II. Dünya Savaşı 8.Sınıf Tarih

II. Dünya Savaşı

II. Dünya Savaşı Sebepleri

1. I. Dünya Savaşı’nın sonrasında devletler arası sorunların çözülememesi
2. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya ile imzalanan Versay Antlaşması’nın Almanya’yı ağır yükümlülükler altına sokması ve Almanya’nın bu yükümlülüklerden kurtulmak istemesi
3. Sanayisini yeniden güçlendirmek isteyen Almanya’nın ham madde arayışına girmesi
4. İtalya’nın Doğu Akdeniz’e, Japonya’nın Uzak Doğu sömürgelerine hakim olma düşüncesi

Savaşın Gelişimi

• Almanya’nın 1 Eylül 1939 tarihinde Polonya’ya girmesiyle İkinci Dünya Savaşı başlamıştır.
• Polonya’ya güvence veren İngiltere ve Fransa Almanya’ya savaş ilan etmiştir.
• Almanya yönünü kuzey ülkelerine çevirerek Danimarka, Norveç, Hollanda ve Fransa’yı işgal etmiştir.
• Almanya, Balkan Devletlerine saldırmıştır. Türkiye sınırına gelen Almanya SSCB topraklarına yönelmiştir. Böylece SSCB Müttefik Devletlerin yanında savaşa dahil olmuştur.
• Japonya, ABD’nin Uzakdoğu’daki sömürgelerini kontrol etmek için kurduğu Pearl Harbour üssüne saldırmış, böylece ABD Müttefik Devletlerin yanında savaşa dahil olmuştur

Savaş Sürecinde Türkiye

Türkiye Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh.” anlayışı doğrultusunda savaşın dışında kalmıştır. Ancak savaş tehlikesinin sınırlarımıza kadar ulaşması taraflar arasında denge politikası izlememize neden olmuştur.

İtalya’nın Doğu Akdeniz’deki saldırgan tutumu üzerine Türkiye, İngiltere, Fransa arasında bir yardım paktı imzalanmıştır.

Almanya’nın Batı Trakya bölgesine kadar ilerlemesi üzerine 1941 yılında Türkiye-Almanya arasında bir dostluk antlaşması (saldırmazlık antlaşması) imzalanmıştır.

Müttefik Devletler Türkiye’yi kendi yanlarına çekmek için 1943 yılında Adana ve Kahire Görüşmelerini düzenlemiştir. Türkiye, Müttefik Devletlerden silah ve mühimmat eksikliklerini gidermelerini istemiştir. Savaş hâlinde olan Müttefik Devletlerin bu isteklerimizi yerine getirememeleri Türkiye’yi savaşın dışında tutmuştur.

Savaşın sonlarında İngiltere’nin Almanya ile ilişkilerimizi kesmemizi istemesi ve Almanya’nın bütün cephelerden geri çekilmeye başlaması üzerine Türkiye 1944 yılında Almanya ile siyasi ilişkilerini kesmiştir.

Yalta Konferansı (4 Şubat 1945)

1945 yılında Almanya’nın tüm cephelerde geri çekilmesi ‘ ‘ne ABD, İngiltere ve SSCB Kırım’ın Yalta şehrinde savaş sonrası durumu görüşmek üzere bir araya gelmişlerdir.

Konferansta savaş sonrasında dünya barışını korumak amacıyla Birleşmiş Milletler kurulmuştur. Bu cemiyete katılabilmenin koşulu olarak da Mihver Devletlere savaş ilan etme şartı belirtilmiştir.

Bu gelişmelere karşısında Türkiye izlediği tarafsızlık politikasını terk ederek Almanya ve Japonya “ya savaş ilan etmiştir (23 Şubat 1945).

Not: Türkiye bu hamlesiyle savaş sonrasında dış politikada etkili olmayı amaçlamıştır.

Türkiye II. Dünya Savaşı’na fiilen olmasa da resmi olarak katılmıştır. Bu girişimiyle Türkiye Birleşmiş Milletler’e kurucu üye olarak katılmıştır.

Savaşın Sona Ermesi

ABD’nin savaşa girmesiyle iki ateş arasında kalan Almanya doğuda SSCB’ye mağlup olarak geri çekilmeye başlamıştır. ABD’nin Normandiya çıkarması ile batıdan da çekilmeye başlayan Almanya 1945 yılında ateşkes istemiştir.

Müttefik Devletlerin İtalya’ya asker çıkarması üzerine İtalya teslim olmuştur.

Yalnız kalan Japonya Uzak Doğu’da ABD ile savaşını sürdürmüştür. Ancak ABD’nin Hiroşima ve Nagazaki şehirlerine atom bombası atması üzerine teslim olmak zorunda kalmıştır.

