Korozyon video 12. sınıf Hocalara Geldik
Yüksek maliyetli mekanik aletlerden, çok önemli altyapı sistemlerini oluşturan parçalara varıncaya kadar pek çok madde zamanla yıpranır ve kullanılamaz hâle gelir. Bu durum ülke ekonomisini olumsuz yönde etkiler. Peki, bu yıpranma sürecini durdurmak ya da yavaşlatmak mümkün müdür? Bu bölümde bu soruların cevaplarını bulacaksınız.
Korozyon ve Oluşumu
Çevrenizdeki maddelerin pek çoğunun zamanla yıprandığını görürsünüz. Bu yıpranmanın nedenini hiç düşündünüz mü? Bir maddenin çeşitli etkiler sonucunda kimyasal olarak aşınmasına korozyon (paslanma, çürüme) denir. Her ne kadar seramik, ahşap, plastik vb. maddeler çevre şartlarından dolayı bozulma gösterse de korozyon terimi genellikle metaller için kullanılır. Metaller özellikle nemli ortamlarda havadaki oksijenle yükseltgenip metal oksitleri oluşturur ve bu olayın sonucunda korozyona uğrar (Görsel 1.11).
Korozyona Karşı Alınabilecek Önlemler
Korozyon, maddelerin yıpranmasına ve görüntüsünün bozulmasına sebep olur. Aşırı derecede korozyon oluşması durumunda eşyalar kullanılamaz hâle gelir. Korozyondan korunmanın temel prensibi, korozyona sebep olan etkenlerin ortadan kaldırılması ya da bu etkenlerle korozyona uğrayacak metalin temasının engellenmesidir.
Bu yöntemler içerisinde korozyondan korunmanın en etkili yolu katodik korumadır. Katodik korumanın temel prensibi korozyona sebep olan oksijenin metalden uzak tutulmasıdır. Bunu sağlamak için korozyondan korunmak istenen metalden daha aktif başka bir metal sisteme dâhil edilir. Anot görevindeki bu metal, korozyona uğrar ve korunmak istenen metalin korozyona uğramasını engeller. Katodik koruma düzeneği aşağıda verilmiştir (Şekil 1.22). Pozitif yüklü anot elektrot, eksi yüklü oksijenle etkileşerek aşınırken ortamdaki oksijen derişimini azaltır. Negatif yüklü katot elektrot, negatif yüklü oksijenle etkileşmediğinden aşınmaz.
Kurban Elektrot
Bir metali korozyondan korumak için metale, aktifliği bu metalden daha fazla olan bir metal bağlanır. Bağlanan bu metale kurban elektrot denir. Katodik korumada kurban elektrot anot işlevi görür. Örneğin bir demir parçası daha aktif olan magnezyum metali ile kaplanırsa magnezyum metali kurban elektrot olur. Metal borular, deniz araçları, sıvı tankları, LPG tankları ve su sistemleri kurban elektrodun kullanım alanlarından bazılarıdır (Görsel 1.14). Katodik korumada magnezyum, alüminyum, çinko gibi aktif metaller, korozyondan korunacak cisme doğrudan ya da bir tel yardımıyla bağlanır. Aktif metal yükseltgenirken demir ya da çelik yüzey açığa çıkan elektronları alır ve katot görevi görür. Bu korumada aktif metal anot yani kurban elektrottur. Gemiler, depolama tankları, boru hatları ve su tesisatları gibi suyla ya da nemli toprakla doğrudan temas hâlindeki demir ve çelikten yapılmış cisimleri korumak için genellikle alüminyum ve magnezyum metalleri, kurban elektrot olarak kullanılır (Şekil 1.23).
