Düşünme, ünlü filozof Aristoteles’in işaret ettiği gibi, insan olmak bakımından bizi biz yapan en temel özelliğimiz olduğuna göre, teorik açıdan, kendimizi gerçekleştirmek adına ona özen göstermemiz, düşünmenin sadece niceliğini artırmaya değil aynı zamanda niteliğini de geliştirmeye, düşünme süreçlerimizde yanlıştan kaçınmaya ve dosdoğru düşünmeye karşı duyarlı olmamız gerekir. Bu ise ancak düşünme üzerine düşünmekle, bir üst düşünme ile mümkün olabilir.
Eleştirel düşünme, düşünme üstüne düşünmemizi sağlayan bir üst düşünme becerisi olarak bize böyle bir imkan sağlar. Bununla birlikte eleştirel düşünme sadece insanın kendisini gerçekleştirmesine yardımcı olmaz. Eleştirel düşünme, aynı zamanda, hem sağlıklı birey hem de sağlıklı toplum bakımından pratik bir gerekliliktir.
Düşünme işlevinin temel amacı, yaşamımızdaki olaylara anlam yüklemek, bu olayları kategoriler halinde sınıflandırmak ve öznel bir biçimde kimliklendirmektir. Yargıda bulunma, kavrama, çözümleme, açıklama, tanımlama, karşılaştırma ve bir senteze ulaşma gibi eylemlerimiz, düşüncenin bu işlevi kapsamında gerçekleşir.
- Düşünme, insanın en önemli eylemi olup, onu diğer canlılardan ayıran temel özelliklerden biridir.
- Düşünme, sistematik ya da rastlantısal olarak düşünce (fikir) üretimi ile sonuçlanan zihinsel bir süreçtir.
- Düşünme, duyum ve izlenimlerden, tasarımlardan ayrı olarak aklın bağımsız ve kendine özgü eylemidir.
- Düşünme, karşılaştırmalar yapma, ayırma, birleştirme, bağlantıları ve biçimleri kavrama yetisidir.
- Düşünme sürecinin girdileri veri, enformasyon, bilgi, kanıt, inanç ve duyumlardır.
- Düşünme sırasında mantık, sağduyu veya yaratıcılık etkisi altında, akıl yürütme, sezme ya da düş kurma süreçlerinden biri ya da birden fazlası devreye girmektedir.
- Bu süreçlerin çıktısı ise akılsal ya da akıl dışı (sezgi, deney gibi) düşüncelerdir.
- Düşünmenin ürünü düşüncedir. Düşünceler ancak düşünmenin yaratıcılığı içinde gerçekleşirler.
- Düşünmenin belli bir biçim almasıyla düşünce oluşur. Buda ancak dil yoluyla gerçekleşir. Düşüncenin dille sıkı bir bağlılığı vardır. Düşünceler sözcüklere dökülemiyorsa, düşünme biçim almamış, düşünce olmamış demektir. Ancak düşüncelerin ifadesi için tek araç dil değildir. Resim, hareketli görüntü, ses, mimik ya da beden hareketleri düşünceleri ifade etmekte kullanılabilmektedir.
- Düşünmenin temel birimleri: kavramlar, simgeler, imgelerdir. Bunların tümü soyuttur.
