Güçlü Etkileşimler 9.sınıf kimya konu anlatımı ders notu

İyonik Bağ

Metal (katyon) ve ametal (anyon) arasında elektrostatik çekim kuvveti sonucu oluşur.
Elektron alış verişi ile gerçekleşir.
İyonik bileşiklerin tümü oda şartlarında katı haldedirler.
İyonik bileşiklerin katısı elektriği iletmez.
İyonik bileşiklerin sıvısı ve çözeltisi elektriği iletirler.
İyonik bileşikler ağ örgülü kristal yapılıdırlar.
Kristal yapılı olduklarından dövülerek şekil almazlar ve kırılgandırlar.

İyonik Bileşiklerin Sudaki Çözünme Denklemleri

İyonik Bileşiklerin Adlandırılması

Kovalent Bağ

Ametal atomlarının kendi aralarında elektron ortaklaşması ile oluşturduğu bağ türüne kovalent bağ denir.
Aynı ametaller arasında molekül yapılı elementler oluşur. H2, O2 ,F2 , Cl2 gibi.
Farklı ametaller arasında molekül yapılı bileşikler oluşur. (H2O, NH3, … gibi) Molekül yapılı bileşiklere kovalent bileşik de denir.
Kovalent bağ, iyonik bağa göre daha zayıftır.

Kovalent Bağ İçeren Moleküllerde Lewis Gösterimi

Kovalent moleküllerde ,

Bağ yapımına katılmış elektron çiftine bağlayıcı elektron (ortaklanmış elektron) çifti denir.
Bağ yapımına katılmayan elektron çiftine ise ortaklanmamış elektron çifti denir.

Apolar Kovalent Bağ ve Molekülün Lewis Yapısı

Aynı ametal atomları arasında elektron ortaklaşması sonucu apolar kovalent bağ oluşur.

H₁ atomlarının son katmanlarında birer elektron olduğunda H₂ molekülü oluşurken bir çift bağlayıcı elektron kullanılır. Böylece H atomları ₂He gibi son katmanını ikiye tamamlayarak dublete ulaşır.

Azot atomları N₂ molekülünü oluştururken üçer elektronlarını ortaklaşa kullanırlar ve her iki azot atomu da son katmanı sekize tamamlayarak oktete ulaşırlar. Aynı zamanda N₂ molekülünde iki çift ortaklanmamış elektron vardır.

Oksijen atomları O2 molekülünü oluştururken ikişer elektronlarını ortaklaşa kullanırlar ve her iki oksijen atomunda son katmanı sekize tamamlayarak oktete ulaşırlar. Aynı zamanda O2 molekülünde dört çift ortaklanmamış, yani bağ yapımına katılmamış elektron çifti vardır.

Flor atomları F2 molekülünü oluştururken birer elektronlarını ortaklaşa kullanırlar ve her iki flor atomunda son katmanı sekize tamamlayarak oktete ulaşırlar. Aynı zamanda F2 molekülünde altı çift ortaklanmamış, yani bağ yapımına katılmamış elektron çifti vardır.

Polar Kovalent Bağ ve Molekülün Lewis Yapısı

Farklı ametller arasında elektron ortaklaşması sonucu oluşan bağ türüdür. Molekül yapılı bileşiklerde oluşur.

HF molekülü polar kovalent bağ içerir. (₁H,₉F)

HF Molekülü oluşurken H ve F atomları birer elektronlarını ortaklaşa kullanarak H dubletini F oktet’tini tamamlamış olur. HF molekülünde bir çift ortaklanmmamış elektron vardır.

H₂O molekülü oluşurken hidrojen atomları birer oksijen atomu
iki elektronunu ortaklaşa kullanarak hidrojenler dubletini oksijen atomu ise oktetini tamamlamış olur. Böylece H₂O molekülünde iki polar kovalent bağ oluşur. Yani H₂O molekülünde iki çift ortaklanmış elektron ve iki çift ortaklanmamış elektron vardır.

OF₂ molekülü oluşurken flor atomları birer elektronlarını oksijen atomu ise iki elektronunu ortaklaşa kullanarak oksijen ve flor atomları oktetlerini tamamlamışlardır. OF₂ molekülünde iki polar kovalent bağ oluşmuştur. Yani OF₂ molekülünde iki çift ortaklanmış elektron ve sekiz çift ortaklanmamış elektron vardır.

Kovalent Bağ Çözümlü Örnekler

Molekülün Polarlığı – Apolarlığı

Molekülün Kutuplanabilirliği

Kovalent Bileşiklerin Sistematik Adlandırılması

Metalik Bağ

Metal atomlarının değerlik elektronları çekirdek tarafından az bir kuvvetle çekilirler. Çekirdek tarafından uygulanan az kuvvetten dolayı, metal atomunun değerlik elektronları hem kendi değerlik boş orbitallerinde hemde komşu metal atomunun değerlik orbitallerinde serbestçe hareket etmesiyle bir elektron denizi oluşur.
Böylece pozitif (+) yüklü metal iyonları ile elektron denizi arasında elektrostatik çekim kuvveti oluşur. Bu çekim kuvvetine metalik bağ denir.