21 Haziran
- Güneş ışınları öğle vaktinde Yengeç Dönencesi’ne dik düşer. Bu nedenle öğle vakti, Yengeç Dönencesindeki bir düzlem üzerinde bulunan cisimlerin gölgesi oluşmaz.
- Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsimi, Güney Yarım Küre’de kış mevsimi başlangıcıdır.
- Kuzey Yarım Küre’de en uzun gündüz, en kısa gece yaşanır. Güney Yarım Küre’de en kısa gündüz, en uzun gece yaşanır.
- Kuzeye doğru gidildikçe gündüzler uzar, geceler kısalır.
- Kuzey Kutup Dairesinde bir gün süreyle Güneş batmazken, Güney Kutup Dairesinde bir gün süreyle Güneş doğmaz.
- Aydınlanma çizgisi, kutup dairelerine teğet geçer.
- Bu tarihten sonra gündüzler Kuzey Yarım Kürede kısalmaya, Güney Yarım Küre’de ise uzamaya başlar.
21 Aralık
- Güneş ışınları öğle vaktinde Oğlak Dönencesine dik düşer. Bu nedenle öğle vakti, Oğlak Dönencesindeki bir düzlem üzerinde bulunan cisimlerin gölgesi oluşmaz.
- Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi, Güney Yarım Küre’de yaz mevsimi başlangıcıdır.
- Kuzey Yarım Küre’de en uzun gece, en kısa gündüz yaşanır. Güney Yarım Küre’de tersidir.
- Kuzeye doğru gidildikçe geceler uzar, gündüzler kısalır.
- Kuzey Kutup Dairesinde bir gün süreyle Güneş doğmazken, Güney Kutup Dairesinde bir gün süreyle Güneş batmaz.
- Aydınlanma çizgisi, kutup dairelerine teğet geçer.
- Bu tarihten sonra gündüzler Kuzey Yarım Küre”de uzamaya, Güney Yarım Küre’de ise kısalmaya başlar.
Gölge boyu ve uzanışı ile ilgili soruların çözülebilmesi için şu özelliklerin bilinmesi gerekir:
- Gölge boyu, Güneş ışınlarının geliş açısıyla ters orantılıdır.
- Güneş ışınları 90° lik açı ile geldiğinde, gölge boyu sıfır olur. Gölge boyu dönenceler arasında yılda iki kez, dönencelerde bir kez sıfır olur. Dönenceler dışındaki bölgelerde gölge boyu hiç bir zaman sıfır olmaz.
- Güneş ışınları 45° lik açı ile geldiğinde, gölge boyu cismin boyuna eşit olur.
- Güneş ışınları 45° den küçük açı ile geldiğinde, gölge boyu cismin boyundan uzun olur.
- Gölgeler, Güneş ışınlarının geldiği yönün tam tersine düşer. Örneğin, Güneş ışınları bir cismin kuzeyine düşüyorsa, gölge yönü güneyi gösterir.
Gece ve gündüz süresi ile ilgili soruların çözülebilmesi için şu özelliklerin bilinmesi gerekir:
- Kuzey Yarım Küre’deki tüm noktalarda, 21 Mart ile 23 Eylül tarihleri arasında gündüz süresi 12 saatten fazladır. Bu tarihler arasında kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi uzar, gece süresi kısalır.
- Güney Yarım Küre”deki tüm noktalarda, 23 Eylül ile 21 Mart tarihleri arasında gündüz süresi 12 saatten fazladır. Bu tarihler arasında güneye doğru gidildikçe gündüz süresi uzar, gece süresi kısalır.
- 21 Haziran tarihinde, 66° 33′ kuzey enlemindeki Kuzey Kutup Dairesinde 24 saat gündüz, 0 saat gece yaşanır.
- 21 Aralık tarihinde, 66° 33′ güney enlemindeki Güney Kutup Dairesinde 24 saat gündüz, 0 saat gece yaşanır.
- Ekvatorda yıl boyunca gece ve gündüz süresi 12 saattir.
