Işığın Yansıması ve Renkler Konu Tarama Testleri (Maarif Modeli)

• Işığın Yansıması Testleri

• Aynalar Testleri

• Işığın Soğurulması Testleri

• Beyaz Işık ve Renkler Testleri

Işığın Yansıması ve Renkler Ünite Değerlendirme Testleri

6. sınıf Fen Bilimleri dersinin önemli konularından biri olan ışığın yansıması ve renkler, günlük hayatımızda karşılaştığımız birçok olayı anlamamızı sağlar. İşte bu konuda bilmeniz gereken temel bilgiler:

1. Işığın Yansıması Nedir?

• Işık, düz bir çizgi halinde yayılan bir enerji türüdür. Bir yüzeye çarptığında yön değiştirerek geri döner. Bu olaya ışığın yansıması denir.
• Yansıma, ışığın bir yüzeyden geri sıçramasıdır. Aynalar, durgun su yüzeyleri ve parlak metaller ışığı iyi yansıtır.
• Yansıma Kanunu: Gelen ışının yüzeyle yaptığı açı (gelme açısı), yansıyan ışının yüzeyle yaptığı açıya (yansıma açısı) eşittir.
• Yansıma Türleri:
  • Düzgün Yansıma: Pürüzsüz ve parlak yüzeylerde (ayna gibi) ışık ışınları birbirine paralel olarak yansır. Bu sayede net görüntüler oluşur.
  • Dağınık Yansıma: Pürüzlü yüzeylerde (duvar, kağıt gibi) ışık ışınları farklı yönlere doğru yansır. Bu nedenle net bir görüntü oluşmaz, ancak cismi farklı açılardan görmemizi sağlar.

2. Renkler Nasıl Oluşur ve Görülür?

• Beyaz Işık: Güneş ışığı gibi beyaz ışık, aslında birçok farklı rengin (kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor) birleşimidir. Bu renkler bir prizmadan geçirildiğinde ayrılabilir.
• Cisimlerin Renkleri: Bir cismin rengini, o cismin üzerine düşen beyaz ışıktan hangi renkleri yansıtıp hangi renkleri soğurduğuna (emdiğine) göre görürüz.
  • Örneğin, kırmızı bir elma, üzerine düşen beyaz ışıktaki kırmızı rengi yansıtırken diğer renkleri soğurur. Yansıyan kırmızı ışık gözümüze ulaştığı için elmayı kırmızı görürüz.
  • Siyah cisimler, üzerlerine düşen tüm renkleri soğurur ve hiçbirini yansıtmaz. Bu yüzden siyah görünürler.
  • Beyaz cisimler, üzerlerine düşen tüm renkleri yansıtır. Bu yüzden beyaz görünürler.
• Işığın Ana Renkleri: Kırmızı, Yeşil ve Mavi (KGM). Bu üç ana renk ışık birleştiğinde beyaz ışığı oluşturur. Televizyon ve bilgisayar ekranları bu prensiple çalışır.

Işığın Yansıması ve Renkler Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, evdeki cilalı ahşap masanın yüzeyine baktığında kendi yansımasını net bir şekilde görebildiğini fark etti. Ancak aynı masanın üzerindeki mat bir kumaş parçasının yüzeyine baktığında, ışığın her yöne dağıldığını ve belirgin bir yansıma göremediğini gözlemledi. Bu iki farklı yüzeyin, ışığı yansıtma biçimlerindeki temel farkı anlamaya çalışıyor.
Ayşe’nin gözlemlediği bu iki farklı yansıma türü ve bu türlerin oluşmasının temel nedenleri hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Cilalı yüzeyde dağınık yansıma, mat yüzeyde düzgün yansıma görülür. Çünkü cilalı yüzey pürüzlüdür.
B) Cilalı yüzeyde düzgün yansıma, mat yüzeyde dağınık yansıma görülür. Çünkü cilalı yüzey pürüzsüzdür.
C) Her iki yüzeyde de düzgün yansıma görülür ancak yansıyan ışığın şiddeti farklıdır.
D) Her iki yüzeyde de dağınık yansıma görülür ancak mat yüzey daha çok ışık soğurur.
Çözüm: Cilalı ve pürüzsüz yüzeyler, üzerlerine düşen paralel ışık ışınlarını birbirine paralel olarak yansıtır. Bu duruma düzgün yansıma denir ve net bir görüntü oluşmasını sağlar. Mat ve pürüzlü yüzeyler ise üzerlerine düşen paralel ışık ışınlarını farklı yönlere dağıtarak yansıtır. Bu duruma dağınık yansıma denir ve belirgin bir görüntü oluşmasını engeller.
Doğru cevap B’dir.

