Çiçeğin Yapısı ve Üreme Organları

Çanak yaprak: Çiçeğin en dış kısmında bulunan ve çiçeği koruyan yeşil yapraklardır.

Taç yaprak: Çiçeğin renkli ve güzel kokulu kısmıdır.

• Renkli ve güzel kokusu sayesinde böcekleri, kuşları vb. kendine çeker.
• Tozlaşmaya yardımcı olur.

Çiçek sapı: Çiçeğin bitkinin gövdesine bağlandığı kısmıdır.

Erkek üreme organı: Sapçık ve başçık olmak üzere iki kısımdan oluşur.

• Sapçık, başçığı taşıyan kısımdır.
• Başçık kısmında çiçeklerin erkek üreme hücreleri olan polenlerin (çiçek tozlarının) oluştuğu yerdir.

Dişi üreme organı: Çiçeğin ortasında yer alır. Yumurtalık, dişicik borusu ve dişicik tepesi olmak üzere üç kısımdan oluşur.

• Dişicik tepesi, salgıladığı yapışkan sıvı ile polenleri tutar.
• Dişicik borusu polenleri yumurtalığa iletir.
• Yumurtalıkta dişi üreme hücresi olan yumurta bulunur.

🌸 Çiçekli Bitkilerde Üreme ve Gelişme

• Çiçekli bitkiler eşeyli üreme ile çoğalır.
• Erkek üreme hücresi ile dişi üreme hücresinin birleşmesi ile üreme gerçekleşir.
• Üreme, tozlaşma ve döllenme olayları ile gerçekleşir.

Tozlaşma: Erkek organda yer alan polenlerin dişicik tepesine taşınması olayına denir.

• Su, rüzgâr, kuş, böcek, insan vb. aracılığı ile gerçekleşir.
• Tozlaşma ile polenler dişi organın dişicik tepesine yapışır.
• Daha sonra dişicik borusundan geçerek yumurtalığa ulaşır.

Döllenme: Dişi üreme hücresi ile erkek üreme hücresinin birleşmesine denir.

• Yumurtalığa ulaşan polenler, yumurtalıkta bulunan dişi üreme hücreleri ile birleşir.
• Döllenme sonucunda tohum oluşur.

Bitkilerde Büyüme ve Gelişme Nasıl Gerçekleşir?

Büyüme: Bir bitkinin kütle ve boy artışıdır. Örnek: Bir fidanın ağaç olması Gelişme: Bitkinin belirli görevleri yerine getirebilecek olgunluğa erişmesidir.

• Ağacın çiçek açarak meyve oluşturması

Tohum: Uygun şartlarda yeni bir bitki oluşturabilecek tüm özelliklere sahip yapıdır.

• Rüzgârın etkisiyle, suyla, hayvanların yemesi ve taşıması gibi çeşitli şekillerde etrafa yayılır.

Meyve: Tohumun etrafında oluşan etli ve sulu kısımdır.

Çimlenme: Tohumun uygun şartlarda büyüyüp gelişerek yeni bitkiyi oluşturmasına denir.

• Bir bitkinin çimlenebilmesi için su, uygun sıcaklık ve oksijene ihtiyacı vardır.
• Bir bitkinin çimlendikten sonra büyüyüp gelişebilmesi için su, ışık, uygun sıcaklık ve oksijene ihtiyacı vardır.

---

⚠️ Dikkat Et Bitkilerin büyüyüp gelişmesi,

• Tohum, çimlendikten sonra büyüyerek genç bitkiyi oluşturur.
• Genç bitki, büyüyüp gelişerek belirli görevleri yerine getirebilecek yetişkin bitkiyi oluşturur.
• Yetişkin bitkinin çiçek açmasıyla başka bir bitkinin hayat döngüsü başlamış olur.
• Bir bitkinin üreme, büyüme ve gelişme süreçlerinde insan faaliyetleri ve çevre şartları etkilidir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1 Çiçekli bir bitkinin hayat döngüsünde, erkek organın ürettiği polenlerin dişi organın tepeciğine taşınması olayına ne ad verilir?

A) Döllenme B) Çimlenme C) Büyüme D) Tozlaşma

Doğru Cevap: D

Çözüm: Erkek üreme hücresi olan polenlerin, dişi üreme organına (tepeciğe) ulaşması olayına tozlaşma denir.

---

Soru 2 Bitkilerde döllenme sonucu oluşan zigotun gelişimiyle sırasıyla hangi yapılar meydana gelir?

A) Embriyo → Tohum → Meyve B) Tohum → Embriyo → Meyve C) Meyve → Tohum → Embriyo D) Embriyo → Meyve → Tohum

Doğru Cevap: A

Çözüm: Döllenmeden sonra oluşan zigot gelişerek embriyoyu oluşturur. Embriyo, etrafındaki yapılarla birlikte tohumu oluşturur. Tohumun içinde bulunduğu yumurtalık kısmı da gelişerek meyveyi oluşturur.

---

Soru 3 Tohumun çimlenmesi için gerekli olan temel şartlar aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Işık, su ve toprak B) Su, oksijen ve uygun sıcaklık C) Toprak, uygun sıcaklık ve ışık D) Karbondioksit, su ve ışık

Doğru Cevap: B

Çözüm: Tohumun uyku halinden çıkıp çimlenmeye başlaması için gerekli olan temel faktörler su (nem), oksijen (hava) ve uygun sıcaklıktır. Çimlenme sırasında bitkinin ışığa ve toprağa ihtiyacı yoktur.

---

Soru 4 Aşağıdaki yapılardan hangisi, çiçekli bir bitkinin erkek üreme hücresini bulundurur?

A) Tohum taslağı B) Yumurta C) Polen D) Yumurtalık

Doğru Cevap: C

Çözüm: Çiçekli bitkilerde erkek üreme organının başçık kısmında bulunan ve erkek üreme hücrelerini taşıyan yapı polendir. Yumurta dişi üreme hücresidir, tohum taslağı ve yumurtalık ise dişi üreme organının bölümleridir.

---

Soru 5 Çiçekli bir bitkide tohumun içinde yer alan ve yeni bir bitkiyi oluşturacak olan taslak yapı nedir?

A) Yumurtalık B) Polen tüpü C) Embriyo D) Meyve

Doğru Cevap: C

Çözüm: Tohumun içinde, uygun koşullarda gelişerek yeni bir bitkiyi (fideyi) meydana getirecek olan taslak yapı embriyodur.

---

Soru 6 Tohum çimlenirken, bitki besin ihtiyacını öncelikle nereden karşılar?

A) Dış ortamdan ışık ve karbondioksit alarak fotosentez yapar. B) Kökleri aracılığıyla topraktan mineralleri alır. C) Tohumun içinde depolanmış olan besini kullanır. D) Yaprakları aracılığıyla topraktan su emer.

Doğru Cevap: C

Çözüm: Çimlenme sırasında, genç bitkinin henüz yaprakları ve fotosentez yapma yeteneği gelişmediği için, hayatta kalmak ve büyümek için gerekli olan enerjiyi ve besini tohumun içinde depolanmış olan besin dokusundan karşılar.