Sıcaklığı Etkileyen Faktörler: Yer Şekilleri (Bakı ve Eğim)


Kategoriler: Coğrafya, İklim Elemanları

Güneş ışınlarının düşme açısı, yer şekillerinin Güneş’e dönük olma durumuna ve yer şekillerinin eğimine göre de değişir. Doğu – batı doğrultulu dağların Güneş’e dönük yamaçları, diğer yamaçlara göre Güneş ışınlarını daha büyük açıyla alır ve daha fazla ısınır. Bu duruma sıcaklık dağılışı üzerinde bakı etkisi denir. Bakı etkisi dönencenler dışındaki dağların, Kuzey Yarım Küre ‘de güney, Güney Yarım Küre’de kuzey yamaçlarında görülür.

Bakı etkisi görülen Güneş’e dönük yamaçlarda;

  • Güneşlenme (aydınlanma) süresi daha fazladır.
  • Aynı yükseltilerdeki diğer yamaçlara göre sıcaklık değerleri daha yüksektir.
  • Yerleşmenin ve tarımsal faaliyetlerin üst sınırı daha yüksektir.
  • Ormanın üst sınırı ile kalıcı kar sınırı daha yüksektir.
  • Aynı tür tarım ürünleri daha erken olgunlaşır.

Bakı etkisi görülen yamaçlarda, eğimli yamaçlar Güneş ışınlarını daha dik açıyla, eğimin az olduğu yamaçlar Güneş ışınlarını daha küçük açıyla alır.



] }

Kuzey Yarım Kürede, dönenceler dışında kalan bölgelerdeki doğu - batı doğrultulu dağların güney yamaçları, yıl boyunca Güneş'e dönüktür. Şekilde verilen bu tür bir dağda Güneş'e dönük olan yamaç R'nin bulunduğu yamaçtır. Bu durumda R'de P'ye göre yıl boyunca sıcaklık, güneşlenme, buharlaşma ve terleme daha fazladır. Ayrıca R'nin bulunduğu güney yamaç, sıcaklık avantajı nedeniyle yerleşme ve tarım için daha çok tercih edilir. Bu durumda A ve E seçenekleri söylenemez. Güneş ışınlarının dağ yamaçlarına farklı açılarla düşmesi, yağış ve nem değerlerini doğrudan etkilemez. Bu nedenle C ve D seçenekleri de söylenemez. Ancak buharlaşmanın ve terlemenin P'de daha az olduğu söylenebilir.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar