Elektrik, modern yaşamın vazgeçilmez bir parçası olmasına rağmen, doğru güvenlik önlemleri alınmadığında ciddi tehlikeler yaratabilir. Elektriğin neden olabileceği en büyük iki tehlike, elektrik çarpması ve yangındır. Elektrik çarpması, vücuttan geçen elektrik akımının neden olduğu bir durumdur ve akımın şiddeti, gerilim, temas süresi ve akımın vücutta izlediği yol gibi faktörlere bağlı olarak hafif bir sarsıntıdan ölüme kadar varabilen sonuçlar doğurabilir. Elektrik kaynaklı yangınlar ise genellikle kısa devreler, aşırı yüklenmeler veya hasarlı kablolardan kaynaklanan ısınma sonucu meydana gelir. Bu tehlikelere karşı alınması gereken en temel önlemler arasında, uygun yalıtımlı malzemeler kullanmak, topraklama sistemlerinin doğru çalıştığından emin olmak, aşırı akımı önleyen sigorta ve devre kesicileri kullanmak ve elektrikli cihazları ıslak ortamlardan uzak tutmak yer alır. Elektrik güvenliği, hayat kurtaran bir öneme sahiptir ve bu konuda bilinçli olmak büyük önem taşır.

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

---

Soru 1:

Elektrik çarpması yaşayan birine yapılacak ilk müdahale aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?

A) Kişiyi hemen suyla ıslatmak.
B) Kişiye doğrudan dokunarak çekmek.
C) Yalıtkan bir malzeme (tahta, plastik) kullanarak kişiyi akımdan ayırmak veya elektriği kesmek.
D) Kişiyi hareket ettirmeden beklemek.
E) Yüksek sesle yardım istemek.

Çözüm:
Elektrik çarpan kişiye doğrudan temas etmek, sizi de çarpılma riskine sokar. İlk adım, elektrik kaynağını kesmek veya yalıtkan bir nesne kullanarak kişiyi akımdan ayırmaktır. Bu, hayati önem taşır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 2:

Bir binada elektrik tesisatında en önemli güvenlik önlemlerinden biri olan “topraklama” ne işe yarar?

A) Elektrik tüketimini azaltır.
B) Elektrik akımını hızlandırır.
C) Kaçak akımı toprağa ileterek elektrik çarpmasını önler.
D) Akımı sabit tutar.
E) Devredeki gerilimi yükseltir.

Çözüm:
Topraklama, elektrik kaçağı durumunda akımın doğrudan toprağa iletilmesini sağlayarak elektrikli cihazların metal yüzeylerinde tehlikeli bir gerilim birikmesini engeller ve elektrik çarpması riskini ortadan kaldırır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 3:

Elektrik devresinde meydana gelebilecek kısa devre veya aşırı akım durumlarında devreyi keserek yangını önleyen güvenlik elemanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Lamba
B) Direnç
C) Anahtar
D) Sigorta (devre kesici)
E) Pil

Çözüm:
Sigortalar veya otomatik devre kesiciler, devreden nominal akımın üzerinde bir akım geçtiğinde eriyerek veya atarak devreyi açar ve elektrik akımının cihazlara zarar vermesini veya yangına neden olmasını önler.
Doğru cevap D şıkkıdır.

---

Soru 4:

Islak zeminlerde elektrikli cihaz kullanmak neden tehlikelidir?

A) Cihazın daha hızlı çalışmasını sağlar.
B) Suyun iyi bir iletken olması nedeniyle elektrik çarpma riskini artırır.
C) Cihazın güç tüketimini azaltır.
D) Sadece kısa devre riskini artırır.
E) Suyun sıcaklığını artırır.

Çözüm:
Su, saf olmadığında elektrik akımını iyi ileten bir maddedir. Islak zemin, elektrik kaçağı durumunda akımın vücuttan geçmesi için iletken bir yol oluşturur ve elektrik çarpma riskini ciddi şekilde artırır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 5:

Aşağıdakilerden hangisi bir elektrik tehlikesinin işareti olabilir?

A) Bir cihazdan gelen yanık kokusu.
B) Kablolarda çatlak veya soyulmuş yalıtım.
C) Fiş veya prizden çıkan kıvılcımlar.
D) Bir cihazın normalden fazla ısınması.
E) Hepsi

Çözüm:
Bu işaretlerin hepsi, elektrik kaçağı, aşırı yüklenme veya kısa devre gibi bir problemin göstergesidir ve ciddi bir yangın veya çarpılma riskine işaret eder.
Doğru cevap E şıkkıdır.

---

Soru 6:

Kırık veya hasarlı bir elektrik kablosu gördüğünüzde ne yapmalısınız?

A) Kablonun üzerini bantla sarmak.
B) Kabloyu kullanmaya devam etmek.
C) Hemen ana şalterden elektriği kesmek ve bir uzmana danışmak.
D) Kabloyu çöpe atmak.
E) Sadece hasarlı kısmı kesip atmak.

Çözüm:
Kırık veya hasarlı kablolar, kısa devreye, elektrik çarpmasına veya yangına neden olabilir. En güvenli yol, elektriği ana şalterden kesmek ve kabloyu kullanmamaktır. Bir uzmandan yardım almak en doğrusudur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 7:

Topraklama bağlantısı olmayan bir cihaz kullanmak neden risklidir?

A) Cihazın daha fazla enerji harcamasına neden olur.
B) Olası bir elektrik kaçağında cihazın metal yüzeyinde yüksek gerilim birikmesine yol açar.
C) Devredeki akımın artmasına neden olur.
D) Cihazın daha yavaş çalışmasına neden olur.
E) Hiçbir riski yoktur.

