Ekonomik Sektörler

A) Birincil Sektör (Tarım, Hayvancılık, Ormancılık, Balıkçılık, Madencilik)

• Doğrudan doğal kaynaklara dayalıdır.

• Teknoloji düzeyi düşüktür.

• Çalışan nüfus oranı gelişmemiş ülkelerde fazladır.

• Verim düşüktür, gelir azdır.

• Örnek: Afrika ülkeleri → tarıma bağımlılık, Türkiye’de kırsal bölgelerde tarım.

---

B) İkincil Sektör (Sanayi)

• Ham maddenin işlenip ürüne dönüştürüldüğü sektördür.

• Teknoloji, enerji ve ulaşım gerektirir.

• Sanayileşmiş bölgelerde iş imkânı artar → göç ve şehirleşme hızlanır.

• Gelişmişlik düzeyinin göstergelerinden biridir.

• Örnek: Almanya, Japonya, ABD → sanayi toplumu. Türkiye’de Marmara Bölgesi.

---

C) Üçüncül Sektör (Hizmetler)

• Sanayi ve tarım ürünlerinin dağıtımı ve insanların ihtiyaçlarının karşılanmasıyla ilgilenir.

• Ticaret, bankacılık, eğitim, sağlık, turizm, ulaşım bu gruba girer.

• Genellikle sanayileşmiş ülkelerde hızla gelişir.

• Türkiye’de turizm, eğitim ve sağlık son yıllarda gelişmektedir.

---

D) Dördüncül Sektör (Bilgi ve Teknoloji)

• Bilgiye dayalı faaliyetlerdir.

• AR-GE, yazılım, yapay zekâ, biyoteknoloji, nanoteknoloji.

• Yalnızca çok gelişmiş ülkelerde yoğun şekilde görülür.

• Örnek: ABD’nin Silikon Vadisi, Japonya’nın teknoloji üretim merkezleri.

---

Sektörler ve Gelişmişlik İlişkisi

• Az Gelişmiş Ülkeler:

  • Çalışan nüfusun çoğu birincil sektörde.

  • Sanayi ve hizmetler gelişmemiş.

  • Gelir düşük, işsizlik fazla.

• Gelişmekte Olan Ülkeler (Türkiye gibi):

  • Tarım hâlâ önemli ama sanayi ve hizmet sektörleri büyüyor.

  • Çeşitli bölgelerde sektörler farklı gelişmişlik gösteriyor.

• Gelişmiş Ülkeler:

  • Sanayi ve hizmet sektörü baskın.

  • Tarımda çalışan oranı çok düşük.

  • Dördüncül sektör ön planda.

  • Kişi başına düşen gelir yüksektir.

---

Türkiye’de Durum

• Tarım → kırsal kesimde önemli ama nüfusun küçük kısmı çalışıyor.

• Sanayi → Marmara, Ege, İç Anadolu’da yoğun.

• Hizmetler → Turizm, eğitim, sağlık, ulaşım gelişiyor.

• Dördüncül → Teknokentler, bilişim sektörü gelişmekte.

---

📝 Çözümlü Test Soruları

---

Soru 1

Aşağıdaki sektörlerden hangisi doğrudan doğal kaynaklara dayalıdır?

A) Bankacılık
B) Turizm
C) Yazılım geliştirme
D) Tarım
E) Eğitim

✅ Cevap: D (Tarım)
📌 Tarım, madencilik, ormancılık gibi faaliyetler doğrudan doğa koşullarına bağlıdır.

---

Soru 2

Bir ülkenin çalışan nüfusunun %60’ı tarımda, %25’i sanayide, %15’i hizmetlerde çalışıyorsa bu ülke için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Az gelişmiş ülkedir.
B) Sanayi toplumu olmuştur.
C) Dördüncül sektör ön plandadır.
D) Kişi başına düşen gelir yüksektir.
E) Tarımın ekonomideki payı azalmıştır.

✅ Cevap: A (Az gelişmiş ülkedir)
📌 Çalışan nüfusun büyük kısmı tarımda ise ülke gelişmemiştir.

---

Soru 3

Aşağıdaki ülkelerden hangisinde dördüncül sektör faaliyetleri daha baskındır?

A) Nijerya
B) Afganistan
C) Almanya
D) ABD
E) Hindistan

✅ Cevap: D (ABD)
📌 ABD, Japonya gibi ülkeler bilgi teknolojilerinde öncüdür.

---

Soru 4

Türkiye’de hizmet sektörünün gelişmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha azdır?

A) Turizm potansiyeli
B) Genç nüfus fazlalığı
C) Jeopolitik konum
D) Teknoloji üretiminde dünya lideri olması
E) Ticaret yolları üzerinde bulunması

✅ Cevap: D
📌 Türkiye teknoloji üretiminde dünya lideri değildir; bu özellik gelişmiş ülkeler için geçerlidir.

---

Soru 5

Aşağıdakilerden hangisi gelişmiş bir ülkenin özelliklerinden biri değildir?

A) Tarımda çalışan nüfusun az olması
B) Sanayi ve hizmetlerin ekonomide büyük paya sahip olması
C) Kişi başına düşen gelirin yüksek olması
D) Doğal kaynakların ekonomide tek sektör olması
E) Dördüncül sektör faaliyetlerinin yoğun olması

✅ Cevap: D
📌 Gelişmiş ülkelerde ekonomi çeşitlidir, yalnızca tek bir sektöre dayanmaz.