Metaller, alaşımlar ve metal nanoparçacıklar, endüstride ve teknolojide yaygın olarak kullanılan maddelerdir. Ancak bu maddelerin çevresel etkileri, üretim ve kullanım süreçlerinde dikkatle değerlendirilmelidir. 9. sınıf kimya müfredatında, bu maddelerin çevreye olan etkileri ve bu etkilerin azaltılması için alınan önlemler incelenir.
Metallerin ve metal nanoparçacıkların insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için yapılması gereken bazı önemli işlemler şunlardır:
- Endüstriyel atık sularının arıtılması
- Toprak ve su kaynaklarının belirli zaman aralıklarında ağır metal ve metal birikimi takibinin yapılması
- Metal nanoparçacıkların ve ağır metallerin neden olabileceği kirlilikler üzerine eğitimlerin verilmesi
- Endüstri ve sanayide ağır metal kullanımının azaltılması
- Tarım ilaçları ve kimyasal gübre kullanımının azaltılması ya da kontrol altına alınması
- Motorlu taşıtlarda biyoyakıt kullanımının artırılması veya elektrikli araç kullanımının teşvik edilmesi
- İleri teknolojiye sahip çöp alanlarının oluşturulması
- Geri dönüşümün yaygınlaştırılması
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının tercih edilmesi
- Toplu taşımanın yaygınlaştırılması ve kullanımının teşvik edilmesi
- Enerji tasarrufu ve verimliliğin artırılması
metal ve nanoparçacıkların canlılar üzerindeki olumsuz etkileri
| Metal ve Nanoparçacık | Yüksek Miktarda Alımının Canlılar Üzerindeki Olumsuz Etkileri |
|---|---|
| Demir Metali | – Balık ölümleri – Karaciğer ve kalp hastalıkları |
| Bakır Metali | – Canlılarda protein sentezinin bozulması – Balıklarda solungaç ve karaciğer hastalıkları – İnsanlarda karaciğer, mide ve bağırsak sorunları |
| Kurşun Metali | – Alg ölümleri – Deniz canlılarında enzimlerin çalışmasının yavaşlaması veya durması – İnsanlarda zeka geriliği, öğrenme yetersizliği, kalp ve damar hastalıkları |
| ZnO Nanoparçacıkları | – Su ve karada yaşayan omurgasız hayvanlarda ölüm oranlarının artması – Mısır bitkisinde kök büyümesinin azalması – İnsanlarda üreme sistemi bozuklukları ve kanser |
| TiO₂ Nanoparçacıkları | – Balıklarda DNA hasarı – Deniz canlılarında ölüm oranlarının artması – İnsanlarda kanserojen etki |
