İlk ve Orta Çağda Ticaret
Asya ile Avrupa arasındaki ticaret, ticaret yolları ile gerçekleşiyordu. Bu ticarette genel olarak ipek, ipekli kumaşlar, porselen, madeni eşyalar, kağıt, baharat, tuz, cam eşya, şarap, at, hayvan ürünleri, değerli madenler, taşlar ve ziynet eşyaları taşınırdı. Ticaret sayesinde kıtalar arasında kültür alışverişine de imkân tanınmıştır.
Ticaret yolları üzerindeki ulaşım, kervanlar vasıtasıyla sağlanırdı. Kervanların en büyük taşıyıcıları develer ve atların yanında katır ve atla çekilen tekerlekli taşıtlar ve binek hayvanlarıydı.
Deniz aşırı ulaşım ise, insan veya rüzgâr gücü ile gerçekleşirdi. Orta Çağ’da üç yelkenli gemilerin, pusula ve haritanın da kullanımıyla deniz ticareti gelişmeye başladı.
Ticari malların seyahatleri esnasında kervanların konakladığı, mola verdiği veya sona ulaştığı mekânlara tarih boyunca farklı isimler verilmiştir.
Ticari Mekanlar:
Karum; Asur ticaret kolonileri olan karumlar şehrin hemen dışında ticari işlerin görüldüğü kendine özgü siyasi ve yönetim statüsünün bulunduğu yerleşimlerdir.
Agora; Adli, dini ve siyasi fonksiyonları da olan Agoralar sanatın yoğunlaştığı, anıtların, suzakların, heykellerin bulunduğu yerlerdi. Kent meydanları, çarşı ve pazar yerleri birer agoradır.
İlk ve Orta Çağda Ticaret Yolları
Kral Yolu, İpek Yolu, Kürk Yolu ve Baharat Yolu ilk çağlardan itibaren dünya ticaretinde hakim rol oynamıştır.
Kral Yolu: Pers İmparatoru Darius’un yaptırdığı Kral Yolu, Manisa yakınlarında bulunan Serdes’ten başlayıp Pers İmparatorluğu’nun başkenti Sus’a kadar uzanan Kral Yolu Anadolu ticaretinin bel kemiğini oluşturmuştur.
İpek Yolu: Çin ve Orta Doğu ile Batı ülkeleri arasındaki kara ticaretinde kullanılan İpek Yolu Çin’den başlayıp Doğu Türkistan, Moğolistan, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan’ı geçip Hazar Denizi’ne ulaşan İpek Yolu’nun diğer kolu da İran üzerinden Suriye’nin Lazkiye Limanı’na ulaşırdı. Diğer kolu ise Karakurum Dağları’nı aşarak İran üzerinden Anadolu topraklarına girerdi.
İpek Yolu Anadolu’dan da deniz yolu veya Trakya üzerinden kara yolu ile Avrupa’ya uzanırdı. İpek Yolu geçtiği bölgeleri iktisadi açıdan kalkındırarak halkın refah düzeyini yükseltmiş ayrıca Doğu – Batı kültür ve uygarlıkları için bir köprü olmuştur.
İpek Yolu’nun kazanımlarından yararlanmak isteyen Çinliler, Türkler, Moğollar, Farslar, Araplar ve Ruslar İpek Yolu güzergahları üzerinde siyasi ve askeri mücadele vermişlerdir.
Baharat Yolu: Hindistan’dan başlayarak Avrupa’ya ulaşan bu ticaret yoluna Baharat Yolu denmiştir. Hindistan ve Seylan’dan (Sri Lanka) Kızıldeniz’deki Akabe Körfezi’ne, Yemen kıyılarına ya da Basra Körfezi’ne deniz yoluyla taşınan baharat çeşitleri bu kıyılardaki limanlarda gemilerden boşaltılıp kara yoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır’da İskenderiye’ye ve Karadeniz’e ulaştırılır daha sonra yine deniz yoluyla da Avrupa’ya taşınırdı.
Baharat Yolu coğrafi keşiflerin ardından eski önemini kaybetmiştir.
İpek Yolu Doğuyu Batıya bağlarken Baharat Yolu Güneyi Batıya bağlamıştır.
Kuzeyi Güney ve Batıya bağlayan yol ise Kürk yolu olmuştur. Ticaret yollarının çoğuna hakim olan Müslüman toplulukların refah ve zenginliği Avrupalı devletlerin Orta Doğu’nun zenginliğini ve ticaret yollarının kontrolünü ele geçirmek istemelerine neden olmuş bu da
Haçlı Seferlerine zemin hazırlamıştır.