Çözüm:
Topraklama, kaçak akımı güvenli bir şekilde toprağa iletir. Topraklama olmayan bir cihazda kaçak oluştuğunda, akım cihazın metal yüzeyinde birikir ve cihaza dokunan kişiyi çarpabilir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 8:

Bir prize aynı anda çok sayıda elektrikli cihaz bağlamak (çoklu priz kullanarak) hangi tehlikeyi yaratır?

A) Devredeki gerilimi düşürür.
B) Kablolarda aşırı ısınmaya ve yangın riskine neden olur.
C) Elektrik çarpma riskini azaltır.
D) Cihazların daha verimli çalışmasını sağlar.
E) Devrenin direncini artırır.

Çözüm:
Bir prize aynı anda çok sayıda cihaz bağlandığında, devreden çekilen toplam akım artar. Bu durum, kabloların taşıyabileceğinden daha fazla akım çekilmesine ve aşırı ısınmaya neden olarak yangın riskini ciddi şekilde artırır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 9:

Elektrik direklerine veya yüksek gerilim hatlarına yaklaşmak neden son derece tehlikelidir?

A) Etraflarında manyetik alan yoktur.
B) Elektriği iyi iletmedikleri için tehlikeli değildir.
C) Dokunmasanız bile yüksek gerilimden dolayı hava yoluyla bile akım atlaması (ark) yaşanabilir.
D) Akımları düşüktür.
E) Sadece ıslakken tehlikelidir.

Çözüm:
Yüksek gerilim hatları o kadar yüksek potansiyele sahiptir ki, temas olmasa bile belli bir mesafeden havayı iyonize ederek elektrik akımının atlamasına (ark) neden olabilir. Bu nedenle yakınına bile yaklaşmak hayati risk taşır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 10:

Bir devredeki sigortanın atmaması (çalışmaması) ne anlama gelir?

A) Devrenin güvenli olduğu.
B) Devrenin kısa devre yapmadığı.
C) Sigortanın arızalı olduğu ve devrenin aşırı yüke karşı korunmadığı.
D) Akımın normalden düşük olduğu.
E) Devrenin direncini artırdığı.

Çözüm:
Bir devrede kısa devre veya aşırı yüklenme olduğunda sigortanın atması gerekir. Eğer atmazsa, sigortanın arızalı olduğu ve devrenin korumasız kaldığı anlamına gelir. Bu da yangın veya cihaz hasarı riskini artırır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 11:

Bir elektrik yangınında ne tür bir yangın söndürücü kullanılmalıdır?

A) Su
B) Kum
C) CO2 (Karbondioksit) veya Kuru Kimyevi Toz
D) Köpük
E) Sadece battaniye

Çözüm:
Su iyi bir elektrik iletkeni olduğu için, elektrik yangınlarında kullanılmamalıdır. CO2 veya Kuru Kimyevi Toz söndürücüler, yanıcı maddenin oksijenle temasını keserek ve elektrik iletkenliği olmadığı için güvenli bir şekilde yangını söndürmeye yardımcı olur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 12:

Aşağıdaki güvenlik sembollerinden hangisi “Yüksek Gerilim Tehlikesi” anlamına gelir?

A) Üzerinde “i” harfi olan bir üçgen.
B) Üzerinde dalgalı çizgiler olan bir daire.
C) İçinde şimşek sembolü olan bir üçgen.
D) İçinde alev olan bir üçgen.
E) Üzerinde “!” işareti olan bir daire.

Çözüm:
İçinde şimşek sembolü olan bir üçgen, yüksek gerilime karşı uyarı amacıyla kullanılır ve en yaygın elektrik tehlikesi sembolüdür.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 13:

Aşağıdakilerden hangisi bir elektrik kazasını önlemek için alınması gereken bir önlem değildir?

A) Çocukların prizlerle oynamasını engellemek.
B) Elektrikli aletleri kullanırken yalıtkan ayakkabı giymek.
C) Fişi prizden kablosundan çekerek çıkarmak.
D) Suya düşen elektrikli cihazın fişini hemen çekmek.
E) Elektrikli aletleri banyo gibi ıslak ortamlarda dikkatli kullanmak.

Çözüm:
Fişi kablodan çekmek, kablonun içindeki bağlantılara zarar verebilir ve kısa devre veya yangın riskini artırır. Fişi prizden her zaman plastik kısmından tutarak çekmek gerekir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

Soru 14:

Elektrik direklerinin alt kısmında yer alan “kuru beton” alanı ne işe yarar?

A) Direğin daha sağlam durmasını sağlar.
B) Akımın toprağa yayılmasını engeller, çarpılma riskini azaltır.
C) Direğin daha kolay tırmanılmasını sağlar.
D) Direği yağmurdan korur.
E) Estetik bir amaç taşır.

Çözüm:
Beton, toprağa göre daha kötü bir iletkendir. Direğin altındaki kuru beton, olası bir akım kaçağında akımın toprağa yayılmasını zorlaştırarak çevredeki kişilerin çarpılma riskini azaltır.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

Soru 15:

Bir elektrikli aletin fişi prize tam oturmadığında ne olur?

A) Hiçbir şey olmaz.
B) Akım hızlanır.
C) Gevşek temas, kıvılcım oluşumuna ve aşırı ısınmaya neden olabilir.
D) Alet daha az enerji harcar.
E) Devredeki gerilim artar.

Çözüm:
Fişin prize tam oturmaması, temas noktasında direnci artırır ve bu da ısınmaya yol açar. Gevşek temas, zamanla kıvılcım ve ark oluşumuna neden olarak yangın riskini artırabilir.
Doğru cevap C şıkkıdır.