6. Sınıf Araştırma Sorusu Oluşturma – Araştırma Sorularının Sağlaması Gereken Ölçütler – İstatistiksel Araştırma Sürecinde Planlama – Anket Sorusu Hazırlama Testleri (Maarif Modeli Yeni Müfredat)

• 6. Sınıf Araştırma Süreci: Soru Oluşturma, Ölçütler, Planlama ve Anket Hazırlama Test 1 Çöz

• 6. Sınıf Araştırma Süreci: Soru Oluşturma, Ölçütler, Planlama ve Anket Hazırlama Test 2 Çöz

• 6. Sınıf Araştırma Süreci: Soru Oluşturma, Ölçütler, Planlama ve Anket Hazırlama Test 3 Çöz

• 6. Sınıf Araştırma Süreci: Soru Oluşturma, Ölçütler, Planlama ve Anket Hazırlama Test 4 Çöz

• 6. Sınıf Araştırma Süreci: Soru Oluşturma, Ölçütler, Planlama ve Anket Hazırlama Test 5 Çöz

Etkili Araştırma ve Anket Soruları Oluşturma Rehberi

Araştırma Sorusu Oluşturma

Araştırma soruları, bir çalışmanın temelini oluşturur ve sizi doğru yöne yönlendirir. İyi bir araştırma sorusu, çalışmanızın amacını net bir şekilde ortaya koyar ve hangi verilerin toplanması gerektiğini belirler. Sorularınızın açık, odaklanmış ve cevaplanabilir olduğundan emin olun.

Araştırma Sorularının Sağlaması Gereken Ölçütler

Araştırma sorularınızın aşağıdaki ölçütleri karşılaması önemlidir:

• Açıklık ve Netlik: Herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmalı.
• Odaklanmışlık: Çok geniş veya çok dar olmamalı, belirli bir konuya odaklanmalı.
• Cevaplanabilirlik: Mevcut kaynaklar ve yöntemlerle yanıtlanabilir olmalı.
• İlgi Çekicilik: Araştırmacı ve okuyucular için anlamlı ve ilgi çekici olmalı.
• Etik Uygunluk: Etik kurallara aykırı olmamalı.

İstatistiksel Araştırma Sürecinde Planlama

Başarılı bir istatistiksel araştırma için planlama kritik öneme sahiptir. Planlama aşamasında şunlar belirlenmelidir:

• Araştırmanın amacı ve hedefleri.
• Hangi verilerin toplanacağı.
• Veri toplama yöntemleri (anket, deney, gözlem vb.).
• Verilerin nasıl analiz edileceği.
• Gerekli kaynaklar ve zaman çizelgesi.

İyi bir plan, araştırma sürecindeki olası sorunları minimize eder ve güvenilir sonuçlar elde edilmesini sağlar.

Anket Sorusu Hazırlama

Anketler, veri toplamanın yaygın bir yoludur. Etkili anket soruları hazırlamak önemlidir:

• Basit ve Anlaşılır Dil: Hedef kitlenizin (örneğin, 6. sınıf öğrencileri) anlayabileceği bir dil kullanın.
• Tek Odaklılık: Her soru sadece bir konuyu sormalıdır (çift namlulu sorulardan kaçının).
• Yönlendirici Olmama: Cevaplayıcıyı belirli bir cevaba yönlendirmeyin.
• Kapalı ve Açık Uçlu Sorular: Hem nicel veri için kapalı (çoktan seçmeli, ölçekli) hem de nitel veri için açık uçlu soruları dengeli kullanın.
• Gizliliğe Saygı: Hassas konularda anonimliği sağlayın.

Anket sorularınızı hazırladıktan sonra, küçük bir grupla test etmek, olası sorunları önceden görmenizi sağlar.

Araştırma Süreci ve Anket Hazırlama Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: 6. sınıf öğrencisi Elif, okul arkadaşları arasında sağlıklı beslenme alışkanlıklarını merak etmektedir. Bu konuda bir araştırma yapmak isteyen Elif, araştırmasına başlamadan önce doğru bir araştırma sorusu oluşturmanın önemini öğrenmiştir. Öğretmeni, iyi bir araştırma sorusunun açık, net, ölçülebilir ve cevaplanabilir olması gerektiğini söylemiştir. Elif, bu bilgiler ışığında aşağıdaki araştırma sorularından hangisini seçerse, araştırmasını daha kolay ve doğru bir şekilde yürütebilir?
A) Okulumuzdaki tüm öğrenciler sağlıklı besleniyor mu?
B) 6. sınıf öğrencilerinin en çok tükettiği sağlıklı atıştırmalıklar nelerdir?
C) Sağlıklı beslenmek neden önemlidir?
D) Dünyadaki tüm çocukların beslenme alışkanlıkları nasıldır?
Çözüm: Soruda iyi bir araştırma sorusunun açık, net, ölçülebilir ve cevaplanabilir olması gerektiği belirtilmiştir. A seçeneği “tüm öğrenciler” ifadesiyle çok geniş bir kitleyi kapsadığı için ölçülmesi zordur. C seçeneği bir araştırma sorusundan ziyade bir açıklama veya tartışma konusudur, doğrudan ölçülebilir bir cevabı yoktur. D seçeneği “dünyadaki tüm çocuklar” ifadesiyle 6. sınıf seviyesindeki bir öğrencinin yapabileceği bir araştırmanın çok ötesindedir. B seçeneği ise “6. sınıf öğrencilerinin” belirli bir grubu hedefler ve “en çok tükettiği sağlıklı atıştırmalıklar nelerdir?” sorusu net, ölçülebilir ve bir anket veya gözlemle cevaplanabilir bir sorudur. Bu nedenle Elif için en uygun araştırma sorusu B seçeneğidir.
Doğru cevap B’dir.

2. soru: Bir grup 6. sınıf öğrencisi, okullarındaki su israfını azaltmak için bir proje geliştirmeye karar verdi. Bu projeye başlamadan önce, istatistiksel bir araştırma süreci izlemeleri gerektiğini öğrendiler. İstatistiksel araştırma sürecinin ilk adımının, araştırılacak konuyu ve hedefleri netleştirmek olduğunu biliyorlar. Buna göre, öğrenciler projenin en başında aşağıdaki adımlardan hangisini gerçekleştirmelidir?
A) Okuldaki tüm muslukları kontrol edip kaç tanesinin damlattığını saymak.
B) Su israfını önlemek için afişler hazırlayıp okul panolarına asmak.
C) Okuldaki su israfının nedenlerini ve hangi alanlarda daha fazla israf olduğunu belirlemek için bir araştırma sorusu oluşturmak.
D) Öğrencilere “Suyu israf ediyor musunuz?” diye bir anket uygulamak.
Çözüm: İstatistiksel araştırma sürecinin ilk adımı, araştırılacak konuyu ve hedefleri netleştirmektir. Bu, bir araştırma sorusu oluşturarak ve problemin kapsamını belirleyerek yapılır. A seçeneği veri toplama aşamasıdır. B seçeneği projenin uygulama veya çözüm aşamasıdır. D seçeneği anket uygulamak veri toplama yöntemlerinden biridir ancak araştırma sorusu belirlenmeden anket hazırlamak doğru değildir. C seçeneği, su israfının nedenlerini ve alanlarını belirlemek için bir araştırma sorusu oluşturmayı içerir ki bu, araştırma sürecinin planlama ve problem tanımlama aşamasına denk gelir ve ilk adımdır.
Doğru cevap C’dir.

3. soru: Ayşe, arkadaşlarının en sevdiği dersi öğrenmek için bir anket hazırlıyor. Anketine “Matematik mi daha eğlenceli, Türkçe mi?” şeklinde bir soru ekliyor. Ayşe’nin bu soruyu hazırlarken yaptığı hata nedir?
A) Soru çok uzun olduğu için öğrencilerin kafasını karıştırır.
B) Soru sadece iki seçenek sunduğu için diğer dersleri seven öğrencilerin görüşlerini yansıtmaz ve yönlendirici olabilir.
C) Soru kişisel bir görüş sorduğu için araştırma için uygun değildir.
D) Soru, öğrencilerin derslere olan ilgisini doğru bir şekilde ölçer.
Çözüm: Ayşe’nin sorusu “Matematik mi daha eğlenceli, Türkçe mi?” sadece iki ders arasında bir seçim yapmaya zorlar. Bu durum, diğer dersleri (Fen Bilimleri, Sosyal Bilgiler, İngilizce vb.) seven veya bu iki dersi de sevmeyen öğrencilerin gerçek tercihlerini ifade etmelerine olanak tanımaz. Ayrıca, soru öğrencileri belirli bir yöne doğru itebilir (yönlendirici olabilir). İyi bir anket sorusu, tüm olası cevapları kapsayacak şekilde geniş olmalı veya açık uçlu bırakılmalıdır. Bu yüzden B seçeneği, sorunun temel hatasını doğru bir şekilde açıklamaktadır.
Doğru cevap B’dir.

