Zaman Bilgisi ve Takvimler
Tarihin insana ait geçmiş birikimleri olarak günümüz insanlığına en önemli miraslardan biri de takvim bilgisidir.
Takvim; zamanın Ay ve Güneş’in hareketlerine göre birimlere ayrılmasıdır.
- Bilinen ilk Ay yılı esaslı takvim Sümerler tarafından kullanılmıştır. Günümüzde kullanılan Hicri Takvim Ay yılı esaslıdır.
- Bilinen ilk Güneş yılı esaslı takvim Mısır Uygarlığı döneminde kullanılmıştır. Yunan ve Roma tarafından geliştirilen Güneş yılı esaslı takvim günümüzde Miladi Takvim olarak bilinir.
MÖ tarihleri; Milattan geriye doğru gidildikçe sayısal değer olarak artar.
MS ise Milattan günümüze doğru geldikçe sayısal değer olarak artar
MÖ sayısal değeri büyük olan tarih, sayısal değeri küçük olan tarihten daha eski bir tarihi gösterir.
MS sayısal değeri büyük olan tarih, sayısal değeri küçük olan tarihten günümüze daha yakın bir tarihtir.
Türklerin Kullandığı Takvimler
On İki Hayvanlı Türk Takvimi
- Güneş yılı esaslıdır.
- Her yıl bir hayvan adıyla anılır.
- 12 yılda 1 devir yapar. Yıllar sayı ile değil, hayvan adlarıyla gösterilir.
- Türklerden başka Çinliler ve Tibetliler tarafından da kullanılmıştır.
Hicri Takvim
- Ay yılı esaslıdır.
- Bir yıl 354 gündür. Kameri (ay) takvim olarak da bilinir.
- Hz. Ömer Dönemi’nde, Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicretini (622) başlangıç yılı esas alınarak hazırlanmıştır.
- Ülkemizde 1 Ocak 1926’ya kadar yürürlükle olan bu takvim, günümüzde sadece dini ay ve günlerin belirlenmesinde kullanılmaktadır.
Celali Takvim
- Güneş yılı esaslıdır.
- Bir yıl 365 gün 6 saat olarak kabul edilmiştir.
- Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah tarafından yaptırılmıştır.
- Takvimin başlangıç tarihi olarak 1079 yılı kabul edilmiştir.
- Babür Devleti tarafından da kullanılmıştır.
Rumi Takvim
- Güneş yılı esaslıdır.
- Bir yıl 365 gün 6 saat olarak kabul edilmiştir.
- Gündelik hayatta hicri takvim kullanılırken, 1676’dan itibaren Osmanlı Devleti’nde mali işlerde (vergi, maaş vb.) aksama olmaması için kullanılmıştır.
Miladi Takvim
- Güneş yılı esaslıdır.
- Bir yıl 365 gün 6 saat olarak kabul edilmiştir.
- Gregoryen takvimi olarak da bilinir.
- Hz. İsa’nın doğumu sayılan 0 yılı Miladi takvimin başlangıcı kabul edilir.
- Türkiye Cumhuriyeti’nde 1 Ocak 1926’dan itibaren fiilen “batı ile ilişkileri zamansal olarak paralel yürütmek” amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.
