Kral Yolu

• Anadolu yollarının altın çağı, Pers İmparatoru Darius’un Kral Yolu’nu ıslah etmesi ile başlamıştır.
• Anadolu’da, Ege Bölgesi’nde bulunan Sardes’ten başlayıp Pers İmparatorluğu’nun başkenti Sus’a kadar uzanan Kral Yolu, Anadolu yollarının belkemiğini oluşturmuştur.

Kral Yolu’nun Efes’ten Mezopotamya’ya kadar uzanan bölümünü ilk kez Lidyalılar, yapmıştır. Pers İmparatoru Darius yolu iyileştirip parçaları birleştirerek ve Sus’a kadar uzatarak daha kullanışlı hale getirmiştir.

İpek Yolu

• İlk ve Orta Çağlarda Çin ve Orta Doğu ile Batı ülkeleri arasındaki transit kara ticaretinde kullanılan en işlek ticaret yoludur.
• Çin’den başlayan İpek Yolu zaman içinde birçok kola ayrılmıştır. Bir kolu Doğu Türkistan, Moğolistan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan’ı geçip Hazar Denizi’ne ulaşırken bir kolu da İran üzerinden Suriye’nin Lazkiye Limanı’na ulaşmıştır. Ayrıca Karakurum Dağları’nı aşarak İran üzerinden Anadolu’ya, buradan da deniz yolu veya Trakya üzerinden kara yolu ile Avrupa’ya giden büyük bir kolu vardır.
• İpek Yolu insan eliyle açılmış bir yol değildir. Bu yol geniş vadi yatakları ile kervanların konaklamalarına yarayacak vahalardan oluşmuştur. Bu vahalarda zamanla Turfan, Aksu, Kaşgar, Hotan, Yarkent gibi şehirler kurulmuştur.
• İpek Yolu, geçtiği bölgeleri iktisadi açıdan kalkındırıp halkın refah seviyesini yükseltirken aynı zamanda Doğu-Batı uygarlıkları arasında bir köprü olmuş, ulusların birbiriyle tanışmasında, kültür alışverişinde etkin rol oynamıştır.
• İpek Yolu’nun sağladığı ekonomik, kültürel ve sosyal zenginlikler Çinliler, Türkler, Moğollar, Farslar, Araplar ve Ruslar arasında hakimiyet mücadelesi yaşanmasına neden olmuştur. İpek Yolu’na hakim olan kavimler, dünya siyasetinde etkin rol oynamışlardır.
• Hunlar, Avarlar ve Kök Türkler İpek Yolu’na egemen olan Türk devletleridir. Karahanlıların ve Gaznelilerin hızlı yükselişinin nedenlerinden biri de İpek Yolu’nun kilit noktaları olan Hotin ve Kabil gibi şehirleri ticari merkez olarak kullanmalarıdır.
• İpek Yolu Moğolların hakimiyetinden sonra canlılığını yitirmiş, diğer yolların ve deniz yollarının gölgesinde kalmıştır.

Kürk Yolu

• Don Nehri’nin denize döküldüğü yerden başlayıp Ural Dağları ve Güney Sibirya ormanları sınırından Altaylar’a, Sayan Dağları üzerinden Çin’e ve Amur Nehri’ne ulaşır.
• Sincap, sansar, tilki, samur, kunduz, vaşak, gelincik ve geyik gibi tüyleri güzel ve yumuşak olan hayvanların deri ve postlarının taşınmasından dolayı bu yola “Kürk Yolu” adı verilmiştir.

Baharat Yolu

• Hindistan’dan başlayarak Avrupa’ya ulaşan bu ticaret yoluna Baharat Yolu denmiştir. Baharat çeşitleri Hindistan ve Seylan’dan (Sri Lanka) Kızıldeniz’deki Akabe Körfezi’ne, Yemen kıyılarına ya da Basra Körfezi’ne deniz yoluyla taşınırdı. Baharatlar buradan kara yoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır’da İskenderiye’ye ve Karadeniz’e ulaştırılır ve yeniden deniz yoluyla Avrupa’ya taşınırdı.
• Baharat Yolu, Coğrafi Keşifler sonucunda önemini kaybetmiştir.

Avrupa’ya kadar ulaşan İpek ve Baharat yollarını ele geçiren Türk İslam devletlerinin kısa sürede zenginleşmesinden etkilenen Avrupalılar bu yollara egemen olmak için Haçlı Seferleri düzenlemişler ancak başarılı olamamışlardır.

Çözümlü Test Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi İpek Yolu’nun önemini artıran temel faktördür?
A) Askeri seferlerin bu güzergahta yoğunlaşması
B) Çin’den Akdeniz’e uzanan kültür ve ticaret köprüsü olması
C) Hayvancılık faaliyetlerinin bu bölgede yaygın olması
D) Göçebe toplumların yerleşik hayata geçmesi

Çözüm:
İpek Yolu, Çin’den başlayarak Akdeniz’e kadar uzanan ve kıtalararası kültür-ticaret alışverişini sağlayan en önemli güzergahtı. Doğru cevap B‘dir.

2. Orta Çağ’da tuz ticaretinin yoğun olarak yapıldığı ‘Tuz Yolu’ hangi kıtada etkili olmuştur?
A) Asya
B) Afrika
C) Avrupa
D) Amerika

Çözüm:
Sahra Çölü’nden geçen Tuz Yolu, Afrika’da altın-tuz ticaretinin yapıldığı önemli bir güzergahtı. Doğru cevap B‘dir.

3. Kral Yolu ile ilgili olarak hangisi söylenemez?
A) Lidyalılar tarafından kullanılmıştır
B) Efes’ten Persepolis’e kadar uzanır
C) Deniz ticaretine alternatif olarak geliştirilmiştir
D) Posta teşkilatının kurulmasını sağlamıştır

Çözüm:
Kral Yolu karasal bir ticaret yoludur, deniz ticaretiyle alternatif oluşturma amacı yoktur. Doğru cevap C‘dir.

4. Baharat Yolu’nun önemi hangi olay sonrasında azalmıştır?
A) Haçlı Seferleri
B) Coğrafi Keşifler
C) Kavimler Göçü
D) Roma’nın ikiye ayrılması

Çözüm:
Ümit Burnu’nun keşfiyle (1488) Baharat Yolu eski önemini kaybetmiştir. Doğru cevap B‘dir.

5. İlk Çağ’da Anadolu’da kullanılan aşağıdaki yollardan hangisi hem ticari hem de askeri amaçlıdır?
A) İpek Yolu
B) Kral Yolu
C) Baharat Yolu
D) Amber Yolu

Çözüm:
Lidyalıların inşa ettiği Kral Yolu, hem ticari hem de askeri ulaşımda kullanılmıştır. Doğru cevap B‘dir.