Denize ya da rüzgarlı bir havada göllere baktığımızda suyun şekilden şekile girerek değişik dalgalanmalar yaptığını görmüşüzdür. Durgun su yüzeyi, su molekülleriyle oluşmuş gergin bir zar gibidir. Bu zarda oluşturulan şekil değişikliğinin ya da enerjinin ortam boyunca yayılmasıyla elde edilen dalgaya su dalgası denir.
Su dalgaları hem enine hem de boyuna dalgaların özelliklerini gösterir. Su dalgaları suyun yüzeyinde hareket eder. Derinlere indikçe dalgalanma gözlenmez. Su dalgalarında, yüzeydeki su molekülleri hem yukarı aşağı hem de ileri geri salınım hareketi yapar. Bu iki hareketin aynı anda yapılması su moleküllerin dairesel bir yörünge izlemesine sebep olur. Bu sırada su molekülleri ilerlemez.
Doğrusal ve Dairesel Su dalgaları
Su dalgalarının şekillerinin farklı olduğunu, günlük yaşantımızda görmekteyiz. Dalgaların şekli onu oluşturan kaynağa göre değişiklikler gösterir.
Dalga kaynağına göre su dalgaları genel olarak iki tiptedir.
1. Doğrusal Su Dalgası
2. Dairesel Su Dalgası
Açık denizde rüzgarın oluşturduğu dalgalar rüzgara dik olacak şekilde kıyaya doğru bir çizgi halinde ilerler. Bir vapurun ilerlerken kenarında oluşturduğu dalgalar çizgi şeklinde ilerler.
Geniş bir kap içindeki suya bir cetveli daldırıp çıkarttığımızda doğrular şeklinde ilerleyen dalgalar görürüz. Doğrusal kaynaklar tarafından üretilip bir çizgi halinde yayılan dalgalara doğrusal dalga denir.
Sıvıya bir taş attığımızda taşın düştüğü noktanın etrafında daire şeklinde büyüyen bir sarsıntı görmüşüzdür. Yağmur yağarken su yüzeyinde yüzlerce büyüyen dairesel dalgalanmalar çok güzel bir görüntü oluşturur.
Noktasal bir kaynak tarafından üretilen, eş merkezli daireler şeklinde yayılan dalgalara dairesel dalgalar denir.
Dalga boyu λ, hızı v, frekansı f olan su dalgasının hızı,
v= λ.f bağıntısından bulunur.
Su dalgasının frekansı yalnız kaynağa bağlıdır. Kaynaktan çıktıktan sonra dalganın frekansı değişmez. Su dalgasının hızı yalnız suyun derinliğine bağlıdır. Aynı derinlikte ilerleyen su dalgalarının frekansı ne olursa olsun hızı aynıdır. Bu durumda frekans ve hız bağımsız değişken, dalga boyu ise bağımlı değişkendir. Suyun derinliği fazla ise su dalgaları hızlı, az ise yavaştır. Frekans sabit olduğundan derin yerde dalga boyu büyük, sığ yerde dalga boyu küçüktür.
Su Dalgaları Konu Anlatımı Videoları
Su Dalgaları Soru Çözümleri Videoları