2. soru: Bir sabah okula gitmek için hazırlanan Can, banyodaki aynaya baktığında kendi görüntüsünü gördü. Görüntüsünün aynanın arkasında oluştuğunu, kendisiyle aynı boyda olduğunu ve sağ elini kaldırdığında aynadaki görüntüsünün sol elini kaldırmış gibi göründüğünü fark etti. Bu gözlemler, Can’ın aynalar hakkındaki bilgilerini pekiştirmesine yardımcı oldu.
Can’ın banyodaki düzlem aynada gördüğü görüntünün özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Görüntü sanaldır (gerçek değildir, aynanın arkasında oluşur).
B) Görüntü cisimle aynı boydadır.
C) Görüntü cisme göre terstir (baş aşağıdır).
D) Görüntü cisme göre simetriktir (sağ-sol yer değiştirir).
Çözüm: Düzlem aynada oluşan görüntü; sanal (gerçek değil), düz (baş aşağı değil), cisimle aynı boyda ve cisme göre simetriktir (sağ-sol yer değiştirir). Can’ın görüntüsünün baş aşağı olduğunu belirten C seçeneği yanlıştır.
Doğru cevap C’dir.

3. soru: Yaz mevsiminde şiddetli bir yağmur sonrası güneş açtığında, gökyüzünde rengarenk bir gökkuşağı belirdi. Elif, bu doğa olayının nasıl gerçekleştiğini merak etti. Fen Bilimleri dersinde öğrendikleriyle gökkuşağının, beyaz ışığın yağmur damlacıklarından geçerken farklı renklere ayrılması sonucu oluştuğunu hatırladı.
Elif’in gözlemlediği gökkuşağı olayında beyaz ışığın renklere ayrılması hangi fiziksel olay sonucunda gerçekleşir ve bu renklerin doğru sıralaması (enerjisi en yüksekten en düşüğe veya dalga boyu en kısadan en uzuna doğru) genellikle nasıldır?
A) Yansıma olayı sonucunda gerçekleşir; kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor.
B) Kırılma olayı sonucunda gerçekleşir; mor, mavi, yeşil, sarı, turuncu, kırmızı.
C) Soğurma olayı sonucunda gerçekleşir; sarı, yeşil, mavi, mor, kırmızı, turuncu.
D) Dağılma olayı sonucunda gerçekleşir; kırmızı, mor, mavi, yeşil, sarı, turuncu.
Çözüm: Beyaz ışığın yağmur damlacıklarından geçerken farklı renklere ayrılması olayı, ışığın kırılması sonucunda gerçekleşir. Işığın farklı renkleri farklı oranlarda kırıldığı için ayrışma meydana gelir. Enerjisi en yüksek ve dalga boyu en kısa olan renk mor iken, enerjisi en düşük ve dalga boyu en uzun olan renk kırmızıdır. Bu nedenle, enerjiye göre sıralama mor, mavi, yeşil, sarı, turuncu, kırmızı şeklindedir.
Doğru cevap B’dir.

4. soru: Bir markette meyve reyonunda gezen Mert, parlak kırmızı renkteki bir elmayı ve yemyeşil bir salatalığı inceledi. Kırmızı elmanın neden kırmızı, yeşil salatalığın ise neden yeşil göründüğünü düşündü. Fen Bilimleri dersinde öğrendiği bilgilere göre, cisimlerin renkli görünmesinin temel bir prensibi olduğunu hatırladı.
Mert’in gözlemlediği gibi, cisimlerin belirli bir renkte görünmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cisimler, üzerlerine düşen tüm ışık renklerini soğurur ve sadece kendi rengindeki ışığı yayar.
B) Cisimler, üzerlerine düşen beyaz ışığın içindeki kendi rengindeki ışığı yansıtır, diğer renkleri soğurur.
C) Cisimler, üzerlerine düşen ışığın rengini değiştirerek gözümüze ulaşmasını sağlar.
D) Cisimler, üzerlerine düşen ışığın sadece bir kısmını kırar ve bu kırılan ışık rengini yansıtır.
Çözüm: Cisimler, üzerlerine düşen beyaz ışığın içerisindeki kendi rengindeki ışığı yansıtırken, diğer renkleri soğurur. Yansıttığı ışık rengi, cismin gözümüze görünen rengini belirler. Örneğin, kırmızı bir elma beyaz ışık altında kırmızı görünür çünkü beyaz ışığın içindeki kırmızı rengi yansıtır, diğer renkleri (mavi, yeşil vb.) soğurur.
Doğru cevap B’dir.