II. Dünya Savaşı Sonuçları

1. Milletler Cemiyeti yerine Birleşmiş Milletler kurulmuştur.
2. Balkan ve Doğu Avrupa ülkeleri SSCB’nin komünist rejimi altına girmişler böylece ABD ile birlikte SSCB dünyanın en büyük iki devlet haline gelmişlerdir.
3. Almanya ikiye bölünmüş, Doğu Almanya Rusya’nın, Batı Almanya ise ABD, İngiltere ve Fransa’nın denetimine girmiştir.
4. ABD ve Rusya arasında Soğuk Savaş dönemi başlamıştır.
5. İngiltere ve ABD’nin desteğiyle Filistin topraklarında bir İsrail Devleti kurulmuştur.
6. İlk kez bir savaşta nükleer silah (atom bombası) kullanılmıştır.
7. Cephe kavramı yıkılmış çok sayıda sivil hayatını kaybetmiştir.
8. Almanya ve Japonya’nın sömürgeci yönetimleri son bulmuştur. Sömürge altındaki Hindistan, Pakistan, Cezayir, Tunus ve Libya bağımsızlıklarını kazanmışlar ve sömürgecilik düzeni sona ermeye başlamıştır.

Not: Türk Bağımsızlık Mücadelesi sömürge altındaki devletlerin bağımsızlık mücadelesine esin kaynağı olmuştur.

II. Dünya Savaşı’nın Türkiye’ye Etkileri

Türkiye fiili olarak savaşa girmemesine rağmen savaşa girecekmiş gibi hazırlık yapmıştır. Bu durum ekonomik alanda olumsuzluklar yaşamasına neden olmuştur.

Türkiye savaş tehlikesine karşı birtakım önlemler almıştır. Bu önlemler:

• Hava saldırılarına karşı karartma uygulaması başlatılmıştır.
• Sivil savunma tedbirleri alınmıştır.
• Tahıl stoklarına e| konulmuş ekmek, şeker, yağ gibi ürünler karneyle verilmeye başlanmıştır.
• Buğday unundan pasta ve benzeri ürünlerin yapımı yasaklanmıştır.
• İstanbul’da özel araçların trafiğe çıkması yasaklanmıştır. Daha sonra yasak ticari araçları da kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
• Savaş şartlarının getirdiği ekonomik sıkıntılar nedeniyle yeni vergiler konmuştur. (Varlık vergisi)
• Tifo ve kolera gibi hastalıklar artmış bu hastalıklara karşı önlemler alınmıştır.
• Askeri harcamalara ayrılan bütçe artırılmıştır.
• Karadeniz’de Türk gemi seferleri durdurulmuştur.
• Radyo yayınları kesintiye uğratılmıştır.
• Belli bölgelerde gece 23.00’ten sonra sokağa çıkma yasağı getirilmiştir.
• Kamu güvenliğini korumak amacıyla bazı hak ve özgürlükler sınırlandırılmıştır.

Savaş Sonrası Türkiye

Demokratik Gelişmeler ve BM

• II. Dünya Savaşı’nda yaşanan can kayıpları, insan haklarına aykırı uygulamalar Birleşmiş Milletleri bu alanda çalışmalar yapmaya itmiştir. Bu doğrultuda BM bazı konularda çalışmalar yürütmüştür. Bunlar:
• İnsan haklarının korunması
• Dünya barışının korunması
• Toplumların ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sağlanması
• Devletler arasında iş birliğinin kurulması
• Irk, cinsiyet, dil ya da din ayrımı gözetmeksizin insan hakları ve temel özgürlüklere saygı gösterilmesi

BM’nin kurucu üyelerinden biri olan Türkiye’de de demokratik gelişmeler yaşanmış çok partili hayata geçiş dönemi başlamıştır. Ülkemizde insan hakları ile ilgili de birtakım gelişmeler yaşanmıştır. Bunlar:

• BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 1954 yılında imzalanmıştır.
• 1961 Anayasası’nda, işçilere grev hakkı verilmiş, üniversiteler özerk hale getirilmiştir.
• TBMM bünyesinde “İnsan Hakları İnceleme Komisyonu” kurulmuştur.
• 2001 yılında Başbakanlık bünyesinde “İnsan Hakları Başkanlığı” kurulmuştur.

Çok Partili Dönem

Birleşmiş Milletlerin kurucu üyelerinden biri olan Türkiye’de demokratik gelişmeler yaşanmış ve çok partili hayata geçiş dönemi başlamıştır.

Bu dönemde yaşanan gelişmeler şunlardır:

• 1945 yılında Nuri Demirağ tarafından Millî Kalkınma Partisi kurulmuştur.
• CHP ile ekonomik politikalar konusunda görüş ayrılığı yaşayan Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan CHP’ye “Dörtlü Takrir” vererek partiden ayrılmış ve 1946’da Demokrat Parti’yi kurmuşlardır.
• 1946 yılında ilk kez çok partili genel seçimler düzenlenmiş CHP iktidarı devam etmiştir.
• 1950 yılında yapılan genel seçimlerde Demokrat Parti iktidara gelmiştir.
• II. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan bu demokratikleşme süreci, 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971 , 12 Eylül 1980 tarihlerinde yapılan askeri müdahalelerle kesintiye uğratılmıştır.