İNGİLTERE
- Yüz ölçümü: 244.100 km
- Nüfusu: 58. 700.000
- İdare şekli: Parlamentolu Monarşi
- Başkent: Londra
- Dili: İngilizce
- Dini: Hristiyanlık
- Kişi başına düşen milli gelir: 21.200 dolar
- Yıllık nüfus artışı: % 1
- Şehir nüfus oranı: % 89
- Okuma yazma bilmeyenlerin oranı: % 0
- Ortalama yaşam süresi: Erkek —> 75, kadın —> 80 yıl
Coğrafi Konumu
Kuzeybatı Avrupa’da bulunan İngiltere, doğusunda Kuzey Denizi, güneyinde Manş Denizi, kuzeybatısında Atlas Okyanusu bulunan bir ada ülkesidir.
Doğal Özellikler
- 1. Yer şekilleri
İngiltere’ nin kuzey, orta ve güneybatı kesimleri dağlık, güney ve doğu kesimleri ise ova, plato ve alçak alanlardan oluşur. Ülke kıyılarında koy ve körfez sayısı fazladır. Haliç ve falez oluşumlarına rastlanır. Ülkedeki en önemli dağlar İskoçya’daki Higlands ve Grampien Dağları ile Galler’deki Cambrian Dağları’dır.
- 2. Akarsu ve Gölleri
Ülke akarsularını oluşturan, Thames, Severn ve Trent Nehirleri’nin rejimleri düzenlidir. Bunun en önemli nedeni ülkede her mevsim yağışlı olan okyanusal iklimin etkili olmasıdır. İngiltere bir ada ülkesi olduğundan genel olarak akarsuların boyları da kısadır.
- 3. İklim ve Bitki Örtüsü
İngiltere’de her mevsim yağışlı olan okyanusal iklim özellikleri görülür. Yılın büyük bir bölümünün bulutlu yağışlı ve sisli geçmesi güneşli gün sayısını azaltmıştır. Doğal bitki örtüsü ormanlardan oluşur. Dağların yüksek kesimlerinde çayırlarda görülmektedir.
Beşeri ve Ekonomik Özellikler
1. Nüfus ve Yerleşme
İngiltere Avrupa’nın en yoğun nüfuslu ülkelerinden biridir. Nüfus iklim şartlarının elverişli olduğu güney kesimlerinde toplanmıştır. Buralarda toplanmasında sanayileşmenin fazla olması da etkilidir. Londra, Liverpool, Manchester, Birmingham, Edinburg nüfusun yoğun olduğu şehirlerdir. Doğum oranı az olmasına rağmen göçlerden dolayı nüfus artış hızı fazladır. Nüfusun % 90’ına yakın kısmı şehirlerde, % 10’ u kırsal kesimlerde yaşar.
2. Tarım ve Hayvancılık
İngiltere’deki güney ile doğu kesimlerdeki ovalık ve düzlük alanlar tarıma elverişli yerlerdir. Tarım ve hayvancılık faaliyetiyle ülkede çalışan nüfusun % 4’Iük kısmı uğraşır. Tarımsal faaliyetler modern yöntem ve tekniklerle yapıldığı için verim yüksektir. Ülkede patates, şekerpancarı, tahıl, sebze ve meyve başlıca yetiştirilen ürünlerdir.
3. Sanayi
İngiltere, Sanayi Devrimi’nin ilk gerçekleştiği ülkedir. İngiltere’de buhar makinesinin icadı ile sanayileşme başlamış ve daha sonraki dönemlerde hız kazanmıştır. Sanayi devriminin İngiltere’de gerçekleşmesinin nedeni ise coğrafi keşifler; özgür düşünce ortamının bulunması ve bilimsel gelişmişlikle teknik buluşların gerçekleşmesi etkilidir. Ülkede kömür, demir ve buharın sanayide ortak kullanımıyla demiryolu ağı hızla gelişmiş ve sanayileşme tüm ülkeye yayılmıştır. İlk sanayi şehri Manchester’dir. Günümüzde demir-çelik, otomotiv, dokuma, makine, gemi,
uçak en önemli sanayi kollarıdır. Başlıca yeraltı kaynakları ise taşkömürü, doğalgaz ve demirdir.
4. Ulaşım ve Turizm
Ülkede ulaşım faaliyetleri gelişmiş ve ulaşım ağı sıktır. 20 bin kilometreye yakın demiryolu ağı bulunmaktadır. Karayolları ise otoyol ve bölünmüş yollardan oluşur.
Deniz ticareti çok gelişmiştir. Ülkede Fransa ile İngiltere’yi bir birine bağlayan Manş Tüneli mevcuttur.
Ülkedeki bazı akarsuların rejimlerinin düzenli ve denge profiline ulaşmış olması, akarsu taşımacılığını geliştirmiştir. Özellikle Sanayi Devrimi sonrasında gemi ulaşımından akarsularda ulaşım için yararlanılmıştır.
Ülke turizmi ise dünya turizm gelirinin % 4,5′ ini oluşturur. Genellikle kış turizmi ön plana çıkmıştır. Deniz (yaz) turizmi ise bulutlu ve sisli gün sayısının fazla, güneşli gün sayısının az olmasından dolayı gelişmemiştir.
FRANSA
- Yüz ölçümü: 551.670 km2
- Nüfusu: 64. 700.000
- İdare şekli: Cumhuriyet
- Başkent: Paris
- Dili: Fransızca
- Dini: Hristiyanlık
- Kişi başına düşen milli gelir: 33.678 ABD doları
- Yıllık nüfus artışı: % 5
- Şehir nüfus oranı: % 79
- Okuma yazma bilmeyenlerin oranı: % 1
- Ortalama yaşam süresi: Erkek —> 76, kadın —> 83 yıl
Coğrafi Konum
Fransa, Batı, Avrupa ülkesidir. Almanya, İsviçre, Belçika, İtalya, İspanya, Lüksemburg, Monaco ve Andora’ ya komşudur. Atlas Okyanusu ve Akdeniz’e kıyısı vardır.
