Fizikte, bir hareketin düzenli aralıklarla tekrarlanmasına periyodik hareket denir. Bu tür hareketler, dalgaların ve birçok mekanik sistemin temelini oluşturur. Periyodik hareketleri tanımlayan bazı temel kavramlar vardır.

Temel Kavramlar

• Titreşim Hareketi: Bir cismin denge noktası etrafında gidip gelme hareketidir. Örneğin, bir yaya asılan kütlenin yukarı-aşağı salınımı, bir salıncağın ileri-geri hareketi.
• Denge Konumu: Titreşim yapan cismin üzerine etki eden net kuvvetin sıfır olduğu noktadır. Bu konum, cismin harekete başlamadan önceki durağan halidir.
• Genlik (r): Periyodik hareket yapan bir cismin, denge konumundan en fazla uzaklaştığı noktadır. Genlik, hareketin büyüklüğünü gösterir.
• Periyot (T): Cismin bir tam titreşim hareketini tamamlaması için geçen süredir. Birimi saniye (s)‘dir. Örneğin, bir salıncağın en uç noktadan başlayıp, aynı yönde tekrar aynı uç noktaya gelme süresi onun periyodudur.
• Frekans (f): Birim zamanda (genellikle 1 saniye) gerçekleşen tam titreşim sayısıdır. Birimi Hertz (Hz)‘dir. Frekans ve periyot arasında ters orantı vardır:
  • $f=1/T$

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Soru Bir sarkaç, bir tam salınımını 0.5 saniyede tamamlamaktadır. Bu sarkacın frekansı kaç Hertz’dir?

A) 0.5 B) 1 C) 2 D) 4

Çözüm: Frekans = 1 / Periyot Frekans = 1 / 0.5 s = 2 Hz.

Doğru Cevap: C

---

2. Soru Aşağıdaki hareketlerden hangisi periyodik hareket değildir?

A) Dönen bir pervanenin hareketi B) Bir salıncağın ileri-geri hareketi C) Düz bir yolda sabit hızla giden arabanın hareketi D) Bir yaya bağlı cismin salınım hareketi

Çözüm: Düz bir yolda sabit hızla giden arabanın hareketi tekrarlayan bir hareket değildir, bu nedenle periyodik hareket değildir. Diğer seçenekler düzenli aralıklarla tekrarlanan hareketlerdir.

Doğru Cevap: C

---

3. Soru Bir titreşim hareketi yapan cismin genliği artırılırsa, periyodu nasıl değişir? (Sadece genlik değişiyor)

A) Artar B) Azalır C) Değişmez D) Önce artar sonra azalır

Çözüm: Basit harmonik hareket yapan bir cismin periyodu, genliğe bağlı değildir. Periyot, sadece hareketin kaynağına (yay sabiti, kütle, sarkaç boyu gibi) bağlıdır.

Doğru Cevap: C

---

4. Soru Bir dalganın frekansı 4 Hz olduğuna göre, dalganın periyodu kaç saniyedir?

A) 0.25 B) 0.5 C) 1 D) 4

Çözüm: Periyot = 1 / Frekans Periyot = 1 / 4 Hz = 0.25 s.

Doğru Cevap: A

---

5. Soru Bir top, bir yaya asılarak salınım hareketi yapmaktadır. Bu topun denge konumundan en fazla uzaklaştığı mesafe ne olarak adlandırılır?

A) Periyot B) Frekans C) Dalga boyu D) Genlik

Çözüm: Genlik, bir periyodik harekette cismin denge konumundan maksimum sapma mesafesidir.

Doğru Cevap: D