1923 – 1932 Dönemi
- 1923’de İzmir İktisat Kongresi toplanmıştır.
- 1925 yılında Aşar Vergisi kaldırılmıştır.
- 1927 yılında Teşvik-i Sanayi Kanunu ve Gümrük Kanunu çıkarılmıştır.
- Ziraat Bankası çiftçilere kredi imkânı sağlanmıştır.
1932 – 1950 Dönemi
- Karma ekonomi sistemi benimsenmiş ve sanayi planları uygulanmıştır.
- 1933 yılında Sümerbank kurulmuştur.
- 1938-1942 yılları arasında l. Beş Yıllık Sanayi Planı hazırlanmıştır.
- 1938-1942 yılları arasında savaş ekonomisi uygulanmıştır.
- 1948-1952 yılları arasında Liberal karakterli bir ekonomik kalkınma planı uygulanmıştır.
1950 – 1960 Dönemi
- Ekonomik kalkınmanın en hızlı yaşandığı dönemdir.
- Ekonomide devletin etkisi azalmış Özel sektör desteklenmiştir.
- Alt yapı çalışmalarına önem verilmiş ve projeler hayata geçirilmiştir.
- Tarıma sanayiden daha çok önem verilmiştir.
1960’tan Sonraki Dönem
- Beş yıllık kalkınma planları uygulanması fikri benimsenmiştir.
- Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur.
Beş Yıllık Kalkınma Planı
- 1963-1967 yılları arasında ilk beş yıllık kalkınma planı uygulanmıştır.
- Bu tarihten günümüze kadar dokuz tane kalkınma planı hazırlanmıştır.
- Son kalkınma planı 2007-2013 yıllarını kapsayacak şekilde düzenlenmiştir.
- 1980 yılından sonra Serbest Piyasa Ekonomisi modeli uygulanmaya başlamıştır.
- 24 Ocak kararı ile devletin ekonomiye müdahalesi azaltılmıştır.
- 1983 yılından sonra ekonomide dışa açılma süreci başlamıştır.
- Bölgesel ve küresel güç haline gelmiştir.
- 1982 Anayasası planlı kalkınmayı ve planların devlet tarafından hazırlanmasını hükme bağlamıştır.
Ekonomik Politikaların Amacı
Türkiye’de uygulanan ekonomi politikalarının amacı doğal ve beşeri kaynakları en iyi şekilde kullanarak, istihdamı arttırmak, dengeli gelir dağılımı oluşturmak ve ekonomik ilişkileri yürüterek istikrarlı kalkınmayı sağlamaktır. Bu amaçla, Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze kadar farklı dönemlerde çeşitli çalışmalar yapılmıştır.
Soru: Devletler varlıklarının devamını sağlamak, çağdaş ve güçlü olmak için ekonomileriyle ilgili planlar yapar. Ülkelerin ekonomik anlamda gelişmelerini sağlayan bu plan ve programlara ekonomi politikaları adı verilir. Her ülke gibi Türkiye’de de cumhuriyetin ilanından günümüze kadar geçen süreçte farklı ekonomi politikaları uygulanmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de uygulanan ekonomik politikaların temel amaçları arasında gösterilmez?
A) istihdamı artırmak
B) Dengeli gelir dağılımını oluşturmak
C) İstikrarlı kalkınmayı sağlamak
D) Doğal ve beşeri kaynakları en iyi şekilde değerlendirmek
E) Şehirleşme oranını artırmak
(Cevap: E)
Soru: Türkiye’de uygulanmak üzere hazırlanan kalkınma planlarının temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Devletin ekonomideki etkinliğini artırmak
B) Özel sektörü yatırım için teşvik etmek
C) Planlı sanayileşmeyi sağlamak
D) Tarımda önemli gelişmelerin önünü açmak
E) Siyasi bağımsızlığı ekonomik bağımsızlıkla güçlendirmek
(Cevap: E)
