6. Sınıf Fen Bilimleri: Tohumun Çimlenmesine Etki Eden Faktörler Testleri (Maarif Modeli Yeni Müfredat)

• 6. Sınıf Tohumun Çimlenmesine Etki Eden Faktörler Test 1 Çöz

• 6. Sınıf Tohumun Çimlenmesine Etki Eden Faktörler Test 2 Çöz

• 6. Sınıf Tohumun Çimlenmesine Etki Eden Faktörler Test 3 Çöz

• 6. Sınıf Tohumun Çimlenmesine Etki Eden Faktörler Test 4 Çöz

Çimlenme, bir tohumun uygun koşullar altında büyüyerek genç bir bitki (fide) oluşturması sürecidir. Bu süreç, yeni bir yaşamın başlangıcıdır ve gerçekleşmesi için belirli çevresel faktörlere ihtiyaç duyar. Bu faktörler, tohumun uykudan uyanıp gelişmeye başlaması için hayati öneme sahiptir.

Çimlenmeyi Etkileyen Temel Faktörler

• Su: Tohumun çimlenmesi için en önemli faktörlerden biridir. Su, tohumun şişmesini sağlar, içindeki besin maddelerini çözerek embriyonun kullanabileceği hale getirir ve metabolik faaliyetleri başlatır. Yeterli su olmadan tohum çimlenemez.
• Sıcaklık: Her tohum türünün çimlenebileceği belirli bir sıcaklık aralığı vardır. Bu aralık, türden türe değişir. Çok düşük veya çok yüksek sıcaklıklar çimlenmeyi engeller. Optimal sıcaklık, tohumdaki enzimlerin en iyi şekilde çalışmasını sağlar.
• Oksijen: Çimlenme sırasında tohum, enerji üretmek için solunum yapar. Bu solunum için oksijene ihtiyaç duyar. Toprakta veya ortamda yeterli oksijenin bulunması, tohumun sağlıklı bir şekilde çimlenmesi için kritiktir.
• Işık: Bazı tohumlar çimlenmek için ışığa ihtiyaç duyarken (örneğin, marul tohumları), bazıları ışıksız ortamda daha iyi çimlenir (örneğin, domates tohumları). Hatta bazı tohumlar için ışık çimlenmeyi engelleyebilir. Bu nedenle, tohumun türüne göre ışık ihtiyacı farklılık gösterir.

Bu faktörlerin herhangi birindeki eksiklik veya fazlalık, tohumun çimlenmesini olumsuz etkileyebilir veya tamamen durdurabilir. Doğru koşullar sağlandığında, tohum yaşam döngüsüne başlayarak yeni bir bitkiye dönüşür.

Tohumun Çimlenmesine Etki Eden Faktörler Çözümlü Örnek Test Soruları

1. soru: Ayşe, fasulye tohumlarının çimlenmesi için suyun gerekli olup olmadığını araştırmak amacıyla bir deney tasarlıyor. Bunun için dört farklı deney düzeneği hazırlıyor:
Düzeneği 1: Pamuk üzerinde, yeterli su ile, 25°C sıcaklıkta, karanlık ortamda.
Düzeneği 2: Pamuk üzerinde, hiç su olmadan, 25°C sıcaklıkta, karanlık ortamda.
Düzeneği 3: Pamuk üzerinde, yeterli su ile, 5°C sıcaklıkta, karanlık ortamda.
Düzeneği 4: Pamuk üzerinde, yeterli su ile, 25°C sıcaklıkta, aydınlık ortamda.
Ayşe’nin, “Suyun tohum çimlenmesine etkisi var mıdır?” sorusuna doğru bir cevap bulabilmesi için hangi iki düzeneği karşılaştırması en uygun olur?
A) Düzeneği 1 ve Düzeneği 3
B) Düzeneği 2 ve Düzeneği 4
C) Düzeneği 1 ve Düzeneği 2
D) Düzeneği 3 ve Düzeneği 4
Çözüm: Bir deneyde bir faktörün etkisini gözlemlemek için, diğer tüm faktörler sabit tutulurken sadece incelenen faktörün değiştirilmesi gerekir. Ayşe, suyun etkisini araştırdığına göre, su miktarı dışında kalan sıcaklık, ışık ve diğer koşulların aynı olması gerekmektedir. Düzeneği 1’de yeterli su varken, Düzeneği 2’de hiç su yoktur. Her iki düzeneğin sıcaklığı (25°C) ve ortamı (karanlık) aynıdır. Bu nedenle, Düzeneği 1 ve Düzeneği 2’yi karşılaştırmak, suyun çimlenme üzerindeki etkisini net bir şekilde ortaya koyacaktır.
Doğru cevap C’dir.

2. soru: Bir grup öğrenci, fasulye tohumlarının farklı sıcaklıklarda nasıl çimlendiğini gözlemlemek için bir deney tasarlar. Her deney kabına eşit sayıda tohum, yeterli su ve hava alacak şekilde pamuk yerleştirirler. Daha sonra kapları farklı sıcaklıklardaki ortamlara koyarlar:
Kutu K: 5°C sıcaklıkta
Kutu L: 25°C sıcaklıkta
Kutu M: 45°C sıcaklıkta
Bir hafta sonra gözlem yaptıklarında, Kutu K’deki tohumların çok az çimlendiğini, Kutu L’deki tohumların büyük çoğunluğunun çimlendiğini ve Kutu M’deki tohumların ise hiç çimlenmediğini görürler. Bu deneyin sonuçlarına göre, tohum çimlenmesi ile ilgili hangi yorum yapılabilir?
A) Tohumlar çimlenmek için her sıcaklıkta aynı oranda çimlenir.
B) Yüksek sıcaklıklar tohum çimlenmesini hızlandırır.
C) Tohum çimlenmesi için belirli bir optimum sıcaklık aralığı vardır.
D) Düşük sıcaklıklar tohum çimlenmesi için en ideal koşulları sağlar.
Çözüm: Deney sonuçlarına göre, 5°C’de (Kutu K) çimlenme az, 25°C’de (Kutu L) çimlenme en yüksek ve 45°C’de (Kutu M) ise çimlenme hiç olmamıştır. Bu durum, tohumların çimlenmek için belirli bir sıcaklık aralığına ihtiyaç duyduğunu ve bu aralığın dışında çimlenmenin ya yavaşladığını ya da durduğunu göstermektedir. 25°C, bu fasulye tohumları için optimum (en uygun) sıcaklık aralığına denk gelmektedir.
Doğru cevap C’dir.

