Fonksiyonel Gruplar ve Adlandırma 1 video 12. sınıf Hocalara Geldik
Fonksiyonel Gruplar ve Adlandırma 2 video 12. sınıf Hocalara Geldik
Fonksiyonel Grupların Sınıflandırılması
Hidrokarbonların alkan, alken, alkin ve aromatik hidrokarbonlar olarak sınıflandırıldığını 1. Bölüm’de öğrenmiştiniz. Hidrokarbonlarda sadece karbon ve hidrojen atomları bulunur. Bu bileşiklerden bir tane hidrojen atomunun ayrılmasıyla radikal gruplar oluşur ve R– ile gösterilir. Radikal gruplara fonksiyonel grup ya da grupların bağlanmasıyla farklı organik bileşikler meydana gelir. Radikal gruplara bağlanan bu farklı gruplara fonksiyonel grup denir. Fonksiyonel grup, bulunduğu organik bileşiğe belirli özellikler kazandıran ve tepkimelerinde etkin rol oynayan atom ya da atom gruplarıdır. Organik bileşikler sahip oldukları fonksiyonel gruba göre sınıflandırılır.
Radikal Gruplara Fonksiyonel Grupların Bağlanması
Fonksiyonel gruplardan biri olan hidroksi (–OH) grubunun radikal (R–) grubuna bağlanmasıyla alkol (R–OH) sınıfı organik bileşikler oluşur. Bir radikal gruptaki farklı karbon atomlarına birden fazla hidroksi grubunun bağlanmasıyla poli alkoller oluşur. Bir radikal gruba alkoksi (R–O–) grubunun bağlanmasıyla eter sınıfı (R–O–R) organik bileşikler oluşur. Organik kimyada halojenler X ile gösterilir. Alkil grubuna halo (X–) grubunun bağlanmasıyla alkil halojenür (R–X) sınıfı bileşikler oluşur. Bir radikal gruba karbonil grubunun ( O –C–) bağlanmasıyla karbonil sınıfı bileşikler oluşur. Karbonil sınıfı bileşikler aldehitler ve ketonlardır. Karbonil grubundaki karbon atomunun bir tarafına radikal grup, diğer tarafına hidrojen atomunun bağlanmasıyla aldehit sınıfı bileşikler oluşur. Karbonil grubunun her iki tarafına hidrojen atomu bağlanmasıyla aldehitlerin en küçük üyesi olan formaldehit oluşur. Formaldehitte alkil grubu (R–) bulunmaz. Karbonil grubundaki karbon atomunun her iki tarafına aynı ya da farklı radikal gruplarının bağlanmasıyla keton sınıfı bileşikler oluşur.
Karboksil grubuna (–COOH) hidrojen atomu bağlanmasıyla organik asitlerin en küçük üyesi olan 1 karbonlu formik asit oluşur. Formik asitte alkil grubu (R–) bulunmaz. Yapısında birden fazla karboksil grubu bulunan organik bileşiklere polikarboksilik asit denir. Yaygın olarak kullanılan bazı fonksiyonel gruplar, bu grupların radikal gruplarına bağlanmasıyla oluşan organik bileşik sınıfları ve formülleri aşağıda gösterilmiştir (Tablo 3.6). Birden fazla fonksiyonel grup içeren organik bileşiklere polifonksiyonel bileşikler denir. Bu bileşikler içerdiği fonksiyonel grupların özelliklerini gösterir. Örneğin alkil grubuna –OH ve –COOH gruplarının bağlanmasıyla oluşan oksi asitler hem alkol hem de asit özelliği gösterir. Benzer şekilde alkil grubuna –NH2 ve –COOH grubunun bağlanmasıyla amino asit sınıfı bileşikler oluşur. Bu bileşikler hem amin hem karboksilik asit özelliği gösterir.
