Yeryüzünde Yağışın Dağılışı 9.Sınıf Coğrafya

1. Çok ve Orta Yağışlı Bölgeler

a. Ekvatoral Bölge: Yıl boyunca ısınmanın fazla olması nedeniyle yükselim (konveksiyonel) yağışları görülür. Yıllık yağış 2000 mm’den fazladır.

b. Muson Asyası: Yaz musonlarının etkisiyle yaz aylarında bol yağış alır. Yıllık yağış 2000 mm’nin üstündedir.

c. Orta Kuşak Karaların Batı Kıyıları: Batı Rüzgarları ve sıcak su akıntılarının etkili olduğu bu kıyılar her mevsim yağışlıdır. Yıllık yağış 1000-1500 mm civarındadır.

d. Savan Bölgeleri: 10°-20° enlemleri arasında, yılın kurak ve yağışlı evrelere ayrıldığı alanlardır. Yıllık yağış 1500 – 2000 mm civarındadır.

e. Akdeniz Havzası: 30°-40° enlemleri arasında, Akdeniz ikliminin etkili olduğu alanlarda yıllık yağış 800-1000 mm civarındadır.

f. Orta Kuşak Karaların Doğu Kıyıları: Yıllık yağış miktarı 1000 mm civarındadır. Kuzey Amerika Kıtası’nın doğu kıyısında (Meksika Körfezi) tropikal siklonlar nedeniyle Muson Asyasındakine benzer şekilde bol yağış görülür.

2. Az Yağışlı ve Kurak Bölgeler

a. Subtropikal Yüksek Basınç Bölgeleri: 20° – 30° enlemleri arasında dinamik yüksek basınçlara bağlı olarak yıl boyunca yağışın çok az görüldüğü hatta bazı yıllarda yağışın hiç görülmediği bölgeler vardır. Bu bölgeler, Büyük Sahra, Arabistan ve Avustralyadaki çöllerdir. Güney Afrika, Güney Amerika ve Meksika’da ise daha dardır.

b. Orta Kuşak Karalarının Deniz Etkisine Kapalı İç Kısımları: Denizden çok uzak olan bu bölgelere nemli rüzgarlar ulaşamaz. Kıyıya paralel uzanan dağ sıraları da nemli rüzgarları engellediği için bu bölgelerde kuraklık belirgindir. Orta Asya çöllerinin oluşumu buna bağlıdır.

c. Kutuplar: Kutuplar çevresi soğuk olduğundan buharlaşma oranı az, havanın mutlak nemi düşük ve yağış miktarı azdır. Ayrıca bu alanlarda yüksek basınç alanının egemen olması yağışları önler. Buralara daha çok soğuk kutup çölleri denir.

• Yeryüzünün en çok yağış alan yerleri; Ekvator çevresi, Güneydoğu Asya ve orta kuşak karalarının batı kıyılarıdır. Buralardaki yıllık yağış miktarı 1500 mm’nin üzerindedir.
• Yeryüzünün en az yağış alan yerleri; dönenceler çevresi, kutup bölgeleri ve orta kuşak karalarının iç kısımlarıdır. Buralardaki yıllık yağış miktarı 250 mm’nin altındadır.
• 

Yağışın Dağılımının Sonuçları

Yağışın dağılımı, Dünya’nın doğal ve beşeri özelliklerini büyük ölçüde etkiler. Yağış miktarı fazla olan bölgelerde, bitki örtüsü daha zengindir. Bu bölgelerde, tarım ve hayvancılık daha gelişmiştir. Yağış miktarı az olan bölgelerde ise bitki örtüsü daha fakirdir. Bu bölgelerde, tarım ve hayvancılık daha az gelişmiştir.

Yağış, Dünya’nın hidrolojik döngüsünü de etkiler. Yağış, nehirlerin, göllerin ve yeraltı sularının oluşmasında önemli rol oynar. Yağış miktarı fazla olan bölgelerde, nehirlerin ve göllerin su seviyesi daha yüksektir. Bu bölgelerde, sulama ve içme suyu temini daha kolaydır. Yağış miktarı az olan bölgelerde ise nehirlerin ve göllerin su seviyesi daha düşüktür. Bu bölgelerde, sulama ve içme suyu temini daha zordur.