Varlık Felsefesinin Konusu ve Temel Kavramları Test Çöz 10. Sınıf
Varlık Felsefesi, felsefenin varlığı, varoluşu ve gerçekliği genel olarak inceleyen ana dalıdır. Diğer adıyla Ontoloji, “Varlık var mıdır?”, “Varlığın mahiyeti (özü) nedir?” gibi temel sorulara cevap arar. Varlık felsefesi, varlığın ne olduğu konusunda farklı görüşler sunar. Realizm (Gerçekçilik), dış dünyanın zihinden bağımsız olarak var olduğunu savunurken, İdealizm, varlığın temelinde düşünce, zihin veya bilincin olduğunu ileri sürer. Materyalizm ise, var olan her şeyin maddeden ibaret olduğunu iddia eder; düşünceyi bile maddenin bir ürünü olarak görür. Buna karşılık, Düalizm hem maddesel hem de ruhsal olmak üzere iki farklı tözün (cevherin) varlığını kabul eder. Varlık felsefesinde ayrıca, varlığın ilk ve temel ilkesini arayan İlk Çağ filozoflarının “arkhe” kavramı da önemlidir. Modern felsefede ise, Immanuel Kant’ın “fenomen” (duyum yoluyla algıladığımız şey) ve “noumenon” (duyumsanamayan, kendinde şey) ayrımı, varlığın ne kadarını bilebileceğimiz sorusuna ışık tutar.
Çözümlü Örnek Test Soruları
Soru 1:
Varlık felsefesinin (Ontoloji) temel konusu nedir?
A) Bilginin kaynağı ve sınırları.
B) Sanatın ve estetik değerlerin doğası.
C) İnsan davranışlarının ahlaki temelleri.
D) Varlığın ne olduğu ve mahiyeti.
E) Yönetim biçimleri ve adalet kavramı.
Çözüm:
Varlık felsefesi veya ontoloji, varlığın ne olduğu, var olup olmadığı ve varlığın temel özelliklerinin ne olduğu gibi sorularla ilgilenir.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 2:
Aşağıdakilerden hangisi materyalist bir yaklaşımı en iyi ifade eder?
A) Varlık, düşünceden ibarettir.
B) Varlık, hem ruhsal hem de maddeseldir.
C) Varlığın temeli maddedir.
D) Varlık, zihinden bağımsız olarak var olan bir ideadır.
E) Varlık yoktur, her şey bir yanılsamadır.
Çözüm:
Materyalizm, var olan her şeyin fiziksel ve maddesel olduğunu, düşünce gibi kavramların bile maddenin bir ürünü olduğunu savunan felsefi görüştür.
Doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 3:
Varlığın temelinde ruh, düşünce veya bilinç olduğunu savunan görüşe ne ad verilir?
A) Realizm
B) İdealizm
C) Materyalizm
D) Düalizm
E) Fenomenoloji
Çözüm:
İdealizm, varlığın temelinde maddi olmayan bir öğenin, yani ruh, akıl, düşünce veya idenin olduğunu ileri süren felsefi görüştür.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Soru 4:
Varlığı hem maddesel hem de ruhsal olarak iki ayrı tözle açıklayan görüş aşağıdakilerden hangisidir?
A) Realizm
B) İdealizm
C) Materyalizm
D) Düalizm
E) Nihilizm
Çözüm:
Düalizm (İkicilik), varlığın hem maddi (beden) hem de manevi (ruh/zihin) olmak üzere iki farklı ve bağımsız cevherden oluştuğunu savunur. Descartes bu görüşün en önemli temsilcilerindendir.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 5:
Thales’in “arkhe” arayışı, varlık felsefesinin hangi temel sorusuyla ilişkilidir?
A) Varlık nedir?
B) Bilgi nasıl elde edilir?
C) Ahlakın temeli nedir?
D) Güzellik nedir?
E) Adalet nedir?
Çözüm:
“Arkhe”, evrenin temel ana maddesi veya ilk ilkesi anlamına gelir. Bu arayış, doğrudan “varlık nedir?” veya “varlığın ilk nedeni nedir?” sorusuyla ilgilidir.
Doğru cevap A şıkkıdır.
Soru 6:
Immanuel Kant’a göre, duyularımızla algılayabildiğimiz, deneyime konu olan varlık alanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Noumenon
B) Idea
C) Arkhe
D) Fenomen
E) Töz
Çözüm:
Fenomen, Kant’ın felsefesinde, duyularımız aracılığıyla deneyimlediğimiz ve algıladığımız, görünen dünyaya ait olan şeylerdir.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 7:
“Varlık, zihinden ve insandan bağımsız olarak, dış dünyada gerçekten vardır.” Bu ifade aşağıdaki hangi felsefi görüşe aittir?
