Kohezyon Kuvveti

Sıvı damlalarının küreye yakın şekil aldığını biliriz. Sıvı taneciklerini bu şekilde bir arada tutan kuvvet, sıvı molekülleri arasındaki elektriksel çekim kuvvetidir.

• Tüm maddelerin molekülleri arasında var olan bu çekim kuvvetine kohezyon kuvveti (tutma) denir.
• Temiz, kuru bir zemine birkaç damla su damlatıp, bir çatalın ucuyla damlaları birbirine yaklaştırmaya çalıştığınızda damlaların kolayca birleşerek daha büyük bir damla oluşturduğunu görürsünüz. Damlaların bu şekilde birleşmesi su molekülleri arasındaki kohezyon kuvvetinin etkisi ile olur. Ancak damla büyüdükçe şekli yassılaşır. Bu da yer çekimi kuvvetinin büyük damlalar üzerindeki etkisinin artmasından kaynaklanır.

Kohezyon kuvvetinin etkisi ile cıva damlaları küresel şekil almıştır.

Bir kap içindeki sıvıların kaba temas eden kenar kısımları eğriselleşir. Bu eğiklik sıvının ve kabın cinsine göre değişiklik gösterir. Örneğin bir miktar su, bir cam kaba konulduğunda suyun kaba değen kısımlarının yukarıya doğru kıvrıldığı görülür. Bunun nedeni adezyon kuvvetinin kohezyon kuvvetinden büyük olmasıdır. Cam kaba cıva konulduğunda ise cıvanın aşağı doğru kıvrıldığı görülür. Bunun nedeni ise cıvanın kohezyon kuvvetinin, cıva ve cam arasındaki adezyon kuvvetinden büyük olmasıdır.

Adezyon kuvvetinin kohezyon kuvvetinden büyük olduğu durumda kaptaki sıvı yüzeyi içbükey (çukur) olur. Kohezyon kuvvetinin adezyon kuvvetinden büyük olduğu durumda kaptaki sıvı yüzeyi dışbükey (tümsek) olur.

• Sıvı molekülleri bir cisme yapıştığı zaman o cismi ıslatmış olur. Dolayısıyla ıslanma olayı adezyon kuvveti ile gerçekleşir.
• Damlatan bir muslukta su damlası belirli bir büyüklüğe ulaşıncaya kadar adezyon sayesinde musluğa tutunur.

Damlanın ağırlığı belirli bir değere ulaştığında ise ağırlık adezyondan büyük olur ve damla koparak yere düşer. Düşme sırasında ise damla, kohezyon kuvveti nedeni ile küresel bir şekil alarak bütünlüğünü korur.

• Kontakt lenslerin göz küresi üzerinde düşmeden durabilmesinde adezyon kuvvetinin etkisi büyüktür.