3. soru: Bir bahçıvan, toprağa ektiği tohumların bir kısmının beklediği gibi çimlenmediğini fark eder. Toprağı incelediğinde, ekim yaptığı alanın çok sıkışık ve killi bir yapıya sahip olduğunu, bu nedenle suyun tahliyesinin zor olduğunu ve toprağın hava almadığını gözlemler. Bahçıvan, bu durumun çimlenmeyi olumsuz etkilediğini düşünmektedir.
Bahçıvanın gözlemleri ve düşüncesi, tohum çimlenmesi için hangi temel faktörün önemini vurgulamaktadır?
A) Yeterli ışık
B) Optimum sıcaklık
C) Yeterli oksijen
D) Toprak mineralleri
Çözüm: Tohumların çimlenmesi için su, uygun sıcaklık ve oksijen gereklidir. Bahçıvanın toprağın “sıkışık” ve “hava almadığını” belirtmesi, ortamdaki oksijen miktarının yetersiz olduğuna işaret etmektedir. Tohumlar, çimlenme sırasında solunum yaparak enerji üretirler ve bu süreç için oksijene ihtiyaç duyarlar. Hava almayan sıkışık toprak, oksijenin tohumlara ulaşmasını engeller ve çimlenmeyi durdurur.
Doğru cevap C’dir.

4. soru: Deniz, tohumların çimlenmek için mutlaka ışığa ihtiyaç duyduğunu düşünmektedir. Bu düşüncesini test etmek için iki özdeş deney düzeneği hazırlar. Her ikisine de yeterli su, uygun sıcaklık ve hava alabilen pamuk koyar. Birinci düzeneği aydınlık bir ortama, ikinci düzeneği ise tamamen karanlık bir dolaba yerleştirir. Bir hafta sonra her iki düzenekteki tohumların da çimlendiğini gözlemler.
Deniz’in bu deneyi ve gözlemleri sonucunda, tohum çimlenmesi ve ışık ilişkisi hakkında hangi sonuca ulaşılmalıdır?
A) Tohumlar çimlenmek için kesinlikle ışığa ihtiyaç duyar.
B) Işık, tohum çimlenmesini hızlandıran en önemli faktördür.
C) Tohum çimlenmesi için ışık genellikle gerekli değildir, hatta bazı durumlarda çimlenmeyi engelleyebilir.
D) Tohumlar sadece aydınlık ortamda çimlenir, karanlık ortamda çimlenmez.
Çözüm: Deniz’in deneyi, hem aydınlık hem de karanlık ortamda tohumların çimlendiğini göstermiştir. Bu durum, tohumların çimlenmek için ışığa ihtiyaç duymadığını kanıtlar. Aslında, çoğu tohum karanlıkta daha iyi çimlenir ve bazı tohumlar için ışık çimlenmeyi engelleyici bir faktör bile olabilir. Işık, genellikle tohum çimlendikten sonra bitkinin büyümesi ve fotosentez yapması için gereklidir.
Doğru cevap C’dir.

5. soru: Bir çiftçi, gelecek yıl ekmek üzere satın aldığı buğday tohumlarını uzun süre depolamak istemektedir. Ancak tohumların depolama sırasında yanlışlıkla çimlenmeye başlamasından endişe etmektedir. Erken çimlenme, tohumların besin depolarını tüketmesine ve ekildiklerinde verimsiz olmasına neden olabilir.
Çiftçi, buğday tohumlarının depolama sırasında erken çimlenmesini engellemek için aşağıdaki koşullardan hangisini sağlamalıdır?
A) Tohumları bol ışık alan bir yerde saklamak.
B) Tohumları nemli bir ortamda tutmak.
C) Depolama ortamının sıcaklığını düşük tutmak ve kuru olmasını sağlamak.
D) Depolama ortamına bol miktarda hava girmesini sağlamak.
Çözüm: Tohumların çimlenmesi için su, uygun sıcaklık ve oksijen gereklidir. Çiftçi, tohumların depolama sırasında çimlenmesini engellemek istediği için, bu temel faktörlerden bir veya daha fazlasını kısıtlamalıdır. A) Işık, çoğu tohumun çimlenmesi için gerekli değildir, bu yüzden ışık sağlamak çimlenmeyi engellemez. B) Nemli ortam, tohumların su almasına ve çimlenmeye başlamasına neden olur. Bu istenmeyen bir durumdur. C) Düşük sıcaklıklar ve kuru ortam (nemsiz ortam), tohumların metabolik faaliyetlerini yavaşlatır ve çimlenmelerini engeller. Bu, tohum depolama için ideal koşuldur. D) Bol hava (oksijen) sağlamak, çimlenmeyi teşvik eden bir faktördür, engellemez. Bu nedenle, tohumların erken çimlenmesini engellemek için en uygun yöntem, onları kuru ve serin bir ortamda depolamaktır.
Doğru cevap C’dir.