Dirençlilik nedir?

Afetlere karşı direnç; toplumların, yapıların ve sistemlerin afetlerin olumsuz etkilerini azaltma, bunlara uyum sağlama ve bunlardan kısa sürede kurtulma kapasitesidir.

Dirençli yaşam alanları için temel stratejiler

1. Yer seçimi ve planlama

• Afet riski taşıyan alanlara (fay hatları, taşkın yatakları, heyelanlı yamaçlar) yerleşim yapılmamalı.

• İmar planları afet risk analizine göre yapılmalı.

2. Dayanıklı yapı tasarımı

• Depreme dayanıklı binalar (betonarme, çelik yapılar).

• Sel ve su baskınına karşı yükseltilmiş temeller veya su geçirmez malzemeler.

• Yangına dayanıklı yapı malzemeleri kullanımı.

3. Altyapı direnci

• Elektrik, su, iletişim hatları yeraltına alınmalı veya güçlendirilmeli.

• Hastane, okul, itfaiye gibi kritik tesisler afet sonrası da çalışabilir olmalı.

4. Doğal tedbirler

• Sel riski olan bölgelerde yeşil alanlar ve suyu emen peyzaj düzenlemeleri.

• Rüzgâr kıran ağaçlandırmalar, erozyon kontrolü.

5. Toplum bilinci ve eğitim

• Düzenli afet tatbikatları.

• Afet sonrası ilk müdahale eğitimleri (ilk yardım, yangın söndürme).

6. Erken uyarı sistemleri

• Deprem, sel, tsunami erken uyarı sistemleri.

• Akıllı telefon uygulamaları ve acil durum bildirimleri.

Dünyadan iyi örnekler

Çözümlü örnek sorular

Soru 1:

Aşağıdakilerden hangisi afetlere dirençli bir yerleşim alanı için doğru bir uygulama değildir?
A) Fay hattı üzerine hastane yapımı
B) Sel yatağından uzak yerleşim
C) Depreme dayanıklı bina tasarımı
D) Erken uyarı sistemleri
E) Toplum afet eğitimleri

Çözüm:
Fay hattı üzerine kritik tesis yapımı riski artırır.
Cevap: A

Soru 2:

Aşağıdakilerden hangisi afet dirençliliğini artıran doğal bir çözümdür?
A) Beton setler
B) Yeraltı yağmur suyu depoları
C) Ağaçlandırma ve yeşil alanlar
D) Elektrik jeneratörleri
E) Mobil erken uyarı uygulamaları

Çözüm:
Ağaçlandırma ve yeşil alanlar sel kontrolü, erozyon önleme ve hava kalitesini iyileştirme gibi doğal çözümler sunar.
Cevap: C

Soru 3:

Afet sonrası iletişimin kesilmemesi için alınabilecek en etkili önlem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yedek iletişim uyduları
B) Radyo yayınları
C) Yeraltı iletişim hatları
D) Sosyal medya kullanımı
E) El sirenleri

Çözüm:
Yeraltı iletişim hatları, fırtına, sel veya depremde yer üstü hatlarına göre daha az hasar görür.
Cevap: C

Soru 4:

Aşağıdaki ülkelerden hangisinde sel afetine karşı dirençli yaşam alanları oluşturmak için su yönetimi ve mühendislik projeleri geliştirilmiştir?
A) Mısır
B) Hollanda
C) Brezilya
D) Avustralya
E) Türkiye

Çözüm:
Hollanda, deniz seviyesinin altında olması nedeniyle su yönetimi ve sel kontrolünde dünyada öncüdür.
Cevap: B

Soru 5:

“Afet riskini azaltmak için yapılan ve toplumun sürece aktif katılımını gerektiren çalışmalar” aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?
A) Afet müdahalesi
B) Afet direnci
C) Toplum temelli afet yönetimi
D) Erken uyarı sistemi
E) Acil yardım planlaması

Çözüm:
Toplum temelli afet yönetimi, yerel halkın afet öncesi, sırası ve sonrası süreçlere aktif katılımını vurgular.
Cevap: C