Varşova Paktı (14 Mayıs – 1 Temmuz 1955)
- 14 Mayıs 1955’te Varşova’da sekiz sosyalist ülkenin imzaladığı Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması ile kurulan askeri ve siyasal birliktir.
- Üye ülkeler Arnavutluk, Romanya, SSCB, Demokratik Almanya, Bulgaristan, Polonya, Çekoslovakya ve Macaristan’dır. Paktın kurulma nedeni, sosyalist ülkelere ve sosyalizmin yayılmasına karşı kurulan NATO’nun askeri etkinliklerinin artırması ve silahlanmaya hız vermesidir. Birliğin kuruluşuna ilişkin ilk adım, 29 Kasım – 2 Aralık 1954 tarihleri arasında 8 sosyalist ülkenin katılımsal, ortak güvenliğin ve barışın korunması gibi amaçlarla Moskova’da düzenlenen konferansta atıldı.
Varşova Paktı, Londra ve Paris Antlaşmaları ile Federal Almanya’nın NATO’ya girmesi ve NATO’ya bağlı olarak Batı Avrupa Birliği’nin kurulmasıyla Avrupa’da doğan ve giderek artan savaş tehlikesine karşı biçimlenmiştir. Paktın kurucularına göre bu gelişmeler, barışçı devletlerin güvenliği açısından bir tehdit oluşturuyor ve muhtemel saldırılara karşı önlemlerin alınmasını gerektiriyordu. Antlaşmada uluslararası ilişkilerde tehdit ve kuvvete başvurma kınanarak üyelerin bunu önlem konusunda gerekli tüm çabayı gösterecekleri belirtilmiştir.
İlkeleri;
1. Üyeler ortak çıkarlarını ilgilendiren tüm sorunlarda birbirlerine danışacaklardır.
2. Avrupa’da silahlı bir saldırı durumunda üyeler tek tek ya da ortak bir biçimde kendilerini savunacaklardır.
3. Birleşik komutanlık kurulacaktır.
4. Siyasal danışma komitesi kurulacaktır.
5. Üyeler bu anlaşmanın amaçlarıyla herhangi bir uluslararası bağlantıyı girmeyecekler ve girişimlerde bulunmayacaklardır.
8. Tarafların birbirleriyle olan ekonomik ve kültürel ilişkilerinde daha ileri boyutlarda bir dostluk ruhu içinde davranacaklardır.
7. Bu sözleşme toplumsal ve siyasal sistemleri göz önüne alınmaksızın öteki tüm devletlere açıktır.
8. Antlaşma 20 yıl geçerli olacaktır. Sürenin bitiminden önce, anlaşmayı sona erdirme isteğinin belirtilmemesi durumunda, anlaşma 10 yıl daha uzayacaktır.
9. Varşova Paktı’nın en yüksek siyasal organı Siyasal Danışma Komitesi’dir (CPC)
10. Doğu ile batı arasında ortak güvenlik sağlayan bir pakt yürürlüğe girince, Varşova Paktı’nın kaldırılması göz önüne alınabilir.
