Moleküler yapılı bileşikler, kovalent bağlarla bir araya gelmiş iki veya daha fazla ametal atomundan oluşan bileşiklerdir. Bu bileşikler, ametal atomlarının elektron paylaşımı yaparak stabil bir yapı oluşturmasıyla meydana gelir. 9. sınıf kimya müfredatında moleküler yapılı bileşiklerin adlandırılması, atom sayıları ve yapılarına bağlı olarak belirlenir.
Moleküler Yapılı Bileşiklerin Adlandırılması
Moleküler yapıdaki bileşiklerin adlandırılabilmesi için Latince rakamların bilinmesi önemlidir. Bileşik formüllerinde genellikle daha az elektronegatif olan element önce yazılır. Adlandırmada, bu elementin sağ altındaki sayı, Latince bir ön ek olarak elementin adına eklenir. Daha elektronegatif olan elementin sağ altındaki sayı ise anion formundaki adına Latince ön ek olarak eklenir ve böylece adlandırma tamamlanmış olur.
Örneğin, CO bileşiğinin sistematik adı “karbon monoksit” olarak adlandırılır. Burada, karbondaki “mono” ön eki basitlik amacıyla kullanılmaz. Ancak, ikinci element için “mono” ön ekinin kullanılması gerekir. Ayrıca, oksit adlarında “mono-“, “tetra-” veya “penta-” gibi önekler kullanıldığında, bu öneklerin sonundaki sesli harf düşer. Örneğin: monoksit, tetroksit, ve pentoksit şeklinde adlandırma yapılır.
Rakamların Latince Adları
| Rakam | Latince Adı |
|---|---|
| 1 | Mono |
| 2 | Di |
| 3 | Tri |
| 4 | Tetra |
| 5 | Penta |
| 6 | Hekza |
| 7 | Hepta |
| 8 | Okta |
Bazı bileşikler ise sistematik olarak adlandırılsa da geleneksel adları o kadar yaygınlaşmıştır ki, bu geleneksel isimler kullanılır.
Örnekler:
- H₂O : Su (dihidrojen monoksit)
- NH₃ : Amonyak (trihidrojen mononitrür)