Doğal Özellikler
- 1. Yer Şekilleri
Fransa yer şekilleri yönünden çeşitlilik gösterir. Ülkenin kuzeyi, batısı ve kuzeybatısı ortalama yükseltisi az olan geniş düzlüklerden oluşur. Doğuya doğru gidildikçe ortalama yükselti artar. Preneler (İspanya sınırı), Alpler ve Juralar (İtalya ve İsviçre sınırı), Fransa’nın başlıca dağlarıdır.
Avrupa’nın en yüksek yeri ise 4807 m. yükseltiyle “Mont Blanc”tır. Güneyinde eski kara kütleleri olan “masif centraller” ile kuzeydoğudaki Vojlar ve Ardenler yer alır.
- 2. Akarsular ve Göller
Ren, Laure, Sen, Granne ve Rhone ırmakları ülkenin en önemli akarsularıdır. Akdeniz’e dökülen akarsuların ağızlarında gelgit genliğinin zayıf olması sonucu deltalar oluşturmuştur. Atlas Okyanusu kıyısına dökülen akarsularda ise gelgit genliğinin fazla olması haliçler oluşmasına yol açmıştır. Rhone nehri ve havzası
Akdeniz kıyısında deltalar oluşturmuştur. Sen, Ren ve Laure nehirleri okyanusa döküldüklerinden haliçler oluşturmuştur. Sen Nehri bol su taşıması ve düzenli akımı, yatak eğiminin az olması, ulaşımın elverişli olmasına yol açmıştır.
- 3. İklim ve Bitki Örtüsü
Ülkenin iç kesimlerinde karasal, Akdeniz kıyısında Akdeniz iklimi, kuzey ve batı kıyılarında okyanusal iklim etkilidir. Fransa iklim özellikleri yönünden, Türkiye’ye çok benzerdir. Ülkede üç iklim tipinin görülmesine bağlı olarak; maki, bozkır ve orman bitki örtüsü yaygındır.
Beşeri ve Ekonomik Özellikler
- 1. Nüfus ve Yerleşme
Fransa’ da doğal nüfus artışı çok düşüktür. Ülkede Manş kıyıları, Paris Havzası, kuzeyde Lille, Alsace-Lorraine, Liyon çevresi ile Rhone Havzası sık nüfuslu yerlerdir. Paris ülke nüfusunun %16’sını barındırır. Fransa’da şehirleşme oranı % 75’tir.Ülke genelinde göçmen işçi sayısı fazladır. Bu göçmen işçilerin 400.000 kadarı Türk’tür. Göçün işçi sayısının fazla olmasında sanayileşmenin fazla, doğum oranının az olması etkilidir. Kırsal kesimde yaşayan nüfus oranı azdır.
- 2. Tarım ve Hayvancılık
Fransa’da tarım ve hayvancılık modern yöntemlerle yapılmaktadır. Bundan dolayı da tarım arazilerinde verim yüksektir. Zeytin, patates, buğday, arpa, şeker pancarı ve meyveler başlıca tarım ürünleridir. Bordeaux ve Lion’da bağcılık gelişmiştir. Hayvancılıkta besi ve ahır hayvancılığı yapılmaktadır.
- 3. Sanayi
Fransa yeraltı kaynakları yönünden fakirdir. Kömür, demir, uranyum ve boksit başlıca yeraltı kaynaklarıdır. Petrol ihtiyacının tamamını ithal ederek karşılar.
Fransa, İngiltere’ den aldığı buharla çalışan dokuma makineleriyle sanayileşme sürecine girmiştir. Bu süreçle tarımsal üretimin ekonomideki payı azalırken, sanayi üretiminin payı artmıştır. Sanayileşme hızla artmış ve gelişmiş, şehirleşme hız kazanmıştır.
Fransa’ da sanayileşme ilk önce küçük işletmeler şeklinde gelişmiştir. 1800’Iü yıllarda sanayi alanında daha çok devlet yatırımları yapılmaktaydı. 1850’Ii yıllarda özel sektörün yatırımları önem kazandı. 1900’Iü yıllarda ise Fransa’da sanayileşme artarak devam etmiştir. Ülkede sanayileşmeyle ilgili en büyük adım 2. Dünya savaşı’ndan sonra atıldı. Bu süreçte otomotiv sanayi ve karayolu yapımı önem kazanmıştır. Günümüzde otomobil üreten dev ülkelerden biridir. Bunun dışında savunma, enerji, makine, tekstil, metalurji, gemi, uçak, kozmetik ve kağıt sanayi diğer gelişen sanayi kollarıdır. Ülkede sanayileşmenin hızla artması ve gelişmesi iş gücü ihtiyacını arttırmış, iç göçleri meydana getirmiştir. Bunun doğal sonucu olarak da birçok sorun ortaya çıkmıştır.
- 4. Ulaşım ve Turizm
Fransa, geniş ve gelişmiş bir ulaşım ağına sahiptir. Karayolu bakımından Avrupa’nın en gelişmiş ülkelerindendir. Fransa ile İngiltere’yi birbirine bağlayan Manş Tüneliyle ülkedeki demir yollarının önemi artmıştır. Marsilya gibi önemli işlek deniz yolu limanlarına sahiptir. Fransa, dünyada en fazla turistin geldiği ülkedir. ABD’den sonra en fazla turizm geliri sağlayan ülkedir.
