Elektrik akımının maddelerden geçişine elektriğin iletimi denir. Bu iletim sırasında maddelerin elektron hareketine karşı gösterdiği zorluğa ise elektrik direnci denir. Elektrik akımını iyi ileten maddelere iletken, akımı iletmeyen veya çok az ileten maddelere ise yalıtkan denir. Bir iletkenin direnci, uzunluğuna, kesit alanına ve cinsine bağlıdır. İletkenin boyu uzadıkça direnci artar, kalınlaştıkça direnci azalır. Elektrik direncinin birimi Ohm ($\Omega$)‘dur. Bu özellikler, elektrik devrelerinin tasarımında ve elektrik güvenliğinde büyük önem taşır.

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa ne ad verilir?

A) Elektriksel güç B) Gerilim C) Elektrik direnci D) Elektrik yükü

Çözüm: Elektrik direnci, elektrik akımının bir maddeden geçerken karşılaştığı zorluktur. Doğru Cevap: C

2. Aşağıdaki maddelerden hangisi elektrik akımını iyi iletir?

A) Plastik B) Bakır C) Cam D) Porselen

Çözüm: Bakır, altın ve gümüş gibi metaller elektrik akımını çok iyi iletir. Plastik, cam ve porselen ise yalıtkandır. Doğru Cevap: B

3. Aşağıdakilerden hangisi bir iletkenin direncini artırır?

A) İletkenin kesit alanını artırmak B) İletkeni kısaltmak C) İletkenin boyunu uzatmak D) İletkeni soğutmak

Çözüm: İletkenin boyu uzadıkça, elektronların kat etmesi gereken mesafe artar ve bu da direnci artırır. Doğru Cevap: C

4. Elektrik direncini ölçmek için kullanılan birim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Volt (V) B) Amper (A) C) Watt (W) D) Ohm ($\Omega$)

Çözüm: Direnç birimi Ohm’dur. Volt gerilim, Amper akım, Watt ise güç birimidir. Doğru Cevap: D

5. Bir iletkenin direncini azaltmak için ne yapılmalıdır?

A) Boyu uzatılmalıdır. B) Kesit alanı (kalınlığı) artırılmalıdır. C) Uzun ve ince olmalıdır. D) Isıtılmalıdır.

Çözüm: İletkenin kalınlığı arttıkça elektronların daha rahat hareket edebileceği bir alan oluşur ve direnç azalır. Doğru Cevap: B

6. Aşağıdakilerden hangisi elektrik yalıtkanıdır?

A) Gümüş B) Alüminyum C) Altın D) Kauçuk

Çözüm: Kauçuk, elektrik akımını iletmeyen bir maddedir ve bu nedenle yalıtkan olarak kullanılır. Doğru Cevap: D

7. Bir elektrik devresinde lamba parlaklığının azalmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Direncin artması B) Direncin azalması C) Akımın artması D) Lambanın direncini azaltması

Çözüm: Devreye eklenen direnç arttıkça, elektrik akımı azalır ve lamba daha az parlak yanar. Doğru Cevap: A

8. Bir elektrikli sobanın rezistans teli neden ince ve uzundur?

A) Direncini azaltmak için B) Direncini artırarak daha çok ısı üretmek için C) Daha az elektrik tüketmek için D) Daha az ısı üretmek için

Çözüm: Isıtıcı tellerin amacı, direnci artırarak elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştürmektir. İnce ve uzun tel, yüksek dirence sahiptir. Doğru Cevap: B

9. Aşağıdaki maddelerden hangisi, elektriksel direnç açısından diğerlerinden farklıdır?

A) Demir B) Altın C) Bakır D) Cam

Çözüm: Demir, altın ve bakır iletken maddelerdir. Cam ise yalıtkandır. Doğru Cevap: D

10. Elektrikli aletlerin dış kaplamaları neden yalıtkan maddeden yapılır?

A) Elektrik akımının içeri girmesi için B) Estetik amaçlı C) Kullanıcıyı elektrik çarpmasından korumak için D) Ağırlığını artırmak için

Çözüm: Yalıtkan maddeler, elektrik akımını iletmediği için kullanıcıyı elektrik tehlikesinden korur. Doğru Cevap: C

11. Bir iletkenin direnci sıcaklıkla nasıl değişir?

A) Sıcaklık arttıkça direnç de artar. B) Sıcaklık arttıkça direnç azalır. C) Sıcaklık arttıkça direnç değişmez. D) Önce artar sonra azalır.

Çözüm: Birçok iletkende sıcaklık arttıkça taneciklerin titreşimi artar ve elektronların hareketine daha fazla zorluk çıkararak direnci artırır. Doğru Cevap: A

12. Aşağıdaki maddelerden hangisi saf suyun elektrik iletkenliği için söylenebilir?

A) Çok iyi bir iletkendir. B) Hiçbir şekilde iletmez. C) Çok az iletkendir, yalıtkana yakındır. D) Isı iletkenliğiyle aynıdır.

Çözüm: Saf su, içinde iyonlar bulunmadığı için çok az elektrik iletir. İçme suyu ise içinde mineraller olduğu için daha iyi iletkendir. Doğru Cevap: C

13. Bir elektrik devresinde direnci ölçen alete ne ad verilir?

A) Voltmetre B) Ampermetre C) Ohmmetre D) Termometre

Çözüm: Direnci ölçmek için kullanılan alete Ohmmetre denir. Doğru Cevap: C

14. İletken bir telin direncini en aza indirmek için hangi özelliklere sahip olması gerekir?

A) Uzun ve ince B) Kısa ve ince C) Uzun ve kalın D) Kısa ve kalın

Çözüm: Bir iletkenin direnci, boyu kısaldıkça ve kalınlığı (kesit alanı) arttıkça azalır. Doğru Cevap: D

15. Aşağıdakilerden hangisi elektriksel direncin kullanım alanlarından biri değildir?

A) Elektrikli ısıtıcılarda ısı elde etmek B) Devredeki akımı ayarlamak C) Devrenin güvenliğini sağlamak D) Işığı yansıtmak

Çözüm: Direnç, elektrik akımını ısıya dönüştürmede, akımı sınırlamada ve bazı durumlarda sigorta gibi güvenlik amaçlı kullanılır. Işığı yansıtma ise optik bir olaydır. Doğru Cevap: D