Türkiye’nin NATO’ya Katılma Nedenleri
- Sovyet Rusya’nın emperyalizmine karşı güvenliğini sağlama düşüncesi
- Sovyet Rusya’nın Türkiye’den Doğu Anadolu topraklarını resmen istemesi
- Sovyet Rusya’nın Boğazlara yerleşmek istediğini resmen açıklaması
- Türkiye’nin Sovyet Rusya’ya karşı Batılı devletlerin desteğini sağlamak istemesi
Türkiye Kurtuluş Savaşı yıllarında ortak düşmana karşı Sovyet Rusya ile iş birliği yaptı. Ancak 1939’da Sovyet Rusya’nın yayılmacı bir politika izlemesi Türkiye ile Sovyet Rusya’nın yollarını birbirinden ayırmasına neden oldu. Türkiye kendi toprakları üzerinde gözü olan Sovyet Rusya’ya karşı ABD’nin desteğini sağlama ihtiyacı duydu. Türkiye, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Kore Savaşı’na asker göndererek ilk kez sıcak bir savaşa askeri kuvvetleri ile katılmış oldu.
Türkiye ABD ile ittifak kurmak istemesine rağmen; ikili ittifaklar ABD’nin dış politikası prensibi değildi. Ancak Sovyet Rusya’nın tehdidine karşı Türkiye’yi kendi haline bırakmak istemeyen ABD, 1947 Truman Doktrini ile Ankara Hükümeti’ne destek verdi. NATO’nun 4 Nisan 1949’da kurulması ve ABD’nin kolektif ittifak sistemini benimsemesi en fazla Türkiye için ferahlatıcı oldu. Türkiye, bu ittifak sistemine katılarak ABD’nin desteğini sağlamak istedi. Ancak Türkiye’nin NATO’ya katılmasına ABD’nin itirazı olmadığı halde, NATO’nun küçük üyeleri ve İngiltere, en fazla itiraz edenlerin başında geldi.
Norveç, Danimarka, Hollanda, Belçika vb. küçük devletler, Sovyet tehdidine en fazla maruz kalan ülkelerden olan Türkiye’nin NATO’ya katılması halinde, Sovyet Rusya’nın savaş yoluna gitmesinden korktular. Bu devletlerin itirazları, Türkiye’nin NATO’ya katılmasında geciktirici bir etken oldu.
Türkiye, 25 Haziran 1950’de patlak veren Kore Savaşı’na Birleşmiş Milletler emirine bir tugaylık kuvvet vermek suretiyle, aktif bir şekilde katılan bir kaç devletten biri oldu. Kore savaşlarında Türk askerinin gösterdiği kahramanlık ve mücadele azmi, her türlü övgünün üstündeydi.
Kore’de Türk askeri Türk Milletinin savaş değerini belirgin bir şekilde ispat ettiği için, Türkiye’nin NATO üyeliğine yapılan itirazlar da bertaraf edilmiş oldu. Bu sebeple Eylül 1951 ’de Ottowa’da toplanan NATO Bakanlar Konseyi, 21 Eylül 1951’de yayınladığı bildiride, Türkiye ile Yunanistan’ı NATO’ya katılmaya davet etmeye karar verdiğini açıkladı. Bu karar üzerine Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’ya katılımına ilişkin Kuzey Atlantik Antlaşması Protokolü 22 Ekim 1951’de Londra’da imzalandı.
TBMM’de 19 Şubat 1952’de, Türkiye’nin Nato’ya katılmasına ilişkin antlaşmayı onayladı. Bu şekilde Türkiye, Sovyet tehdidine karşı, Yalnız ABD’nin değil, diğer 13 ülkenin de ittifakını elde etmekle güvenliğini sağlamış oldu.
Türkiye’nin NATO’ya üye olmak için gösterdiği çaba, Sovyet Rusya’yı rahatsız etmişti. Sovyet Rusya, 1951 yılı sonbaharından itibaren Türkiye’nin NATO’ya katılma kararını önlemek için her türlü çabayı harcamıştır. Türkiye ise Sovyet Rusya’nın yapmış olduğu bu baskılara boyun eğmemiş ve NATO’ya girmek isteyişinin esas sebebinin, Sovyetlerin Türkiye’ye yönelttiği tehditler olduğunu belirtmekten de kaçınmamıştır.