4. soru: Bir okulda 6. sınıf öğrencileri, okul kantinindeki ürün çeşitliliğini artırmak amacıyla bir araştırma yapmaya karar verdiler. Araştırmalarının başarılı olması için öncelikle net ve anlaşılır bir araştırma sorusu belirlemeleri gerekmektedir. Aşağıdaki araştırma sorularından hangisi, 6. sınıf öğrencilerinin yapacağı bu araştırma için en uygun ve cevaplanabilir niteliktedir?
A) Dünya genelinde okul kantinlerinde hangi ürünler satılmalıdır?
B) Sağlıklı beslenme alışkanlıkları öğrencilerin ders başarısını nasıl etkiler?
C) Okulumuzdaki 6. sınıf öğrencilerinin kantinde en çok tercih ettiği ve tercih etmek istediği ürünler nelerdir?
D) Kantin ürünlerinin fiyatları neden bu kadar pahalıdır?
Çözüm: İyi bir araştırma sorusu, araştırılacak konuyla ilgili, belirli bir hedef kitleye yönelik, açık, net ve cevaplanabilir olmalıdır. A seçeneği dünya genelini kapsadığı için 6. sınıf öğrencilerinin yapabileceği bir araştırmanın çok ötesindedir. B seçeneği, kantin ürün çeşitliliği konusundan sapmakta ve farklı bir konuya odaklanmaktadır. D seçeneği, bir eleştiri veya tartışma konusu olabilir ancak doğrudan bir araştırma sorusu olarak kantin ürün çeşitliliğini artırma hedefine hizmet etmez ve cevabı subjektif olabilir. C seçeneği ise “Okulumuzdaki 6. sınıf öğrencilerinin” belirli bir hedef kitleyi, “kantinde en çok tercih ettiği ve tercih etmek istediği ürünler nelerdir?” ifadesiyle de konuyu net bir şekilde belirler. Bu soru, anket veya gözlem yoluyla kolayca cevaplanabilir ve öğrencilerin projesine doğrudan katkı sağlar.
Doğru cevap C’dir.

5. soru: Zeynep ve arkadaşları, okullarında en çok hangi spor dalının sevildiğini öğrenmek için bir araştırma yapmaya karar verdiler. Bu araştırmayı yaparken izleyecekleri adımları planlamaları gerekiyor. Veri toplama aşamasına gelindiğinde, okuldaki tüm öğrencilerin görüşlerini almak için bir yöntem belirlemelidirler. Okuldaki öğrenci sayısı fazla olduğu için her öğrenciyle tek tek konuşmak yerine, daha pratik bir yol bulmaları gerekmektedir. Buna göre, Zeynep ve arkadaşlarının bu bilgiyi toplamak için en uygun ve etkili yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Her gün okul bahçesinde en çok hangi spor dalını yapan öğrencileri gözlemlemek.
B) Okul müdüründen en popüler spor dalı hakkında bilgi almak.
C) Okuldaki tüm öğrencilere “En sevdiğiniz spor dalı hangisidir?” sorusunu içeren kısa bir anket uygulamak.
D) Sadece spor dersi öğretmenlerine danışmak.
Çözüm: Zeynep ve arkadaşlarının amacı, okuldaki tüm öğrencilerin en çok hangi spor dalını sevdiğini öğrenmektir. A seçeneği, sadece okul bahçesinde spor yapanları kapsar ve tüm öğrencilerin tercihlerini yansıtmayabilir. B seçeneği, müdürün kişisel gözlemlerine veya genel bilgilere dayanır, istatistiksel bir veri toplama yöntemi değildir. D seçeneği, sadece öğretmenlerin görüşünü yansıtır, öğrencilerin görüşlerini değil. C seçeneği ise, “Okuldaki tüm öğrencilere ‘En sevdiğiniz spor dalı hangisidir?’ sorusunu içeren kısa bir anket uygulamak” ifadesiyle, geniş bir öğrenci kitlesinden doğrudan ve sistematik bir şekilde veri toplamanın en uygun ve etkili yolunu sunar. Anketler, büyük gruplardan hızlı ve düzenli bilgi toplamak için idealdir.
Doğru cevap C’dir.