Doğu ve Batı Arasındaki Türkiye

Türkiye – SSCB İlişkileri

SSCB’nin boğazların statüsüne ilişkin yaklaşımları Türkiye’nin Batı Bloku ülkeleriyle yakınlaşmasında etkili olmuştur. II. Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye, SSCB’nin tehditlerine karşılık ABD ile yakın ilişkiler kurmuştur. SSCB’nin 1953’te Türkiye üzerindeki isteklerinden vazgeçtiği açıklamasıyla Türkiye – SSCB ilişkileri yumuşamaya başlamıştır.

Türkiye ve Truman Doktrini

SSCB’nin yayılmacılık politikası karşısında ABD’nin Türkiye ve Yunanistan’a yardımlarını içeren programdır. Bu program gereği (22 Mayıs 1947) Yunanistan’a 300 milyon, Türkiye’ye de 100 milyon dolarlık yardım paketi sunulmuştur.

Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne Üyeliği

Avrupa Konseyi’nin; Türkiye, Yunanistan ve İzlanda’yı da katılım çağrısına Türkiye olumlu yanıt vermiştir.

8 Ağustos 1949’da fiilen Avrupa Konseyi’ne Türkiye’nin katılımı, 12 Aralık 1949’da TBMM tarafından da onaylanmıştır.

Kore Savaşı (1950 – 1953)

II. Dünya Savaşı sonrası yaşanan Soğuk Savaş Dönemi’nde SSCB ile ABD’nin doğrudan karşı karşıya geldikleri Kore’deki egemenlik mücadelesi sonucu, SSCB’nin talimatı ile Kuzey Kore’nin Güney Kore’ye 25 Haziran 1950’de saldırısıyla Kore Savaşı başlamıştır.

ABD’nin başını çektiği Birleşmiş Milletler Kuvveti oluşturulmuştur. Türkiye de, 4500 askerle Kore Savaşı’nda yer almıştır.

1953 Panmunjon Antlaşması’yla Kore Savaşı sona ermiştir.

Bilgi: II. Dünya Savaşı sonrasında işgal bölgelerine ayrılan yerler arasında Berlin, Avusturya, Vietnam, Kore gibi bölgeler önemlidir.

Çözümlü Test Soruları

Soru 1:

Türkiye’nin Kore Savaşı’na asker göndermesinin temel siyasi nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) SSCB ile ilişkileri geliştirmek
B) NATO’ya üye olma çabalarını desteklemek
C) Asya’daki Türk devletleriyle dayanışma sağlamak
D) Birleşmiş Milletler’in kararlarını protesto etmek

Çözüm:
Türkiye, Batı bloğuna entegre olmak ve NATO’ya girmek amacıyla 1950’de BM kararına uyarak Kore’ye asker gönderdi (1952’de NATO üyeliği gerçekleşti).
Doğru Cevap: B

---

Soru 2:

Kore Savaşı’nın başlamasına yol açan olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kuzey Kore’nin Güney Kore’ye saldırması
B) ABD’nin Japonya’ya atom bombası atması
C) Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi
D) SSCB’nin Berlin Ablukası’nı başlatması

Çözüm:
Savaş, 25 Haziran 1950’de Kuzey Kore’nin Güney Kore’ye saldırmasıyla başladı. BM, ABD öncülüğünde müdahale etti.
Doğru Cevap: A

---

Soru 3:

Kore Savaşı’nda Türk askerinin katıldığı ve büyük kahramanlık gösterdiği muharebe aşağıdakilerden hangisidir?

A) İnönü Muharebesi
B) Kunuri Muharebesi
C) Çanakkale Muharebesi
D) Sakarya Meydan Muharebesi

Çözüm:
Kunuri Muharebesi (1950), Türk Tugayı’nın üstün direnişiyle BM birliklerinin çekilmesini sağladı. “Kore Gazileri” unvanı alındı.
Doğru Cevap: B

---

Soru 4:

Kore Savaşı’nın sonucunda imzalanan antlaşma ve Kore’nin durumu için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Kore birleşti ve bağımsız bir devlet oldu.
B) Panmunjom Ateşkes Antlaşması imzalandı, Kore ikiye bölündü.
C) ABD ve SSCB Kore’yi ortak yönetti.
D) Kore, Çin’in bir eyaleti haline geldi.

Çözüm:
1953 Panmunjom Ateşkesi ile savaş sona erdi ve Kore 38. enlemle ikiye bölündü. Resmî barış antlaşması imzalanmadı.
Doğru Cevap: B

---

Soru 5:

Türkiye’nin Kore Savaşı’na katılmasının ekonomik sonuçlarından biri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Türk lirasının değer kazanması
B) ABD’den askerî ve ekonomik yardım alınmaya başlanması
C) SSCB ile ticari ilişkilerin artması
D) Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olması

Çözüm:
Türkiye, NATO üyeliği sonrası ABD’den Marshall Yardımı ve askerî destek aldı. Bu dönemde ekonomik ilişkiler Batı’yla yoğunlaştı.
Doğru Cevap: B

---

Soru 6:

Kore Savaşı’nın Soğuk Savaş dönemindeki önemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) NATO’nun dağılmasına yol açması
B) Doğu ve Batı blokları arasında ilk silahlı çatışma olması
C) SSCB’nin dağılmasını hızlandırması
D) Türkiye’nin BM’den çıkmasına neden olması

Çözüm:
Kore Savaşı, Soğuk Savaş’ın ilk sıcak çatışmasıdır. ABD ve müttefikleriyle Çin-SSCB destekli Kuzey Kore arasında vekalet savaşı yaşandı.
Doğru Cevap: B