Atmosferin Yapısı ve Oluşumu 9.Sınıf Fizik


Kategoriler: 9. sınıf Fizik Konuları, Fizik
Cepokul

Bir çok canlı gibi bizde varlığını çoğu kez düşünmediğimiz bir gaz ortamının içinde yaşar ve bu gaz ortamına hava deriz. Hava, yaşamamızı sağlayan bir gaz karışımıdır. Bu karışımın % 78’i azot, % 21’i oksijen, %1’i de diğer gazlardan (su buharı, karbondioksit, argon, neon, kripton, helyum, hidrojen, ksenon, ozon) oluşmuştur. Yeryüzü kalın bir hava tabakası ile sarılmıştır. Yer küreyi küre kabuğu gibi saran bu tabakaya hava küre ya da atmosfer denir. Atmosfere konuşma dilinde açık hava denir.

Atmosfer, yerkürenin bir parçasıdır. Atmosfer, yerküre ile birlikte, yerkürenin her türlü hareketini aynıyla yapar. Yer çekiminin etkisi baskın olduğundan atmosferi oluşturan gaz molekülleri uzaya yayılıp yerküreyi terk edemez. Gaz molekülleri çok hareketlidir. Bunlar hareketleri sırasında hem birbiriyle hem de yüzeylerle durmadan çarpışarak gelişigüzel hareket eder. Bu nedenle moleküller, yeryüzüne çöküp oturamaz. Ancak kütleleri büyük olan moleküller yer çekiminden daha çok etkilendiğinden, yeryüzüne daha yakındır. Yine yere yakın kısımlarda yer çekimi daha etkili olduğundan bu kısımlarda atmosfer daha yoğundur. Yerden yükseldikçe moleküller arasındaki uzaklık artar ve moleküller seyrekleşir. Atmosferin kütlesinin % 50’si ilk 5-6 km yükseklikte, % 90’i ilk 20 km yükseklikte ve % 99’u ilk 30 km yüksekliktedir. Atmosferin üst sınırının yüksekliği kesin olarak bilinmemektedir.

Atmosferin etkileri

  • Canlılara yaşam ortamı sağlar.
  • Rüzgar, yağış gibi iklim olayları meydana gelir.
  • Güneşten gelen zararlı ışınları süzer.
  • Yeryüzünün aşırı ısınıp aşırı soğumasını engeller.
  • Dünya ile birlikte döndüğü için sürtünmeden doğacak yanmayı engeller.
  • Uzaydan gelen gök taşlarının parçalanıp toz haline gelmesini sağlar.
  • Güneşten gelen ışınları dağıtır. Böylece gölgelerin tam karanlık olmasını engeller.
  • Sesin yayılıp iletilmesini sağlar.

Not: Atmosfer olmasaydı yer yüzünün sıcaklığı 36 derece daha fazla olurdu.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar