Endokrin Sistem: Hormon – Hipofiz Bezi video 11. sınıf Selin Hoca
Endokrin Sistem: Ön Lob ve Arka Lob Hormonları video 11. sınıf Selin Hoca
Endokrin Sistem: Tiroid Bezi – Paratiroid Bezi video 11. sınıf Selin Hoca
Endokrin Sistem: Böbrek Üstü Bezleri video 11. sınıf Selin Hoca
Endokrin Sistem: Pankreas video 11. sınıf Selin Hoca
Endokrin Sistem: Eşeysel Bezler – Timüs Bezi – Epifiz Bezi video 11. sınıf Selin Hoca
ENDOKRİN BEZLER VE SALGILADIKLARI HORMONLAR
Vücuttaki faaliyetleri kontrol eden, kimyasal habercilerle iletişim kuran denetleyici ve düzenleyici sistemin parçasına endokrin sistem denir. Endokrin sistemin salgıları hormonlardır. Endokrin sistemde hormonlar endokrin bezler (iç salgı bezleri) tarafından salgılanır. Endokrin bezler salgıladıkları hormonları bir kanal olmaksızın doğrudan kana verir (Görsel 1.1.20). Hormonlar kan yoluyla hedef hücrelere taşınır ve fizyolojik yanıtları başlatır.
Epifiz Bezi ve Salgıladığı Hormon
Epifiz bezi beynin iki yarım küresi arasında bulunur. Epifiz bezinden geceleri karanlıkta salgılanan melatonin hormonu, biyolojik saatin düzenlenmesinde rol oynar. Bu hormonun salgılanma miktarı, gecenin uzunluğuna bağlıdır. Vücutta belirli aralıklarla tekrarlanan olaylar, biyolojik saatle kontrol edilir. Melatonin hormonu; menstrual döngü, uyku zamanı gibi tekrarlanan olayları düzenler. Melatonin hormonunun salgılanması, hipotalamustaki gözün retinasındaki ışığa hassas nöronlardan uyarı alan bir merkez tarafından kontrol edilir.
Hipofiz Bezi ve Salgıladığı Hormonlar
Hipofiz bezinin çalışmasını düzenleyen hipotalamus, beynin taban kısmında yer alır. Hipotalamus vücuttaki sinirlerden ve beyinden bilgi alarak endokrin uyarıları başlatır. Hipotalamustan çıkan uyarılar hipofize ulaşır. Hipotalamustan salgılanan salgılatıcı ya da engelleyici hormonlar hipofiz ön lobunun hormon salgılamasını kontrol eder. Hipofizden hormon salgılanmasını uyaran hipotalamus salgısına RH (salgılatıcı hormon) denir. Gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) buna örnektir (Görsel 1.1.22).
Tiroit Bezi ve Salgıladığı Hormonlar
Tiroit bezi (Görsel 1.1.25) gırtlak üzerinde iki loblu bir bezdir. Tiroit bezinden salgılanan hormonlar, tiroksin ve kalsitonindir. Tiroksin: Tiroit bezinin tiroksin hormonu TSH etkisiyle salgılanır. Tiroksinin yapısında iyot bulunur. Tiroksin tüm hücrelerde tüketilen oksijen miktarını artırarak metabolizmayı hızlandırır. Çocukluk dönemindeki eksikliği, zekâ geriliğine ve boy kısalığına yol açar. Bu hastalığa kretenizm adı verilir. Yetişkinlik dönemindeki eksikliği guatr olarak bilinen hastalığa yol açar. Deniz ürünleriyle beslenmek ve iyotlu tuz kullanmak bu eksikliği önlemede etkilidir. Kalsitonin: Kanın kalsiyum düzeyini ayarlar. Bu hormon kandaki fazla kalsiyumun kemiklere geçmesini ve kemikte depolanmasını sağlar. Böbreklerden kalsiyum geri emilimini azaltır. Böylece idrarla kalsiyumun daha fazla atılmasını sağlar. Kanda kalsiyum miktarı artarsa kalsitonin salgısı da artar. (Görsel 1.1.26).
