Sürat, birim zamanda alınan yolu kullanır ve yönü yoktur. Hız ise birim zamanda yapılan yer değiştirmeyi kullanır ve yönü olan (vektörel) bir büyüklüktür.

Doğru Cevap: C

---

Soru 4:

Bir cismin yaptığı hareketin sabit süratli hareket olabilmesi için hangi şart sağlanmalıdır?

A) Cisim sürekli hızlanmalıdır.

B) Cisim eşit zaman aralıklarında eşit miktarda yol almalıdır.

C) Cisim sadece yavaşlamalıdır.

D) Cisim her zaman başlangıç noktasına geri dönmelidir.

Çözüm 4:

Sabit süratli hareket, tanımı gereği cismin eşit zaman aralıklarında hep aynı mesafeyi kat etmesi, yani süratinin hiç değişmemesi durumudur.

Doğru Cevap: B

---

Soru 5:

I. Cisim duruyorsa durmaya devam eder.

II. Cisim eşit zaman aralıklarında eşit yer değiştirme yapar.

III. Cismin hareket yönü sürekli değişir.

Yukarıdakilerden hangileri sabit hızlı hareket yapan bir cisim için geçerlidir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

Çözüm 5:

Sabit hızlı hareket, hem süratin hem de yönün sabit olduğu harekettir.

I. “Durmaya devam etme” hareketsiz olma durumudur, sabit hızla hareket değildir.

II. Sabit hız demek, eşit zamanda eşit miktarda yol alması ve aynı yöne gitmesi demektir, yani eşit yer değiştirme yapar. (Doğru)

III. Yön sürekli değişirse hız sabit kalamaz, değişmiş olur. (Yanlış)

Doğru Cevap: B

---

Soru 6:

Bir bisikletli $10$ dakikada $6 \text{ km}$ yol almıştır. Bu bisikletlinin sürati kaç $\text{km/h}$‘dir?

A) $0,6 \text{ km/h}$

B) $6 \text{ km/h}$

C) $36 \text{ km/h}$

D) $60 \text{ km/h}$

Çözüm 6:

Sürati $\text{km/h}$ cinsinden bulmak için zamanı saate çevirmemiz gerekir:

$10 \text{ dakika} = 10 / 60 \text{ saat} = 1 / 6 \text{ saat}$.

 

 

Doğru Cevap: C

---

Soru 7:

Bir koşu pistinde $A$ noktasından $B$ noktasına düz bir çizgi üzerinde koşan sporcu, $40 \text{ m}$ yol alarak yer değiştirmiştir. Bu koşucunun bu mesafeyi $5$ saniyede koştuğu biliniyorsa, koşucunun bu süreçteki hızının büyüklüğü nedir?

A) $4 \text{ m/s}$

B) $8 \text{ m/s}$

C) $10 \text{ m/s}$

D) $20 \text{ m/s}$

Çözüm 7:

Koşucu düz bir çizgi üzerinde $40 \text{ m}$ yol almış ve yer değiştirmiştir. Bu durumda alınan yol ve yer değiştirme miktarı aynıdır ($40 \text{ m}$). Hızın büyüklüğü (sürat) formülü kullanılır:

 

 

Doğru Cevap: B