Temel Büyüklükler ve Türetilmiş Büyüklükler

1. Temel Büyüklükler: Tek başına bir anlam ifade eden büyüklüklerdir.
2. Türetilmiş Büyüklükler: Başka büyüklükler yardımıyla ifade edilebilen büyüklüklerdir

Temel Büyüklükler

Ölçülmesi için kendinden başka bir büyüklüğün ölçülmesine gerek olmayan büyüklüğe temel büyüklükler denir. SI birim sisteminde yedi adet temel nicelik kullanılır. Bunların dışında kalan nicelikler türetilmiş niceliklerdir. Temel nicelikler, birimleri, simge ve birim kısaltmaları aşağıdaki tabloda verilmiştir

Birim Sistemi: Ölçmenin anlam ifade edebilmesi için ölçüm sonuçları bir birimle verilir. Ölçülecek büyüklüğü karşılaştırmak için o büyüklük cinsinden seçilen kişiler yer ve zamana göre değişmeyen büyüklüğe birim denir.

Birimler,
Ölçülecek büyüklüğün cinsinden olmalıdır.
Standart olmalıdır.
Kişiye, zamana ve yere göre değişmemelidir.

Uluslararası Bilim Kurulu uzunluk, kütle ve diğer temel büyüklükleri standart hale getiren kararlar almıştır. Bu kararlara göre oluşturulan birim sistemine Uluslararası Sistem adı verilir. SI şeklinde yazılır.

SI birim sisteminde uzunluğun standardı metre, zamanın standardı saniye ve kütlenin standardı kilogramdır. SI birim sistemi aynı zamanda metrik sistem veya MKS sistemi (metre – kilogram – saniye) olarak da ifade edilir. Temel nicelikler, birimi olan tek bir sayı ile tanımlanabilir. Örneğin bir cismin kütlesinin 4 kg olduğu söylendiğinde miktarı hakkında, sıcaklığının 300 Kelvin olduğu söylendiğinde de sıcaklığı hakkında, akım şiddetinin 2 A olduğu söylendiğinde geçen akım hakkında yeterli bilgi verilmiş olur.

Türetilmiş Büyüklükler

Ölçülmesi için başka büyüklüklerin ölçülmesine gerek duyulan büyüklüklere türetilmiş büyüklük denir. Yedi tane temel büyüklüğün dışındaki büyüklükler türetilmiş büyüklüklerdir. Türetilmiş büyüklüklerin birimleri de türetilerek elde edilmektedir. Örneğin,

Sürat = Yol / Zaman dır. Bu bağıntıya göre, sürat uzunluk ve zaman niceliklerinden türetildiği için, süratin birimi de uzunluk biriminin zaman birimine bölünmesi ile elde edilir. Sürat, hız, kuvvet, hacim gibi nicelikler türetilmiş büyüklüklerdir.