5. soru: Bir tiyatro oyununun sahne tasarımında, farklı atmosferler yaratmak için renkli ışıklar kullanılıyor. Sahne ışıklandırmacısı, kırmızı, yeşil ve mavi ana renk ışıklarını kullanarak çeşitli ara renkler elde etmeye çalışıyor. Örneğin, romantik bir sahne için morumsu bir ışık, doğa temalı bir sahne için sarımsı bir ışık elde etmek istiyor.
Işığın ana renkleri olan kırmızı, yeşil ve mavi ışıkların karışımı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Kırmızı ve yeşil ışık karışımı magenta rengini oluşturur.
B) Kırmızı, yeşil ve mavi ışıkların eşit oranda karışımı siyah rengi oluşturur.
C) Mavi ve yeşil ışık karışımı cyan rengini oluşturur.
D) Kırmızı ve mavi ışık karışımı sarı rengini oluşturur.
Çözüm: Işığın ana renkleri kırmızı, yeşil ve mavidir. Bu renklerin karışımları şöyledir:
– Kırmızı + Yeşil = Sarı
– Mavi + Yeşil = Cyan (Turkuaz)
– Kırmızı + Mavi = Magenta (Eflatun)
– Kırmızı + Yeşil + Mavi = Beyaz
Seçenekleri incelediğimizde, C seçeneğindeki “Mavi ve yeşil ışık karışımı cyan rengini oluşturur” ifadesi doğrudur.
Doğru cevap C’dir.

6. soru: Bir teknoloji fuarını gezen Zeynep, farklı ayna türlerinin günlük hayattaki çeşitli kullanım alanlarını inceledi. Arabaların dikiz aynalarında, marketlerdeki güvenlik aynalarında ve dişçilerin kullandığı aynalarda farklı özelliklere sahip aynaların tercih edildiğini fark etti. Bu durum, aynaların şekillerine göre farklı görüntüler oluşturduğunu ve bu özelliklerin kullanım amacına göre seçildiğini gösteriyordu.
Aşağıdaki ayna türü ve kullanım alanı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Düzlem ayna – Evlerdeki banyo aynaları (cisimle aynı boyda, düz görüntü).
B) Tümsek ayna – Marketlerdeki güvenlik aynaları (geniş görüş alanı, cismi küçük gösterir).
C) Çukur ayna – Araba dikiz aynaları (geniş görüş alanı sağlar, cismi küçük gösterir).
D) Çukur ayna – Dişçi aynaları (cismin büyütülmüş görüntüsünü sağlar).
Çözüm:
A) Düzlem aynalar, evlerdeki banyo aynaları gibi yerlerde kullanılır ve cisimle aynı boyda, düz ve simetrik görüntü oluşturur. Bu ifade doğrudur.
B) Tümsek aynalar, geniş bir görüş alanı sağlamak için marketlerdeki güvenlik aynaları veya araçların yan dikiz aynaları gibi yerlerde kullanılır. Cisimleri küçük gösterirler. Bu ifade doğrudur.
C) Çukur aynalar, cismi büyütülmüş veya ters gösterebilirler. “Geniş görüş alanı sağlar, cismi küçük gösterir” özelliği tümsek aynalara aittir. Çukur aynalar araba dikiz aynası olarak kullanılmaz çünkü bu özellikler sürüş güvenliği için uygun değildir. Bu ifade yanlıştır.
D) Çukur aynalar, yakınındaki cisimlerin büyütülmüş ve düz görüntüsünü oluşturabildiği için dişçi aynaları veya makyaj aynaları gibi yerlerde kullanılır. Bu ifade doğrudur.
Doğru cevap C’dir.

7. soru: Bir bilim şenliğinde, renk filtreleri ile ilgili bir deney yapılıyor. Deneyde, kırmızı renkli bir cisim farklı renklerdeki filtrelerin arkasından gözlemleniyor. Öğrenciler, cismin renginin filtrenin rengine göre nasıl değiştiğini merak ediyorlar.
Kırmızı renkli bir cisim, mavi bir filtrenin arkasından bakıldığında nasıl görünür?
A) Kırmızı görünür, çünkü filtre sadece kendi rengini geçirir.
B) Mavi görünür, çünkü filtre cismin rengini değiştirir.
C) Siyah görünür, çünkü kırmızı ışık mavi filtreden geçemez.
D) Beyaz görünür, çünkü mavi filtre tüm renkleri geçirir.
Çözüm: Kırmızı renkli bir cisim, üzerine düşen beyaz ışığın içindeki kırmızı rengi yansıtır ve diğer renkleri soğurur. Mavi bir filtre ise sadece mavi ışığı geçiren, diğer renkleri (kırmızı, yeşil vb.) soğuran veya yansıtmayan bir maddedir. Dolayısıyla, kırmızı cisimden yansıyan kırmızı ışık, mavi filtreden geçemez. Göze ulaşan ışık olmadığı için cisim siyah görünür.
Doğru cevap C’dir.