Amorf ve Kristal Katılar 9. Sınıf Kimya

Amorf ve Kristal Katılar 9. Sınıf Kimya

Kategoriler: 9. Sınıf Kimya, Kimya, Maddenin Halleri

Amorf Katılar

Katıyı oluşturan tanecikler gelişigüzel istiflenmiştir.

Belirli bir kristal yapıları yoktur. Belirli bir sıcaklık aralığında yumuşayarak akıcılık kazanırlar. Yumuşamanın başladığı bu sıcaklığa camsı geçiş sıcaklığı denir. Cam, plastik, tereyağı, mum, parafin ve ruj örnek olarak verilebilir.

Kristal Katılar

Taneciklerin belirli bir geometrik şekle göre dizilmesiyle oluşan kararlı maddelerdir. Belirli kristal yapıları vardır. Katıyı bir arada tutan kuvvetlere göre sınıflandırılırlar.

İyonik Katılar

Anyon ve katyonlar arasındaki güçlü elektrostatik çekim kuvvetleriyle oluşur.

Bu katıları oluşturan en küçük birime birim hücre denir. (Molekül değil.)

Sert ve kırılgandırlar. Erime ve kaynama noktaları yüksektir. Katı hâlde elektriği iletmezler. Sıvı hâlleri ve sulu çözeltileri elektriği iletir.
Genellikle katyon, anyonların arasına yerleşir. NaCl, CsCI, ZnS, CaO, CaF2, KNO3 kristal katılara örnek verilebilir.

Kovalent Katılar

Çok sayıda ametal ve/veya yarı metal atomunun elektronlarını ortaklaşa kullanmasıyla oluşan katılardır.

Belirli bir ağ yapıları vardır.

Elmas (C), grafit, silisyum nitrür (Si3N4), kuartiz (SiO2), silisyum karbür (SiC) örnek olarak verilebilir.

Elmasta her bir C atomuna 4 tane C atomunun bağlı olduğu bir ağ yapısı olduğundan en sert doğal maddedir. Aynı zamanda bu yapı erime ve kaynama noktasının çok yüksek olmasını sağlar ve kesici olarak kullanılır.

Grafit ise daha yumuşaktır ve elektriği iletir.

Moleküler Katılar

Maddeyi oluşturan tanecikler arasında genellikle hidrojen bağı, dipol-dipol ve London etkileşimleri bulunur. Erime ve kaynama noktaları genellikle düşüktür. Elektrik akımını genellikle iletmezler. Katı hâldeki SO2, C4Hıo, İ2, S8, CO2(k) (Kuru buz), C6Hı2O6, H2O gibi maddelerde bulunur.

Metalik Katılar

Metal katyonlarının elektron denizi içinde düzenli bir şekilde yerleşmesiyle oluşur.

Metallerdeki serbest elektronlardan dolayı metaller;

* tel ve levha hâline getirilebilme,
* elektriği ve ısıyı iletme,
* yüzeylerinin parlak olması,
* erime ve kaynama noktalarının yüksek olması

gibi özellikler kazanırlar.

Zn, Ca, Na, Fe, Cu, Au örnek verilebilir.



] }

Katı hal maddenin en yoğun halidir. Katılarda tanecikler, hemen hemen hiçbir serbest hareket yapmadan, belirli bir konumda sabit durur. Katılarda sıvı ve gazlara göre tanecikler arasında boşluk en azdır. Katılar belirli şekil ve hacme sahiptirler. Genellikle bir maddenin katı halinin yoğunluğu, sıvı halinin yoğunluğundan fazladır.
Maddenin Katı Hali: Belli bir şekli olan ve bu şeklin ortamlara göre değişmediği hale katı hal denir. Katı maddenin kaşık, masa ve bardak gibi şekil almış olanlarına cisim adı verilir.
Katı haldeki maddenin tanecikleri birbiri ile temas halindedir.
Katı tanecikleri birbiri ile temas halindedir.
Maddenin katı halinde tanecikler arası boşluklar sıvı ve gaz haline göre daha azdır.
Katı tanecikleri yalnızca titreşim hareketi yapar. Öteleme ve dönme hareketi yapmazlar. Katılar kuvvet etkisiyle sıkıştırılamaz.
Maddenin en düzenli halidir. Bu nedenle potansiyel enerjisi en düşük madde halidir.
KATI TÜRLERİ: Doğada iki tür katı vardır. Bunlar amorf ve kristal katılardır. MetalIer, tuzlar, oksitler gibi birçok katı kristal haldedir. Cam ve plastik gibi bazı katılar ise amorf yapılıdır. Amorf maddelerin özelliklerinin, katılar ve sıvılar arasında bir geçiş oluşturduğu kabul edilir.


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
5 Haziran 2022 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
18 Haziran 2022 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
19 Haziran 2022 Pazar