ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ
Çevresel sinir sistemi, beyin ve omurilikten çıkıp vücuda yayılan duyu ve motor nöronlardan oluşur (Ara nöronlar ise sadece merkezi sinir sisteminde yani beyin ve omurilikte bulunur). Balık ve kurbağaların beyninden 10 çift sinir çıkarken, sürüngen, kuş ve memelilerin beyninden 12 çift sinir çıkıp vücuda yayılır. Omurilikten ise 31 çift sinir çıkıp vücudumuza yayılır. Çevresel sinir sistemi somatik ve otonom sinir sistemi olmak üzere iki kısımda incelenir.
Somatik sinir sistemi
- İstemli çalışan kaslara uyarı götürür. Örneğin çizgili kaslara uyarı götürür.
- Miyelinli motor nöronlardan oluşur.
- Merkezi uç beyin dir.
Otonom sinir sistemi
- İstemsiz çalışan kaslara uyarı götürür. Örneğin düz kas ve kalp kasına uyarı götürür.
- Miyelinsiz motor nöronlardan oluşur.
- Merkezi omurilik, omurilik soğanı ve hipotalamustur.
- Birbirine zıt çalışan sempatik ve parasempatik sinirlerden oluşur. Sempatikler heyecan ve korku anında, parasempatikler ise dinlenme anında görev yapar. Genellikle her iç organa hem sempatik hem de parasempatik sinir bağlanır.
Sempatik sinir
- Göz bebeğini büyütür
- Kalp atışını hızlandırır
- Tüyleri dikleştirir
- Sindirimi yavaşlatır (Tükürük ve mide salgılarını azaltır)
- Akciğer bronşlarını genişletir
- İdrar kesesini genişletir
Parasempatik sinir
- Güz bebeğini küçültür
- Kalbi yavaşlatır
- Tüyleri yatırır
- Sindirimi hızlandırır
- Bronşları daraltır
- İdrar kesesini daraltır
