ISI YALITIMI
Günlük yaşantımızda bazı durumlarda maddelerin, ortama göre daha sıcak bazı durumlarda ise daha soğuk kalmasını isteriz. Örneğin, sipariş ettiğimiz yemeğin sıcak gelmesini isteriz ve bu yüzden siparişimiz plastik köpükten yapılmış kap içerisinde gelir. Yiyecek ve içeceklerimizin bozulmaması için soğuk kalmasını isteriz ve bunları buzdolabında saklarız.
Plastik, tahta, yün, hava gibi maddeler ısı yalıtkanlarıdır. Isı yalıtkanlarını kullanarak ısı alışverişinin yavaşlatılmasına yalıtım denir. Isı yalıtımı ile sıcaklığı yüksek olan maddelerin soğuması, sıcaklığı düşük olan maddelerin ise ısınması yavaşlatılır.
Hava iyi bir ısı yalıtkanıdır. Tanecikler arasında çok Fazla boşluk bulunması ısı iletimini yavaşlatır. Yalıtım malzemelerinin ortak özelliği, yapısında hava bulunmasıdır. Örneğin plastik köpük, yün, pamuk gibi maddelerin yapısındaki boşluklarda hava olduğundan bu maddeler iyi birer ısı yalıtım malzemesidir. Bu nedenle kışlık kıyafetlerimiz, battaniyelerimiz yünlü ya da pamukludur. Ayrıca kışın tek kat kalın kazak giymek yerine kat kat ama ince giyinmek, tek kat kalın battaniye örtmek yerine ince iki kat battaniye örtmek daha iyi ısı yalıtımı sağlar. Çünkü katların arasına hava hapsolur ve bu hava, ısı yalıtımı sağlar.
Bazı durumlarda yalıtım için havası boşaltılmış malzemeler kullanılır. Malzemeler arasındaki havanın boşaltılmasıyla oluşan boşluklara vakum denir.
Pencerelerdeki çift camlarda ve termoslarda vakum özelliği kullanılır.
Günlük yaşamımızda maddelerin sadece ısı yalıtkanı olma özelliklerinden değil. bazı durumlarda ısı iletkeni olma özelliklerinden de yararlanılır. Örneğin tencere, tava ve çaydanlık gövdelerinde ısıyı iyi ileten maddeler kullanılırken, saplarında ve kapaklarında elimizin yanmaması için plastik, bakalit, tahta gibi ısı yalıtkanı maddeler tercih edilir.
Pişirme kaplarında ya da demliklerde ısı yalıtkanı malzemeler de kullanılabilir. Örneğin toprak kaplar. porselen kaplar ya da porselen demlikler ısıyı yavaş ve düzgün ilettikleri için içindekilerin daha lezzetli pişmelerini sağlar.
Mısın kuşlar tüylerini kabartarak tüylerinin arasına hava hapseder. Hapsedilen bu hava kuşlara ısı yalıtımı sağlar ve kuşlar vücut sıcaklıklarını korurlar.
Kutup ayısı, penguen ve fok balığı gibi memeli hayvanların derilerinin altında kalın yağ tabakası bulunur. Bu yağ tabakası canlılara ısı yalıtımı sağlar.
Yalıtım Malzemeleri
Soğuk hava depolarında, donmuş gıdaların taşınmasında, yiyecek ve içeceklerin bozulmadan uzun süre korunmasında, soğuk ya da sıcak tüketmek istediğimiz yiyecek ve içeceklerin sıcaklıklarının korunmasında. yazın sıcaktan kısın soğuktan korunmak için binalarda ısı yalıtımı yapılmalıdır.
Mısın dışarısı evimizden daha soğuktur ve ısı akışı içeriden dışarıya doğrudur. Yazın ise dışarısı sıcak, içerisi soğuktur ve ısı akışı dışarıdan içeri doğrudur. Sıcaktan ve soğuktan korunmak için binalarda ısı yalıtkanları kullanılır. Bu malzemelere ısı yalıtım malzemeleri denir.
Isı yalıtımı, binalarda;
- Toprakla temas eden kısımlarda
- Tesisat boruları, havalandırma kanalları, buhar iletim borularında
- Dış cephe duvarlarında. çatılarda
- Katları ayıran döşemelerde
- Garaj, depo gibi binanın ısıtılmayan bölümlerine bakan duvarlarında
- Kapı ve pencere doğramalarında yapılır.
Farklı yalıtım malzemeleri Farklı amaçlar için kullanılır. Örneğin dış cephede kullanılacak bir yalıtım malzemesi, yer döşemesinin yalıtımı için kullanılmaz. Verimli bir ısı yalıtımı yapabilmek için seçeceğimiz yalıtım malzemesinin ısı akışını yavaşlatmasının yanı sıra dayanıklılık, yanma özelliği, maliyet gibi özelliklerine de dikkat edilmelidir.
Isı yalıtım malzemelerinin maliyeti, yoğunluğu, hafif ve elastik olması, kolay alev almaması, kolay uygulanabilir olup, aşınmaya, paslanmaya, çürümeye karşı dayanıklı olması gerekir. (Kullanım ömrü fazla olmalıdır.
Yalıtım ve Enerji Tüketimi
Resimde ısı yalıtımı olmayan bir binanın Farklı yerlerinden hangi oranda ısı enerjisi kaybı olduğunu görebiliriz. Isı kaybının Fazla olması daha Fazla odun, kömür ve doğal gaz tüketmemize sebep olur. Uygun yalıtım malzemeleri ile ısı yalıtımı yaparak % 50 oranında enerji tasarrufu sağlayabiliriz.
Enerji tasarrufu;
enerjiyi verimli kullanarak, israf etmemektir. Enerji tasarrufu ile kışın ısınmak için kullandığımız kömür, doğal gaz gibi Fosil yakıtların kullanımı azalır. dolayısıyla küresel ısınmaya sebep olan sera gazlarının salınımı azalır. Binalarda kullanılan yalıtım malzemeleri kısın ısınmak yazın da serinlemek için harcanan enerjiyi azaltarak enerji tüketiminin azalmasına, doğal kaynakların korunmasına, aile ve ülke ekonomisine katkı sağlar. Ülkenin ve yeryüzünün enerji kaynaklarının bilinçli kullanılması birer birey olarak hepimizin sorumluluğudur.
