Dünyada Kara Yolu Ulaşımı 10. Sınıf Coğrafya

İnsanlar, ilk zamanlar, coğrafyacıların “doğal yollar” adını verdikleri geçiş yerlerinden yararlanarak bir yerden diğerine ulaşabiliyorlardı. Dağların geçit verdiği yerler, akarsu vadileri, bataklık olmayan kıyı ovaları, bitki örtüsünün engel oluşturmadığı stepler ve boğazlar, gerek hayvanlarla gerekse tekerlekli araçlarla yapılan ulaşımın yer aldığı alanlardı.

  • Aslında insanların çevrelerinde ilk kullandıkları yollar; fil, eşek, keçi ve buffalo gibi hayvanların açtığı ve adına “patika” ya da “keçiyolu” dediğimiz yollardır. Bu nedenle insanların meydana getirdiği ilk yollar, tekerlekli araçların kullanılışının yaygınlaşmasıyla ortaya çıkmıştır.
  • Kuzeybatı Avrupa’nın ormanlık alanlarında yumuşak zeminin kütüklerle desteklemesi ve Tunç Çağı’nda İsviçre’deki göl köylerinin kütüklerden oluşturulan sokakları insanların yaptığı ilk yollardır.
  • Tekerlekli arabalar ve kağnılar için ilk inşa edilen yol sisteminin M.Ö. 7. Yüzyılda Asur İmparatorluğu’nda meydana getirilmiş olduğu ileri sürülmektedir.
  • Kuşkusuz ilk yolların en ünlüleri arasında Roma yolları gelir. İlk büyük Roma yolu 259 km uzunluğunda Roma ile Brindizi arasındaki Via Appia’dır.
  • M.Ö. 500 yıllarında atla yolculuk yapan bir haberci bu yollar üzerinde günde 145 km gidebiliyordu. Bu hız Avrupa karayollarında 1800 yıllarına kadar ortalama hız sayılmıştır.
  • Roma yolları içinde İskoçya-Kudüs arasındaki yolun uzunluğu 6,400 km’dir. Bütün Roma yolları ağının uzunluğu ise 80,800 km’dir. Roma yolları içinde asker ve halk yürüyerek günde 30 km, atla 60-70 km yol alabiliyordu. Bu yolların birçoğu bugünkü modern yolların güzergahı olduğu gibi köprülerin çoğu da hâlâ kullanılmaktadır.
  • Kuşkusuz eski yolların en ilgi çekicilerinden biri de Peru İnkaları tarafından yayalar ve hayvanlar için yapılan taş döşeli veya çimentolu son derece sağlam olan yollardır.
  • Dünya’nın bilinen en eski karayollarından biri de Lidyalılar tarafından yapılan İzmir yakınlarındaki Sard ile Basra Körfezi’ndeki Asurluların başkenti Sus’a (Ninova) kadar uzanan ve daha çok ticaret amacıyla yapılan “Kral Yolu”dur.
  • İlk çağ yolları arasında en ünlüleri ise; Çin’in başkenti Pekin ile Rusya’nın başkenti Moskova arasında ki “Çay Yolu”; Çin ile İspanya arasında yaklaşık 13,000 km boyunca uzanan “İpek Yolu”; Hindistan’ın Kalküta ve Bombay limanlarından başlayıp Suriye ve Mısır limanlarında sona eren ve oradan Avrupa’ya uzanan “Baharat Yolu “dur.
  • İlk asfalt yol 1854’de Paris’te, İlk çimento beton kaplama yol 1865’de İskoçya’da inşa edilmiş, Dünya’da ilk otoyol ise New York’ta yapılmıştır.
  • Dünya’da karayollarının gelişimini sağlayan en önemli etkenler, bisiklet ve otomobildir.
  • Günümüzde Dünya’nın en gelişmiş kara yolu ağı, Avrupa, Japonya, ABD ve Çin’dedir.
  • Avrupa başta Almanya olmak üzere Dünya’nın en gelişmiş karayollarına sahiptir. Almanya’yı Fransa, İngiltere, İtalya, İsviçre, İspanya, Avusturya ve diğer Avrupa ülkeleri takip eder.
  • Asya Kıtası’nda en gelişmiş kara yolu ağına Japonya, Güney Kore, Çin, Tayvan, Singapur, Rusya Federasyonu ve Malezya ile Hindistan gibi ülkeler sahiptir.
  • Kuzey Amerika Kıtası’nda ABD ve Kanada’nın güney kesimleriyle Meksika’nın bazı bölgelerinde de karayolları ağı oldukça gelişmiştir.
  • Güney Amerika Kıtası’nda And Dağları ve yağmur ormanlarıyla kaplı Amazon Havzası gibi doğal engeller nedeniyle karayolları ağı oldukça seyrektir. Ancak Brezilya’nın doğu kıyılarıyla Arjantin’in önemli bir bölümünde kara yolu ağları gelişmiştir.
  • Avustralya’nın çöllerle kaplı iç kesimlerinde ve ormanlarla kaplı kuzey kesimlerinde karayolları ağı oldukça seyrekken Güneydoğu kesiminde durum farklıdır ve bu bölge her bakımdan gelişmiştir. Ayrıca Yeni Zelanda’da da gelişmiş karayolu ağına sahiptir.
  • Afrika Kıtası’nın çöllerle kaplı kuzey, güney batı ve yağmur ormanlarının yer aldığı orta kesimlerinde karayolu ağları gelişmemişken Güney Afrika Cumhuriyeti, Mısır ve Nijerya ile Kuzey Afrika kıyı kesimi diğer bölgelere göre karayolları ağı bakımından nispeten daha gelişmiştir.
  • Dünya’da en çok otomobil üretilen bölge Avrupa olmakla birlikte, tek başına ülke olarak en çok arabayı artık ABD veya Japonya değil Çin üretmektedir.

  • Dünya ülkelerinde kaç kişiye ne kadar motorlu araç düştüğü konusunda ise gelişmiş ve gelişmemiş ülkeler arasındaki fark açık olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sayı bazı ülkelerde her 1000 kişiye şöyledir: San Marino 1263, Monako 899, ABD 923, İtalya 706, Lüksemburg 697, İzlanda 658, Avustralya 619, Almanya 617, Fransa 608, İngiltere 608, İspanya 556, Japonya 545, Polonya 497, Bulgaristan 460, Malezya 433, Güney Kore 364, Rusya 320, Romanya 258, Brezilya 171, Türkiye 164, Paraguay 63, Hindistan 12, Pakistan 8 ve Nijerya’da 1 motorlu taşıt düşmektedir. Büyük üretim artışlarına rağmen Çin’de bu değer 128’tir.
  • ABD Dünya karayollarının yaklaşık beşte birine sahiptir. Yine yaklaşık olarak, bu ülkede hiçbir yer karayollarından 40 km’den daha uzakta değildir. 1,08 kişiden daha az nüfusa bir arabanın düştüğü bu ülkede bir coğrafyacının belirttiği gibi, “tüm nüfus bir anda motorlu araçlarla taşınabilir”.  Ülkenin üçte ikisinin kara yolu yapımına elverişli yüzey şekillerine sahip olması yanında, gelir düzeyinin otomobil satın almaya olanak sağlayacak kadar yüksek olması, ABD’de kara yolu ulaşımının gelişmesinde önemli bir unsurdur.

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

Dünyada Kara Yolu Ulaşımı konu anlatımı 10. Sınıf coğrafya