ÖRNEKLER:
Türkiye’de horst ve graben alanlarının dağılışıyla, antiklinal ve senklinal alanlarının dağılışı benzerlik göstermez. Genellikle Ege’de horst ve grabenler yoğunlaşmışken diğer bölgelerimizde antiklinal ve senklinallerin yoğunlukta olduğu görülür.
Söz konusu yerşekillerinin dağılışı üzerinde etkili olan en önemli faktör aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aktif volkanizma alanlarının dağılışı
B) Tortul tabakalarının sertlik derecesi
C) Toprak örtüsü çeşitliliği
D) Jeolojik devirlere ait fosillerin özellikleri
E) Sıcak su kaynaklarının dağılışı
çözüm:
Orojeneze bağlı antiklinal, senklinal, horst ve grabenlerin oluşumunda, tortul tabakalarının sertlik derecesi doğrudan etkilidir. Orojenez sonucu sert tortul tabakalar kırılır, esnek yapıda olanlar kıvrılır. Bunun sonucu olarak da kırıklı ve kıvrımlı dağlar oluşur. Cevap: “B“ şıkkıdır.
Yukarıdaki haritada dağılışı gösterilen alanların hangisinde dağların oluşumunda orojenez etkili değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
çözüm;
Orojenez sonucu kırıklı ve kıvrımlı dağlar oluşur. Bu dağların dağılışı şöyledir:
Kırıklı dağlar: Menteşe, Aydın, Yunt, Boz, Kaz, Madra ve Nur DağLarıdır.
Kıvrımlı Dağlar: Genel olarak Kuzey Anadolu ve Toros Dağları örnek verilebilir.
IV numaralı alanda bulunan Nemrut, Süphan, Tendürek, Ağrı Dağları volkanizmaya bağlı oluşur.
Cevap: “D" şıkkıdır.
Anadolu'nun 3. ve 4. jeolojik zaman boyunca toptan yükselmesi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
A) Orojenez B) Depremler C) Volkanizma D) Dış kuVVetler E) Epirojenez
çözüm:
Anadolu peneplenleştikten sonra 3. ve 4. jeolojik zamanlar boyunca toptan yükselmiştir. Bu epirojenik hareketlerin kanıtıdır. Cevap: “E" şıkkıdır.
Haritada numaralarla gösterilen yerlerdeki dağlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) V. yerdeki dağ sönmüş volkan dağıdır.
B) II. yerdeki dağın doruklarında buzullar vardır.
C) I. yerdeki dağların kuzey ve güney yamaçları bitki örtüsü bakımından farklıdır.
D) II. yerdeki dağlar kırılmayla oluşmuştur.
E) IV. yerdeki dağlarda karstik şekiller yaygındır
A—›V numaralı dağ Karacadağ’ın volkanik faaliyetlere bağlı oluşmuştur.
B—› II numaralı dağın yani Uludağ’ın zirvesinde buzullara rastlanmaz.
C—› I numarayla gösterilen Küre Dağları’nın kuzey yamaçlarına göre nem ve yağış daha fazladır.
D —› III numarayla gösterilen dağ, orojeneze bağlı kırılmayla oluşmuştur.
E —› IV numarayla gösterilen Toros dağlık sisteminde kimyasal tortul kayaçların yaygın olması karstik yerşekillerinin oluşumunu sağlamıştır.
Cevap: “B' şıkkıdır.