Basınç ve Kaldırma Kuvveti 10. sınıf fizik konu anlatımı ders notları

Katıların Basınç Kuvvetini İletmesi

  • Yatay düzlemde duran cisim hangi yüzeyi üzerinde durursa dursun yere uyguladığı basınç kuvveti ağırlığına eşittir. Yani katılar kuvveti aynen iletir.
  • Çivinin sivri ucunu tahtaya koyup çivinin başına çekiçle vurunca, çiviye etki eden kuvvet diğer ucuna aynen iletilir. Çivinin ucu sivri olduğu için sivri uçta oluşan büyük basınç çivinin tahtaya saplanmasını sağlar.

Piezoelektrik Olay

  • Kristal yapıdaki maddelerin, dışarıdan uygulanan basıncın etkisiyle elektrik üretmesi olayına piezoelektrik olay denir. Bu olayda mekanik enerji elektrik enerjisine dönüşür.
  • Basınç miktarı cismin ürettiği elektrik miktarına etki eder. Cisme etki eden basınç iki katına çıkarsa üretilen elektrik ve gerilim de iki katına çıkar.
  • Piezoelektrik olayını Curie kardeşler 1880 yılında bulmuştur. Piezoelektrik olayın tersi de geçerlidir. Yani, kristale dışarıdan gerilim uygulandığında az da olsa kristalin şeklinde bir değişim gözlenir.
  • Piezoelektrik olayda kuartz, roşel tuzu, baryum, turmalin gibi kristal yapılı maddeler kullanılır.
  • Piezoelektrik özellikten, çakmaklarda, kristal mikrofonlarda, sonar cihazlarda, ses kayıt cihazlarında, kuvars saatlerde, basınç ölçüm aletlerinde, çok ince ayar gerektiren optik odaklama cihazlarında, laboratuvarlarda hassas ölçümler için gerekli terazilerde, radyo vericilerinin frekans kontrollerinde, telefon iletişimi uygulamalarındaki dalga filtrelerinde yararlanılır.
  • Piezoelektrik özellikli maddeler hızlı tepki verdiklerinden ani basınç değişikliklerini algılamada yaygın olarak kullanılır. Sesin üretilmesi ve algılanması, yüksek voltaj üretilmesi, elektronik frekans üretimi, mikro denge ve ultra hassas optik odaklama, ayrıca birçok bilimsel tekniğin temelinde piezoelektrik önemli yer tutar.

DURGUN SIVILARIN BASINCI

  • Hem sıvılar hem de gazlar akışkandır. Sıvılar sabit bir hacme sahip olmasına rağmen sabit bir şekli olmayan ve öteleme hareketi yapabilen maddelerdir. Gazlar sabit bir hacmi olmayan, içinde bulunduğu kabın hacmini dolduran ve öteleme hareketi yapan maddelerdir.
  • Katı maddeler, üzerinde bulunduğu zemine ağırlığından dolayı bir basınç uygular. Katılar gibi sıvılar da bulundukları kapların tabanına ağırlıklarından dolayı bir basınç uygular. Fakat sıvılar katılardan farklı olarak kapların yan yüzeylerine, hatta sıkışık olduğu durumlarda tavana da basınç uygular.

Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar