1736 – 1739 OSMANLI – RUSYA – AVUSTURYA SAVAŞLARI
Nedenleri:
1. Osmanlı Devleti’nin Lehistan’daki Veraset Savaşları sırasında Rusya ve Avusturya’ya karşı Fransa’yı desteklemesi.
2. Rusya’nın Kırım ve Kafkasya’yı ele geçirerek Karadeniz’e inmek istemesi.
3. Rusya’nın Lehistan’ın iç işlerine karışması ve Lehistan’ın Osmanlı Devleti’nden yardım istemesi.
4. Rusya ve Avusturya’nın aralarında Osmanlı topraklarını paylaşması
5. Avusturya’nın Sırbistan, Belgrat ve Bosna’yı ele geçirme planlarının öğrenilmesi
Savaş:
1. Savaş Rus saldırılarıyla başladı. Ruslar Azak Kalesi’ni ele geçirip Kırım’a girdiler, aynı anda Avusturya Balkanlardan saldırıya geçti.
2. Osmanlı Devleti bu savaşta büyük bir başarı gösterdi; Karadeniz’de bulunan Rus donanmaları yakıldı, Avusturya mağlup edildi. Belgrad kuşatıldı, ancak Fransa’nın araya girmesi ile antlaşma yapıldı.
1739 BELGRAD ANTLAŞMASI
Osmanlı Devleti başarılı bir savaşın ardından iki devletle de ayrı ayrı antlaşma imzaladı.
Avusturya ile yapılan anlaşmaya göre: Avusturya 1718 Pasarofça Antlaşması’yla aldığı Temeşvar dışındaki tüm toprakları Osmanlı Devleti’ne iade edecek ve antlaşma süresi 27 yıl olacak.
Rusya ile yapılan antlaşmaya göre; 1. Rusya Kırım ve Eşak’ı terk edecek ancak Azak Kalesi yıkılmak şartıyla Rusya’ya bırakılacak. 2. Rusya Karadeniz’de donanma ve ticaret gemisi bulundurmayacak. 3. Osmanlı Devleti Rus çarını protokol bakımından Fransa kralı ve Avusturya İmparatoruyla denk tutacak.
Yorumlar:
1. 1739 Belgrad Antlaşması XVIII. yy. da imzalanan son kazançlı antlaşmadır.
2. Bu antlaşmayla Karadeniz son kez Türk gölü haline getirilmiştir.
3. Daha önce Osmanlı – Rus ilişkilerinde ara buluculuk yapan Fransa, bu defa da Belgrad Antlaşması’nda etkin rol üstlendi. Osmanlı Hükümdarı I. Mahmut bu hizmetlerinden dolayı Fransa’ya 1740 kapitülasyonlarını verdi. (Fransa’ya verilen kapitülasyonlar sürekli hale getirildi.)