A) İdealizm
B) Materyalizm
C) Realizm
D) Düalizm
E) Nihilizm
Çözüm:
Realizm, dış dünyanın, bizim onu algılamamızdan bağımsız olarak var olduğunu savunur.
Doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 8:
Aşağıdakilerden hangisi, varlığın var olmadığı veya anlamsız olduğu görüşünü savunur?
A) İdealizm
B) Realizm
C) Nihilizm
D) Düalizm
E) Fenomenoloji
Çözüm:
Nihilizm, varlığın ve bilginin anlamsız olduğunu, değerlerin temelsiz olduğunu savunan bir görüştür. En uç noktada, varlığın kendisinin de bir yanılsama olduğunu iddia edebilir.
Doğru cevap C şıkkıdır.
Soru 9:
“Her şey maddedir ve hareket halindedir. Ruh, sadece atomların birleşmesinden ibarettir.” görüşü hangi düşünürle ilişkilendirilir?
A) Platon
B) Aristoteles
C) Descartes
D) Demokritos
E) Kant
Çözüm:
Demokritos, her şeyin atomlardan oluştuğunu ve varlığın temelinde maddenin olduğunu savunan önemli bir materyalist filozoftur.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 10:
Aristoteles’e göre, bir varlığın oluşumunda rol oynayan “maddesel neden, formel neden, ereksel neden ve fail neden” gibi unsurlar, hangi temel varlık felsefesi kavramına örnektir?
A) Fenomen
B) Noumenon
C) Arkhe
D) Töz
E) Idea
Çözüm:
Töz (cevher), bir varlığı var yapan, onun altında yatan temel ilkedir. Aristoteles, bir tözün var olabilmesi için gerekli olan dört nedeni tanımlamıştır.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 11:
Aşağıdakilerden hangisi varlık felsefesiyle ilgili bir soru değildir?
A) Gerçeklik nedir?
B) Evren nasıl oluştu?
C) İnsan neden var olmuştur?
D) Bilgi nasıl elde edilir?
E) Varlığın bir amacı var mıdır?
Çözüm:
“Bilgi nasıl elde edilir?” sorusu, varlığın değil, bilginin doğasını ve kaynağını inceleyen epistemoloji (bilgi felsefesi) alanına aittir.
Doğru cevap D şıkkıdır.
Soru 12:
“Görünen dünya bir yanılsamadır, asıl varlık akılla kavranan ‘idealardır’.” Bu düşünce hangi filozofla ilişkilidir?
A) Platon
B) Aristoteles
C) Thales
D) Demokritos
E) Descartes
Çözüm:
Platon, “İdealar Kuramı” ile gerçek varlığın duyu organlarıyla algılanan somut şeyler olmadığını, sadece akılla kavranan soyut ideaların olduğunu savunmuştur.
Doğru cevap A şıkkıdır.
Soru 13:
Varoluşçu felsefeye göre, varoluşun özden önce gelmesi ne anlama gelir?
A) Varlığın bir amacı olmadığını.
B) İnsanın önce var olduğunu, sonra kendi özünü kendisinin belirlediğini.
C) Her varlığın doğuştan bir özle doğduğunu.
D) Varlığın sadece bir yanılsama olduğunu.
E) İnsanın doğasının her zaman değişmez olduğunu.
Çözüm:
Varoluşçuluk, insanın önce var olduğunu ve yaşayarak, seçimler yaparak kendi özünü (kimliğini, doğasını) kendisinin yarattığını savunur.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Soru 14:
“Dünya algılayan bir zihin olmasaydı var olabilir miydi?” sorusu, varlık felsefesinin hangi temel tartışmasıyla ilgilidir?
A) Varlığın niceliği
B) Varlığın niteliği
C) Varlığın var olup olmadığı
D) Varlığın amacı
E) Varlığın boyutu
Çözüm:
Bu soru, varlığın var olabilmek için bir zihne veya bilince ihtiyacı olup olmadığını sorgular, bu da Realizm ile İdealizm arasındaki temel tartışmadır.
Doğru cevap B şıkkıdır.
Soru 15:
Aşağıdaki filozof-görüş eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Platon – İdealizm
B) Descartes – Düalizm
C) Demokritos – Materyalizm
D) Aristoteles – Realizm
E) Thales – Nihilizm
Çözüm:
Thales, her şeyin temelinde su olduğunu söyleyerek materyalist bir varlık görüşünü savunmuştur. Nihilizm ise varlığın anlamsız veya yok olduğunu savunan bir görüştür ve Thales ile ilişkilendirilemez.
Doğru cevap E şıkkıdır.