Natüralizm (Doğalcılık)
Köken olarak “naturel” (tabiatla ilgili, doğal, olağan) kelimesinden gelir.
Emile Zola, natüralizmle ilgili görüşlerini, 1880’de “Deneysel Roman” adlı kitabında açıklamıştır.
Ortaya çıkmasında determinizm (gerekircilik) etkili olmuştur.
“Aynı şartlar altında aynı sebepler, daima aynı sonuçları verir.” determinizmin özet ifadesidir.
Natüralizmi en çok etkileyen düşünce sistemi, Darwin’in “Evrim Teorisi”dir. Claude Bernard’ın deneysel tıp için geliştirdiği bilimsel metodu benimseyen Emile Zola, deneysel romanın esasını oluştururken Bernard’ın bütün fikirlerini olduğu gibi benimseyeceğini, sadece “doktor” kelimesi yerine “roman yazarı” ifadesini kullanacağını söylemektedir.
Özellikleri
Realizmin ileri bir aşaması sayılır. Bilimsel ve deneysel gerçekçilik benimsenmiştir.
Realizmde olduğu gibi “nesnellik” ön plandadır.
Roman yazarı, hem gözlemci hem de deneycidir.
Yazar, kendi kişiliğini gizlemiş, sadece olanları gözlemek gözlediklerini de yazmakla yetinmiş; olayları ve kişiler bir bilim adamı gözüyle incelemiştir.
“Deneysel roman” türü ortaya çıkarılmıştır.
Deneysel romanda, roman, tarihî bir doküman olarak insanın sosyal gerçeğini fotoğrafik bir objektiflik içinde ifade etmelidir ve romancı, kendi duygu, düşünce ve beklentilerini roman dünyasına aktarmamalıdır.
İnsanı ele almada onun fizyolojik yapısı, ırsiyeti (soyaçekimi), yaşadığı çevre aldığı eğitimi öne çıkarırlar. İnsanın kaderi onlara göre, tamamıyla maddî ve sosyal çevrenin, soyaçekimin, fizyolojinin ve eğitimin sonucudur.
Mekâna ve mekân tasvirlerine önem vermişlerdir.
İğrenç ve çirkin olayların anlatılmasından çekinilmemiştir.
Materyalizm ve determinizmin etkisiyle kötümserlik hâkimdir. Her türlü manevî değerleri, inançları dışlayan natüralistlerin kötümserliği inançsızlığa dayalıdır.
Sanat doğanın bir kopyası olmalıdır, ilkesi benimsenmiştir.
Eserlerinde kişileri sosyal çevrelerine göre konuşturmuşlardır, sokak dilini kullanmışlardır.
Açık ve yalın bir dil ile üslup benimsenmiştir.
“Sanat, toplum içindir” anlayışı benimsenmiştir.
Sanatın fayda sağlaması gerektiğine inanırlar.
Özellikle roman türünde etkili olmuştur.
Temsilcileri
Batı Edebiyatında: Emile Zola, Alphonse Daudet, Goncourt Kardeşler (Edmond / Jules) , Guy de Maupassant, John Steinbeck, Gerhart Hauptmann
Natüralizmden etkilenen Türk sanatçılar: Nabizade Nazım, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Selahattin Enis, Osman Cemal Kaygılı
