- Eskişehir – Kütahya Savaşları Yunanlılara cesaret vermiştir. Ankara’ya ulaşabilmek ve Türklere kesin darbe vurmak amacıyla yeniden saldırıya geçmişlerdir.
- Savaş 100 km’lik bir alana yayılmış, bu savaş Türkler için bir ölüm kalım savaşına dönüşmüştür.
Mustafa Kemal “Hattı müdafaa yok, sath-ı müdafaa vardır, o satıh bütün vatandır.” sözleriyle Yunanlılara karşı vatanın her karış toprağının kurtarılacağı inancını ortaya koymuştur.
- 22 gün 22 gece süren savaş sonunda Türk ordusu bir ara çözülme tehlikesi geçirmesine rağmen, gösterdiği olağanüstü direniş sayesinde Yunanlılara karşı tam bir zafer kazanmıştır.
- Mustafa Kemal savaşı bizzat yönetmiş, Polatlı’ya kadar ilerlemiş olan düşman ordusu geri çekilmiştir.
- 1683 II. Viyana Savaşı’ndan sonraki Türk ordularının geri çekilme ve savunma yapma süreci son bulmuştur.
Sonuçları
- Yunanistan’da görüş ayrılıkları derinleşmiş, Yunan siyasal yaşamındaki kargaşa, Yunan ordusuna da yansımıştır.
- Anlaşma devletlerinin Yunanistan’a karşı tavırları değişmiş, yeni bir saldırı için yardım isteyen Yunanlılara; Fransızlar, Türklerle barış yapmalarını önermişlerdir.
- Bu zaferle düşmanın saldırı gücü kırılmış, taarruz sırası Türk ordusuna geçmiştir.
- TBMM, Mustafa Kemal Paşa’ya Mareşallık rütbesi ve Gazi unvanı vermiştir (19 Eylül 1921).
- Türk -İngiliz esir değişim sözleşmesi imzalanmış, Malta’ya sürülen Türklerin vatana dönmeleri sağlanmıştır.
- İtilaf devletleri arasındaki birlik bozulmuş, Fransızlar savaşı bitirmeye kesin karar vermişlerdir.
- TBMM’nin otoritesi artmış ve Türk halkının morali yükselmiştir.
Önemi
- İlk kez, İtilaf devletlerinden biri TBMM’nin kurduğu düzeni ve Misak-ı Milli’yi resmen kabul etmiş; Fransa ile İngiltere arasındaki görüş ayrılığı derinleşmiş ve İngiltere Yunanlıları destekleme konusunda yalnız kalmıştır.
- Bu anlaşma ile Türkiye’nin güneyde Irak’a kadar olan sınırı güvence altına alınmış, buradaki kuvvetler de batıya kaydırılmıştır. Fransızlar ve İtalyanlar, İngiltere ve Yunanistan’dan uzaklaşmış ve Yeni Türk Devleti’nin güçlü hale gelmesi İngiltere’yi tedirgin etmiştir.
BİLGİ:
- İskenderun, Hatay, Suriye ve Antakya için Fransızlar özel bir yönetim sistemi kurmuş, Hatay ve İskenderun’da Türkçe resmi dil olarak kabul edilmiş ve bölge halkının kültürlerini geliştirmek için her türlü kolaylığın sağlanması, para birimi olarak Türk parasının kullanılması kabul edilmiştir.
- Mustafa Kemal, “ulusçu” anlayışa dayalı olarak Suriye sınırları içinde kalan Caber Kalesi’nin Türk toprağı olması ve Türk askeri ile Türk Bayrağının Caber’de kalması isteklerini kabul ettirmiştir.
Sakarya Savaşı sonrası siyasi başarılar kazanılmış ve uluslararası antlaşmalar yapılmıştır.
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921)
- SSCB’ye bağlı olan Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan’la TBMM arasında imzalanan resmi bir antlaşmadır.
- Moskova Antlaşması’ndan kalan sınır sorunları giderilmiştir.
- Doğu sınırımız kesinlik kazanmış ve Kurtuluş Savaşı yıllarında çizilen ilk sınır doğu sınırlarımız olmuştur.
- Türkiye ile Kafkaslar arasında tek kara bağlantısı olarak Nahçivan için özerk statü sağlanmıştır.
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)
- TBMM ile Fransa arasında imzalanmıştır.
- Fransızlar Sakarya Zaferi ile Türk mücadelesinin gücünü ve haklılığını bir kere daha kabul etmişlerdir.
- Antlaşmanın imzalanmasıyla taraflar arasında savaş sona ermiş ve güney cephesi fiilen kapanmıştır.
- Türkiye – Suriye sınırı Hatay dışarda kalmak şartıyla şimdiki durumuyla çizilmiş, Lozan Antlaşmasında da aynı sınır korunmuştur.
- Antlaşmanın imzalanmasından itibaren iki ay içinde Türk kuvvetleri sınır hattının kuzeyine, Fransızlar güneyine çekilmiştir.
- Tarafların çekildiği topraklarda genel af ilan edilmiştir.
İtilaf devletlerinin önerdiği Yeni Barış Koşulları (22 Mart 1922)
- Sakarya Zaferi ve Ankara Antlaşmasına rağmen ltilaflar; Sevr’i bazı düzeltmelerle Türklere kabul ettirilebilme düşüncesini sürdürmüşlerdir.
- Türkiye ile Yunanistan’a ateşkes önerilerek barış koşullarını bildirmişler ve bunun yanında her iki ordu üzerinde denetim kurmayı amaçlamışlardır.
- Sevr Antlaşması’nın değişik bir şekli olan bu öneriler “milli bağımsızlık” ilkesine ters düştüğü için TBMM tarafından reddedilmiştir.
